Міжнародная арганізацыя

(Пасля перасылкі з Міжнародныя арганізацыі)

Міжнародная арганізацыя — аб'яднанне міжурадавага ці няўрадавага характару, створанае на аснове пагадненняў для дасягнення пэўных мэтаў. Не кожная міжнародная арганізацыя мае свой статут (напрыклад, ААН мае статут, а АБСЕ, з прычыны спецыфікі дзейнасці, не). Міжнародныя арганізацыі дзеляцца на міжнародныя міжурадавыя арганізацыі і міжнародныя няўрадавыя (недзяржаўныя, грамадскія) арганізацыі.

Міжнародныя міжурадавыя арганізацыі — аб'яднанні дзяржаў ці дзяржаўных інстытуцый, створаныя на аснове міжнароднай дамовы між дзяржавамі ці іх упаўнаважанымі інстытуцыямі.

Міжнародныя няўрадавыя (недзяржаўныя, грамадскія) арганізацыі — аб'яднанні, членамі якіх (на аснове сумеснай дзейнасці для аховы інтарэсаў і дасягнення ўстаўных мэтаў у грамадзянскіх, палітычных, культурных, сацыяльных і эканамічных сферах) з'яўляюцца суб'екты з розных краін і зарэгістраваныя ў дзяржаве, заканадаўства якога дазваляе замежным фізічным ці юрыдычным асобам ствараць грамадскія арганізацыі і быць абраным у склад кіруючага органа такой арганізацыі. Прастора (тэрыторыя) дзейнасці такіх арганізацый вызначаецца Статутам арганізацыі. Міжнародныя грамадскія арганізацыі надзелены міжнароднай правасуб'ектнасцю ў той ступені, у якой такая правасуб'ектнасць вызначана той ці іншай міжнароднай дамовай, напрыклад, правам абскарджання парушэнняў норм Еўрапейскай канвенцыі аб ахове правоў чалавека і асноўных свабод ці Еўрапейскай сацыяльнай хартыі.

Заканадаўства не кожнай краіны дазваляе стварэнне міжнароднай арганізацыі ў прамым разуменні сутнасці міжнароднай арганізацыі. У Латвіі, напрыклад, згодна з артыкулам 5 закона аб грамадскіх арганізацыях (лат.), палова членаў праўлення арганізацыі мусіць быць складзена выключна з асоб, месца жыхарства якіх зарэгістравана ў Латвійскай Рэспубліцы. Пераадолець такі бар'ер дазваляе рэгістрацыя арганізацыі ў іншай краіне і заснаванне ў Латвіі прадстаўніцтва арганізацыі. Такім чынам, паколькі міжнародная арганізацыя знаходзіцца па-за юрысдыкцыяй Латвіі, латвійскі суд ужо не правамоцны вынесці рашэнне аб ліквідацыі арганізацыі: такое рашэнне можа быць вынесена толькі судом краіны, у юрысдыкцыі якой знаходзіцца арганізацыя. Выбар такой формы дзейнасці (калі арганізацыя зарэгістраваная ў адной краіне, а дзейнічае ў іншых), дазваляе міжнароднай грамадскай арганізацыі захаваць сваю правасуб'ектнасць нават у выпадку магчымага канфлікту з нацыянальнымі ўладамі той ці іншай краіны.

Міжнародныя арганізацыі постсавецкай прасторы

правіць

Міжнародныя аб'яднанні, якія былі створаны пад эгідай краін, быўшых у саставе СССР

правіць

Даныя на 01.01.2010. Прочырк (-) азначае немагчымасць удзелу краіны ў дадзеным міжурадавым аб'яднанні праз прычыны, якія не залежаць ад яе волі (геаграфічныя, палітычныя і г.д.). Шматкроп'е (...) азначае патэнцыяльную магчымасць для краіны членства ў гэтым аб'яднанні. Скарачэнне Наз. гаворыць пра статус назіральніка ў арганізацыі. Скарачэнне А.с. азначае асаблівы статус краіны ў арганізацыі, а пасля абазначэння дадзены тлумачэнні.

Міжнароднае аб'яднанне  
Рас.
 
Арм.
 
Грз.
 
