Спілвэ (аэрапорт)
Спілвэ (лат.: Spilves lidosta) — аэрадром у Рызе, сталіцы Латвіі. Размешчаны ў межах горада на левым беразе ракі Даўгава (бел. Заходняя Дзвіна), за 13 км ад цэнтра горада. Да 1986 года з’яўляўся аэрапортам і быў адным са значных гарадскіх аэрапортаў у перыяд існавання Латвійскай ССР. Асноўны аэрапорт Рыгі да 1986 года.
| Спілвэ | |
|---|---|
 | |
| ІАТА: няма — ІКАА: EVRS | |
| Інфармацыя | |
| Краіна | |
| Вышыня НУМ | 1,6 м |
| Сайт | spilve.org |
| Карта | |
  ' |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Па стане на 2021 год выкарыстоўваецца як пасадачная пляцоўка для верталётаў і самалётаў лëгкай авіяцыі (масай да 5,7 тон). На тэрыторыі размяшчаецца некалькі прыватных лëтных школ і арганізацый па тэхнічным абслугоўванні і запраўцы лятальных апаратаў.
Таксама выкарыстоўваўся як аўтадром.
Да 1985 гады аэрадром Спілвэ меў 3 клас, прымаў самалёты Як-40, Ан-26, Ан-24 і ўсе больш лёгкія.
Цяпер аэрадром мае патрэбу ў рэканструкцыі, ён не мае сертыфіката эксплуатанта і выкарыстоўваецца для палётаў самалётаў і верталётаў авіяцыі агульнага прызначэння. Поўны памер узлётна-пасадачнай паласы 1600 м × 50 м, памер прыдатнай для палётаў часткі — 1000 м × 23 м.
Гісторыя правіць
Паблізу Спілвэ аэрадром існаваў яшчэ ў гады Першай сусветнай вайны. Напрыклад, 15 чэрвеня 1916 года лётчыкі рускай 12-й арміі на чале з паручнікам па прозвішчы Лерхе здзейснілі палёт з тэрыторыі Спілвскіх лугоў, так гэтая мясцовасць традыцыйна называлася яшчэ з часоў Шведскай Лівоніі (адзін з эпізодаў бітвы пры Дзвіне 1700 года праходзіў на Спілвскіх лугах).
Першы аэрапорт быў пабудаваны ў Спілвэ ў 1920-я гады. Тады ж на тэрыторыі лётнага поля было збудавана некалькі ангараў. Некаторыя вуліцы, размешчаныя на тэрыторыі суседняга рыжскага мікрараёна Ільгюцыемс, носяць характэрныя назвы: вуліца Лідона (Лётчыкаў), Матору (Маторная).
У 1938 годзе па праекце латвійскага архітэктара Давіда Зарыньша пачалося будаўніцтва будынка аэравакзала. У канцы 1930-х гадоў аэрапорт атрымаў афіцыйны статус і атрымаў назву «Спілвскі паветраны порт». Аэрапорт абслугоўваў некалькі важных авіяліній міжнароднага значэння: Рыга — Вільнюс — Варшава; Рыга — Талін — Хельсінкі; Рыга — Каўнас — Берлін.
Аэрапорт быў разбураны авіяцыяй люфтвафэ ў самым пачатку ваенных дзеянняў Вялікай айчыннай вайны, у канцы чэрвеня 1941 года, падчас стратэгічных бамбаванняў горада з мэтай палягчэння яго ўзяцця. У ходзе вайны шмат лётчыкаў кіравання Грамадзянскага Паветранага флоту актыўна ўдзельнічалі ў бітвах ў паветры ў складзе Першага латышскага бамбавальнага палка. У 1944 годзе быў створаны Латвійскі авіяатрад, у парку самалётаў з’явіліся самалёты Лі-2.
Пасля 1945 года рыжскі аэрапорт стаў абслугоўваць рэгулярныя рэйсы ў Маскву, Ленінград, Вялікія Лукі і Талін, інтэнсіўна выконваліся рэйсы ўнутры Латвіі. Тады ў эксплуатацыі аэрапорта знаходзіліся самалёты савецкай вытворчасці, такія як П-5 і Па-2, а таксама нямецкі Junkers Ju 52.
У 1954 годзе Рыжскім гарвыканкамам было прынята рашэнне аб будаўніцтве новага будынка аэрапорта, які павінен быў адказваць усім патрабаванням бяспекі. Архітэктарам быў прызначаны маскоўскі горадабудаўнічы майстар Сяргей Вараб’ёў, які вядомы яшчэ адной працай у Рызе — рачным вакзалам на тэрыторыі Кіпсалы, на дамбе баласт (знесены ў пачатку XXI стагоддзя). Новы будынак аэрапорта будаваўся ў манументальных і велічных формах сталінскага барока, у інтэр’еры таксама прысутнічалі канцэптуальна значныя элементы: цяжкавагавыя раскошныя люстры, мармуровая абліцоўванне, дываны. У зале чакання для высокапастаўленых асоб дываны былі вытканы пад заказ на тэрыторыі Кітая, а зала чакання для радавых пасажыраў была выслана дыванамі, сатканым на Абухоўскім камбінаце. Самалёты мелі магчымасць падрульваць да ўваходу ў аэравакзал. Аэрапорт Спілвэ славіўся сваім рэстаранным комплексам, шэф-поварам у якім працаваў прызнаны майстар грузінскай кухні, запрошаны з Грузінскай ССР. Сёння будынак аэравакзала пусты і закінута, але ўсё яшчэ захоўвае інтэр’еры былой эпохі.
Аэрапорт насіў назву «Рыга» да моманту, калі быў здадзены ў эксплуатацыю новы буйны аэрапорт з той жа назвай (будаваўся з 1965 па 1974 год; будынак спраектаваў архітэктар Леанід Іваноў па заданні маскоўскага інстытута Аэрабуд), які функцыянуе па гэты дзень (сучасны міжнародны аэрапорт Рыга).
З 1959 па 1961 год парк самалётаў папоўніўся новымі самалётамі, у прыватнасці Ан-2, Як-12, Іл-14.
Да 1975 года аэрапорт Спілвэ быў адным з найбуйнейшых аэрапортаў у заходняй частцы СССР, адначасова прымаючы больш за 50 самалётаў[1].
З 1983 году ў аэрапорце размясцілася база авіяатрада прымянення авіяцыі ў народнай гаспадарцы.
У перыяд з 1985 года з аэрапорта выконваліся па большай частцы камерцыйныя або санітарныя рэйсы, апошнія з якіх былі выкананы ў 1991 годзе. У 1989—1991 гадах на пероне аэрапорта знаходзіліся паветраныя судны Як-42 і Іл-76, выведзеныя з лётнай эксплуатацыі, на якіх праходзілі аэрадромную практыку студэнты Рыжскага Чырванасцяжнага інстытута інжынераў грамадзянскай авіяцыі.
Пасля абвяшчэння незалежнасці Латвіі уладальнікам аэрапорта з’яўляецца Рыжская дума. У апошнія некалькі гадоў прыватныя кампаніі пачалі тут займацца аэрапортам. На дадзены момант у будынку размешчаны Музей аэрапорта Спілвэ[2], а сама тэрыторыя плануецца да буйнамаштабнай забудове.
Зноскі
- ↑ Как умирает самый красивый аэропорт СССР. Фоторепортаж – FrequentFlyers.ru (англ.). Праверана 17 лютага 2019.
- ↑ Spilve Airport Museum. Интернет портал – In Your Pocket (essential city guides) (англ.). Праверана 12 красавіка 2021.