П’ер Дзюэм
П’ер Дзюэм (фр.: Pierre Maurice Marie Duhem) (9 чэрвеня 1861, Парыж, Францыя — 14 верасня 1916, Кабрэспін, дэпартамент Од, Лангедок-Русільён, Францыя) — французскі фізік-тэарэтык, механік, матэматык, філосаф і гісторык навукі. Асноўныя працы адносяцца да гідрадынамікі, электрадынамікі, магнетызму, тэорыі пругкасці і класічнай тэрмадынамікі. Навуковец быў прыхільнікам канвенцыяналізму і канцэпцыі, якая прадугледжвае ў ліку іншых палажэнняў пазітывісцкай філасофіі навукі — нявызначанасць эксперыментальных крытэрыяў. У гуманітарнай частцы сваіх поглядаў ён прыйшоў да станоўчай пераацэнкі ролі Сярэднявечча ў агульным працэсе развіцця прыродазнаўства, і адным з першых — да разумення значэння гісторыі навукі ў яе метадалогіі і ў тэорыі пазнання. Член Парыжскай акадэміі навук (1913).
| П’ер Дзюэм | |
|---|---|
| фр.: Pierre Duhem | |
 | |
| Дата нараджэння | 10 чэрвеня 1861[1][2][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 14 верасня 1916[2][3][…] (55 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Дзеці | Элен Дзюэм[d] |
| Род дзейнасці | філосаф, фізік, выкладчык універсітэта, хімік, матэматык, філосаф навукі, гісторык, навуковец |
| Навуковая сфера | філасофія навукі[d] і эпістэмалогія |
| Месца працы | |
| Альма-матар | |
| Член у | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
.svg){kind=small}
Гісторыя навукі
правіцьПрадмет філасофскага аналізу ў Дзюэма — фізічная тэорыя, якая разглядаецца ў святле двух гістарычных традыцый: лініі Дэкарта—Лапласа (тэорыя як тлумачэнне) і лініі Паскаля—Ампера (тэорыя як апісанне). Паводле Дзюэма, фізічная тэорыя не з’яўляецца гіпатэтычным тлумачэннем эксперыментальных законаў на аснове ўтоенай ад назірання рэальнасці. Падобныя тлумачэнні складаюць сферу метафізікі, ад якой навука па меры свайго развіцця павінна вызваляцца. Асноўная мэта тэорыі — апісанне, г.зн. лагічная сістэматызацыя і класіфікацыя вялікай колькасці эксперыментальных законаў. Пры гэтым, аднак, Дзюэм прызнаваў, што мэтай фізічнай тэорыі з’яўляецца таксама паступовае ператварэнне яе ў натуральную класіфікацыю, якая адлюстроўвае сапраўдны парадак рэчаў, які недаступны нашаму ўспрыманню. Ён адпрэчваў традыцыйнае тлумачэнне апісання як індуктыўнага абагульнення з’яў, што назіраліся, і рэзка крытыкаваў індуктывісцкую гістарыяграфію. Вопытныя дадзеныя не маюць самадастатковага характару — яны заўсёды разглядаюцца скрозь прызму тэарэтычных паняццяў, якія ператвараюць эксперыментальныя дадзеныя ў сімвалічныя канструкцыі, якія індуктывізму Дзюэм фальсіфікаваў адну з найбольш уплывовых праграм у гістарыяграфіі фізікі, у значнай меры спрыяючы новаму разуменню самога прадмета гісторыі навукі.
Крыніцы
правіць- ↑ autori vari Enciclopedia Treccani — Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1929.
- ↑ а б MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.
- ↑ Pierre Duhem // Nationalencyklopedin — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ https://www.landrucimetieres.fr/spip/spip.php?rubrique121
- ↑ а б в MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
Спасылкі
правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме П’ер Дзюэм
