Наступленне на Уэску
Наступленне на Уэску (ісп.: Ofensiva de Huesca) — няўдалае наступленне рэспубліканскай арміі на Уэску з 12 па 19 чэрвеня 1937 года падчас грамадзянскай вайны ў Іспаніі. Атакуючыя войскі не змаглі прарваць абарону нацыяналістаў і былі вымушаны адступіць на зыходныя пазіцыі.
| Наступленне на Уэску | |||
|---|---|---|---|
| Асноўны канфлікт: Грамадзянская вайна ў Іспаніі | |||
 Тэатр ваенных дзеянняў. | |||
| Дата | з 12 па 19 чэрвеня 1937 года | ||
| Месца | Уэска, Арагон, Іспанія | ||
| Вынік | перамога нацыяналістаў | ||
| Праціўнікі | |||
|
|||
| Камандуючыя | |||
|
|||
| Сілы бакоў | |||
|
|||
| Страты | |||
|
|||
.svg){kind=small}
Планы, сілы бакоў правіць
У красавіку 1937 года нацыяналісты пачалі наступленне на рэспубліканскую правінцыю Біская, і да канца мая іх войскі выйшлі на ўсходні бок абароны Більбаа. Рэспубліканскі ўрад вырашыў пачаць два наступленні на Арагонскім і Мадрыдскім франтах, каб адцягнуць войскі мяцежнікаў.
Пасля падаўлення апазіцыі ў Барселоне ў пачатку мая рэспубліканскія войскі на Арагонском фронце былі рэарганізаваны, і ўрад заснаваў новую Усходнюю армію. Гэтыя сілы, якімі быў прызначаны камандаваць генерал Себасцьян Посас, былі ўзмоцнены XII інтэрнацыянальнай брыгадай на чале з генералам Лукачам (ён жа пісьменнік Матэ Залка) і чатырма брыгадамі з Цэнтральнага фронту.
Рэспубліканскія атрады пераўзыходзілі колькасцю войскі нацыяналістаў (два палкі), абложаных ва Уэске, але яе абаронцы выдатна ведалі мясцовасць, загадзя прыстраляліся на многіх участках і падрыхтавалі для абароны старанна выбудаваныя і замаскіраваныя палявыя ўмацаванні з сістэмай перакрыжаванага агню, у той час як рэспубліканцы мелі невялікую артылерыйскую і бранятанкавую падтрымку. Яны грэбавалі разведкай і таму мелі самыя бедныя звесткі. Франтавое камандаванне і яго савецкі ваенны саветнік Юшкевіч дрэнна спланавалі аперацыю і не лепшым чынам кіравалі ёю.
За дзень да наступлення прамым пападаннем снарада ў штабны аўтамабіль быў забіты генерал Лукач і цяжка паранены яго дывізіённы саветнік Фрыц (савецкі афіцэр П. І. Батаў). Дасланы з Валенсіі на замену Лукачу генерал Клебер (ён жа Манфрэд Штэрн) аб’яднаў пад сваім камандаваннем дзве інтэрбрыгады ў адну 45-ю дывізію, на якую ўскладалася галоўная надзея ў будучай аперацыі. Астатняя частка рэспубліканскага наступлення была даручана войскам 25-й, 27-й, 28-й, 29-й дывізій і 72-й змешанай брыгады, якая прыбыла з Мадрыда. Гэтай групай войскаў прызначаны камандаваць палкоўнік Гільерма дэ ла Пенья Кусі.
Наступленне правіць
Наступленне на Уэску пачалося 12 чэрвеня пасля невялікага артабстрэлу пазіцый праціўніка. Пад агульным кіраўніцтвам франтавога камандуючага генерала Посаса наступалі дзве дывізіі і некалькі брыгад, не менш за 15 000 штыкоў. Асноўны ўдар быў накіраваны на саму Уэску, два іншых — на мястэчкі Чымільяс і Алерэ.
