Субкамандантэ Маркас

Субкаманда́нтэ Інсурхе́нтэ Ма́ркас (ісп.: Subcomandante Insurgente Marcos) — левы мексіканскі палітык, пісьменнік, філосаф, лідар і ідэолаг руху сапатыстаў, кіраўнік САНВ (19942014), аўтар больш за 200 эсэ і 21 кнігі.

Субкамандантэ Маркас
ісп.: Subcomandante Insurgente Marcos
Імя пры нараджэнні Рафаэль Себасцьян Гільен Вісэнтэ (меркавана)
Псеўданімы

«El Mejicano»,

«Subcomandante Insurgente Marcos»
Дата нараджэння 19 чэрвеня 1957(1957-06-19)[1] (67 гадоў)
Месца нараджэння
Грамадзянства Мексіка Мексіка
Адукацыя
Веравызнанне Атэізм
Асноўныя ідэі Сапатызм
Род дзейнасці палітык, ваенны, філосаф
submarcos.org
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мяркуюць, што сапраўднае імя субкамандантэ — Рафаэль Себасцьян Гільен Вісентэ (ісп.: Rafael Sebastián Guillén Vicente), але сам ён гэта абвяргаў, сцвярджаючы, што «Маркас нарадзіўся 1 студзеня 1994 года» (дзень пачатку індзейскага паўстання). Маркас — сапраўднае імя аднаго з памерлага сябра субкамандантэ. Лідар сапатыстаў заявіў, што таго, кім ён быў у пачатку 80-х, «больш не існуе», таму яго былое імя «не мае ніякага значэння»[2][3].

Біяграфія

правіць

Мексіканскі ўрад сцвярджаў, што Маркас наведваў езуіцкую школу ў Тампіка, дзе ён азнаёміўся з тэалогіяй вызвалення. Вышэйшую адукацыю атрымаў у Нацыянальным аўтаномным універсітэце Мексікі, пасля чаго атрымаў званне прафесара філасофіі ў сумежным універсітэце UAM.

У 1983 годзе Маркас адправіўся ў горы Ч’япас, каб пераканаць бедных індзейцаў майя арганізаваць і запусціць пралетарскую ревалюцыю супраць мексіканскай буржуазіі і федэральнага ўрада. Выслухаўшы яго прапанову, жыхары Ч’япаса «проста глядзелі на яго», а пасля адказалі, што яны не гарадскія рабочыя.

Ходзяць чуткі, што Маркас пакінуў Радзіму ў сярэдзіне 1980-х гадоў, з’ехаўшы ў Нікарагуа, дзе служыў у сандзіністаў пад псеўданімам El Mejicano. У канцы 1989 года Маркас вярнуўся ў Мексіку, каб дапамагчы стварыць «Сапатысцкую Армію Нацыянальнага Вызвалення» (САНВ) пры падтрымцы сандзіністаў і сальвадорскай левай партызанскай групоўкі ФНВФМ.

Зімой 1994 пачалося індзейскае паўстанне ў мексіканскім штаце Ч’япас, якое рух сапатыстаў падтрымаў. Аднак урад хутка здушыў мяцеж, а САНВ прыйшлося ненадоўга залегчы на дно.

У красавіку 2001 Субкамандантэ Маркас узначаліў мірны паход на Мехіка.

У чэрвені 2005 года ў рамках прэзідэнцкай кампаніі Маркас анансаваў «Іншую кампанію». Сапатысты не збіраліся вылучаць або падтрымліваць каго-небудзь з кандыдатаў на прэзідэнцкі пост, замест гэтага яны вылучылі патрабаванні прыняцця новай канстытуцыі, у якой былі б замацаваны агульнанацыянальная ўласнасць на натуральныя багацці Мексікі і аўтаномныя правы для 57 карэнных этнасаў.

У кастрычніку 2007 года Субкамандантэ Маркас праводзіць сустрэчу з прадстаўнікамі індзейскіх народаў Мексікі. Ён заявіў, што гэтае мерапрыемства прымеркавана да 515-годдзя ўварвання на зямлі індзейцаў, якія затым падвергнуліся «капіталістычнай псуты і эксплуатацыі»[4].

У ліпені 2012 года Энрыке Пенья Ньета быў абраны прэзідэнтам Мексікі. Новы кіраўнік дзяржавы працягнуў праамерыканскую палітыку сваіх папярэднікаў. Сапатысты правялі пратэстныя акцыі ў штаце Ч’япас супраць новай улады. Сярод дэманстрантаў быў Субкамандантэ Маркас[5].

Сыход з САНВ

правіць

У маі 2014 года ў заяве «Паміж святлом і ценем», размешчанай на сайце САНВ, субкамандантэ Маркас заявіў, што пакідае арганізацыю, сказаўшы, што «голас Сапатысцкай арміі нацыянальнага вызвалення больш не з’яўляецца маім голасам», патлумачыўшы гэта рашэнне «ўнутранымі зменамі» ў руху. Ён заявіў, што «мы вырашылі, што сёння Маркаса больш не існуе», дадаўшы, што гэта было яго апошняе паведамленне ў якасці лідара арміі і аспрэчыўшы чуткі пра сваю хваробу. Маркас сказаў, што яго місія — «пракласці шлях для новага пакалення, якому трэба будзе з гэтага часу гаварыць ад імя арміі»[6][7].

Творчасць

правіць

Творчасць Субкамандантэ накіравана, па большай частцы, на барацьбу з неалібералізмам. Вельмі часта ў сваіх эсэ ён выкарыстоўвае іронію, прыпавесці і паэтычныя прыёмы, а таксама стыль магічнага рэалізму. Палітычная філасофія Маркаса, якую называюць таксама неасапатызмам, можа быць ахарактарызаваная як сумяшчэнне асноўных прынцыпаў марксізму і анархізму.[8]

Вядомыя кнігі

правіць
  • Субкамандантэ Маркас. Іншая рэвалюцыя. Сапатысты супраць новага сусветнага парадку. М .: Гілея, 2002. — (Гадзіна «Ч». Сучасная сусветная антыбуржуазная думка.). ISBN 5-87987-019-7
  • Субкамандантэ Маркас. Чацвёртая сусветная вайна Архівавана 23 ліпеня 2012.. Екацерынбург: Ультра. Культура, 2005. — («Жизнь Zaпрещённых Людей»). ISBN 5-9681-0029-X

Зноскі

  1. Rafael Guillen Vicente // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. Gabriel García Márquez y Roberto Pombo. Habla Marcos(недаступная спасылка). Cambio (Ciudad de México) (25 Mar 2001). Архівавана з першакрыніцы 3 чэрвеня 2012. Праверана 29 красавіка 2018. A discussion of Marcos’s background and views. Marcos says his parents were both schoolteachers and mentions early influences of Cervantes and García Lorca.
  3. quoted in «First World, Ha! Ha! Ha! The Zapatista Challenge» Interview: Subcomandante Marcos, by Medea Benjamin. City Lights Books, San Francisco 1994. p. 70.
  4. Norrell, Brenda. «Zapatistas Select Yaqui to Host Intercontinental Summit in MexicoNarco News
  5. http://fb.ru/article/302080/prezident-meksiki-enrike-penya-neto
  6. Лідар сапатыстаў пакідае рух| РИА Новости(недаступная спасылка)
  7. [1]
  8. http://fb.ru/article/251528/subkomandante-markos-biografiya-i-foto

Спасылкі

правіць