Азб.
 
Укр.
 
Мал.
 
Бел.
 
Эст.
 
Лат.
 
Літ.
 
Каз.
 
Кір.
 
Тад.
 
Узб.
 
Тур.
Садружнасць Незалежных Дзяржаў (СНД)
Так
Так
...
Так
А.с.¹
Так
Так
...
...
...
Так
Так
Так
Так
А.с.²
Еўразійская эканамічная супольнасць (ЕўрАзЭС)
Так
Наз.
...
...
Наз.
Наз.
Так
...
...
...
Так
Так
Так
Так
...
Арганізацыя Дагавора аб калектыўнай бяспецы (АДКБ)
Так
Так
...
...
...
...
Так
...
...
...
Так
Так
Так
...
...
Садружнасць дэмакратычнага выбару (СДВ)
-
-
Так
-
Так
Так
-
Так
Так
Так
-
-
-
-
-
Шанхайская арганізацыя супрацоўніцтва (ШАС)
Так
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Так
Так
Так
Так
...
Арганізацыя за дэмакратыю і эканамічнае развіццё – ГУАМ (ГУАМ)
-
...
Так
Так
Так
Так
...
...
Наз.
...
...
...
...
...
...
Балтыйская асамблея
-
-
-
-
-
-
-
Так
Так
Так
-
-
-
-
-
Саюзная Дзяржава
Так
-
-
-
-
-
Так
-
-
-
-
-
-
-
-

¹ Украіна не ратыфікавала Статут СНД, таму, дэ-юрэ — яна не з'яўляецца краінай-членам СНД, але адносіцца да краін-заснавальніц і краін-удзельніц Садружнасці.

² На казанскім саміце СНД, які адбыўся 26 жзніўня 2005 года, Туркменістан заявіў аб сваім удзеле ў якасці «асацыяванага члена».

Міжнародныя аб'яднанні, створаныя пад эгідай краін Еўропы

правіць

Даныя на 01.01.2010. Прочырк (-) азначае немагчымасць удзелу краіны ў дадзеным міжурадавым аб'яднанні праз прычыны, якія не залежаць ад яе волі (геаграфічныя, палітычныя і г.д.). Шматкроп'е (...) азначае патэнцыяльную магчымасць для краіны членства ў гэтым аб'яднанні. Скарачэнне Наз. гаворыць пра статус назіральніка ў арганізацыі.

Міжнароднае аб'яднанне  
Рас.
 
Арм.
 
Грз.
 
Азб.
 
Укр.
 
Мал.
 
Бел.
 
Эст.
 
Лат.
 
Літ.
 
Каз.
 
Кір.
 
Тад.
 
Узб.
 
Тур.
Міжнародная арганізацыя крымінальнай паліцыі – Інтэрпол
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Арганізацыя па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе (АБСЕ)
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Зона еўрапейскай вышэйшай адукацыі (Балонскі працэс)
Так
Так
Так
Так
Так
Так
...
Так
Так
Так
Так
...
...
...
...
Сусветная гандлёвая арганізацыя (СГА)
Так
Так
Так
...
Так
Так
...
Так
Так
Так
...
Так
...
...
...
Савет Еўропы
Так
Так
Так
Так
Так
Так
...
Так
Так
Так
-
-
-
-
-
Еўрапейскі саюз (ЕС)
...
...
...
...
...
...
...
Так
Так
Так
-
-
-
-
-
Арганізацыя Паўночнаатлантычнага дагавора (НАТА)
-
...
...
...
...
...
...
Так
Так
Так
...
...
...
...
...
Арганізацыя чарнаморскага эканамічнага супрацоўніцтва (АЧЭС)
Так
Так
Так
Так
Так
Так
Наз.
-
-
-
-
-
-
-
-
Савет дзяржаў Балтыйскага мора (СДБМ)
Так
-
-
-
Наз.
-
-
Так
Так
Так
-
-
-
-
-
Савет міністраў паўночных краін
...
-
-
-
-
-
-
...
...
...
-
-
-
-
-
Арктычны савет
Так
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Савет Баранцава/Еўраарктычнага рэгіёна
Так
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-

Гл. таксама

правіць