Рэспубліканскія войскі, якія наступалі больш за кіламетр па адкрытай мясцовасці, знішчаліся кулямётным і артылерыйскім агнём нацыяналістаў. Але Посас і Юшкевіч шаблонна гналі войскі ў наступленне менавіта там, дзе праваліліся ўсе папярэднія атакі. Іх адзіным аргументам было: «Більбаа! Трэба выбавіць Більбаа!».
Пасля правалу першай атакі на працягу трох наступных дзён вяліся артылерыйскія паядынкі, каб пашкодзіць любую жыццёва важную кропку ў абароне праціўніка. З 14 па 16 чэрвеня над Уэскай разгарэліся паветраныя баі, у якіх з абодвух бакоў удзельнічала да сотні самалётаў.
На досвітку 16 чэрвеня рэспубліканскія войскі пачынаюць новую атаку на Алерэ і Чымільяс, каб заблакаваць калідор, які злучаў акружаную Уэску з «вялікай зямлёй». Размешчаныя вакол іх селішчы і хутара па некалькі разоў пераходзяць з рук у рукі. Моцны варожы агонь, велізарныя страты і блытаніна прымусілі армію Рэспублікі адступіць.
Беспаспяховыя спробы атакаваць працягваюцца да 19 чэрвеня, калі вестка пра падзенне Більбаа дэмаралізавала салдат, многія з якіх сталі пакідаць лінію фронту. У канцы дня мабільная калона нацыяналістаў пад камандаваннем падпалкоўніка Галеры выйшла з Уэскі і адваявала пазіцыі, страчаныя 16-га.
20 чэрвеня рэспубліканцы адступаюць на свае зыходныя пазіцыі.
Страты правіць
Рэспубліканскія войскі страцілі амаль 6000 параненымі і забітымі (да 40% складу) і былі знясілены. Так як асноўныя страты прыйшліся на дывізіі, укамплектаваныя анархістамі і членамі POUM (трацкісты), то гэта выклікала рост недаверу гэтых левых груп да ўрада. Страты ж нацыяналістаў былі нікчэмна малымі — больш за дзвесце забітымі і параненымі.
Ваенны досвед правіць
Нягледзячы на ўдалае выкарыстанне авіяцыі ў паветраных баях і для бамбардзіроўкі пазіцый праціўніка, рэспубліканскае наступленне правалілася. Генерал Посас, абцяжараны абавязкамі, не змог каардынаваць сувязь паміж рознымі наступаючымі калонамі, у выніку была страчана ўзгодненасць: калі адны брыгады кідаліся ў атаку, іншыя адседжваліся ў траншэях. Атакавалі па адкрытай мясцовасці і ў лоб. У рухах войскаў адсутнічала ўсякая раптоўнасць і абачлівасць: сярод белага дня на вачах у праціўніка мянялі кірунак руху пяхотных злучэнняў, не каардынаваўся загараджальны агонь артылерыі, у выніку чаго стральба вялася па непатрэбным сектарам або прыпынялася. Дзевяць танкаў, якія прыбылі сваім ходам з бліжэйшай чыгуначнай станцыі патрабавалі рамонту і не заўсёды маглі падтрымаць атакавалых.
Нацыяналісты даказалі, што ўмела абараняючыся на ўмацаваных пазіцыях, нават саступаючы ў колькасці ў тры—чатыры разы, можна паспяхова адбіваць атакі. Не запатрабаваўшы ў вярхоўнага камандавання ні адной роты рэзерваў, не маючы бранетанкавых сіл і размяшчаючы нешматлікай артылерыяй, яны цалкам выйгралі абарончую аперацыю.
Літаратура правіць
- Томас Х. Гражданская война в Испании. 1931—1939 гг. — М.: Центрполиграф, 2003. — 573 с. — ISBN 5-9524-0341-7.
- Данилов С. Ю. Гражданская война в Испании (1936—1939). — М.: Вече, 2004. — 352 с. — ISBN 5-9533-0225-8.
Спасылкі правіць
- Huesca 1937 [1] Архівавана 31 кастрычніка 2021.