Субкамандантэ Маркас
Субкаманда́нтэ Інсурхе́нтэ Ма́ркас (ісп.: Subcomandante Insurgente Marcos) — левы мексіканскі палітык, пісьменнік, філосаф, лідар і ідэолаг руху сапатыстаў, кіраўнік САНВ (1994—2014), аўтар больш за 200 эсэ і 21 кнігі.
| Субкамандантэ Маркас | |
|---|---|
| ісп.: Subcomandante Insurgente Marcos | |
 | |
| Імя пры нараджэнні | Рафаэль Себасцьян Гільен Вісэнтэ (меркавана) |
| Псеўданімы |
«El Mejicano», |
| Дата нараджэння | 19 чэрвеня 1957[1] (67 гадоў) |
| Месца нараджэння | |
| Грамадзянства |
 Мексіка |
| Адукацыя | |
| Веравызнанне | Атэізм |
| Асноўныя ідэі | Сапатызм |
| Род дзейнасці | палітык, ваенны, філосаф |
| submarcos.org | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Імя
правіцьМяркуюць, што сапраўднае імя субкамандантэ — Рафаэль Себасцьян Гільен Вісентэ (ісп.: Rafael Sebastián Guillén Vicente), але сам ён гэта абвяргаў, сцвярджаючы, што «Маркас нарадзіўся 1 студзеня 1994 года» (дзень пачатку індзейскага паўстання). Маркас — сапраўднае імя аднаго з памерлага сябра субкамандантэ. Лідар сапатыстаў заявіў, што таго, кім ён быў у пачатку 80-х, «больш не існуе», таму яго былое імя «не мае ніякага значэння»[2][3].
Біяграфія
правіцьДа 1994
правіцьМексіканскі ўрад сцвярджаў, што Маркас наведваў езуіцкую школу ў Тампіка, дзе ён азнаёміўся з тэалогіяй вызвалення. Вышэйшую адукацыю атрымаў у Нацыянальным аўтаномным універсітэце Мексікі, пасля чаго атрымаў званне прафесара філасофіі ў сумежным універсітэце UAM.
У 1983 годзе Маркас адправіўся ў горы Ч’япас, каб пераканаць бедных індзейцаў майя арганізаваць і запусціць пралетарскую ревалюцыю супраць мексіканскай буржуазіі і федэральнага ўрада. Выслухаўшы яго прапанову, жыхары Ч’япаса «проста глядзелі на яго», а пасля адказалі, што яны не гарадскія рабочыя.
Ходзяць чуткі, што Маркас пакінуў Радзіму ў сярэдзіне 1980-х гадоў, з’ехаўшы ў Нікарагуа, дзе служыў у сандзіністаў пад псеўданімам El Mejicano. У канцы 1989 года Маркас вярнуўся ў Мексіку, каб дапамагчы стварыць «Сапатысцкую Армію Нацыянальнага Вызвалення» (САНВ) пры падтрымцы сандзіністаў і сальвадорскай левай партызанскай групоўкі ФНВФМ.
САНВ
правіцьЗімой 1994 пачалося індзейскае паўстанне ў мексіканскім штаце Ч’япас, якое рух сапатыстаў падтрымаў. Аднак урад хутка здушыў мяцеж, а САНВ прыйшлося ненадоўга залегчы на дно.
У красавіку 2001 Субкамандантэ Маркас узначаліў мірны паход на Мехіка.
У чэрвені 2005 года ў рамках прэзідэнцкай кампаніі Маркас анансаваў «Іншую кампанію». Сапатысты не збіраліся вылучаць або падтрымліваць каго-небудзь з кандыдатаў на прэзідэнцкі пост, замест гэтага яны вылучылі патрабаванні прыняцця новай канстытуцыі, у якой былі б замацаваны агульнанацыянальная ўласнасць на натуральныя багацці Мексікі і аўтаномныя правы для 57 карэнных этнасаў.
У кастрычніку 2007 года Субкамандантэ Маркас праводзіць сустрэчу з прадстаўнікамі індзейскіх народаў Мексікі. Ён заявіў, што гэтае мерапрыемства прымеркавана да 515-годдзя ўварвання на зямлі індзейцаў, якія затым падвергнуліся «капіталістычнай псуты і эксплуатацыі»[4].
У ліпені 2012 года Энрыке Пенья Ньета быў абраны прэзідэнтам Мексікі. Новы кіраўнік дзяржавы працягнуў праамерыканскую палітыку сваіх папярэднікаў. Сапатысты правялі пратэстныя акцыі ў штаце Ч’япас супраць новай улады. Сярод дэманстрантаў быў Субкамандантэ Маркас[5].
Сыход з САНВ
правіцьУ маі 2014 года ў заяве «Паміж святлом і ценем», размешчанай на сайце САНВ, субкамандантэ Маркас заявіў, што пакідае арганізацыю, сказаўшы, што «голас Сапатысцкай арміі нацыянальнага вызвалення больш не з’яўляецца маім голасам», патлумачыўшы гэта рашэнне «ўнутранымі зменамі» ў руху. Ён заявіў, што «мы вырашылі, што сёння Маркаса больш не існуе», дадаўшы, што гэта было яго апошняе паведамленне ў якасці лідара арміі і аспрэчыўшы чуткі пра сваю хваробу. Маркас сказаў, што яго місія — «пракласці шлях для новага пакалення, якому трэба будзе з гэтага часу гаварыць ад імя арміі»[6][7].
Творчасць
правіцьТворчасць Субкамандантэ накіравана, па большай частцы, на барацьбу з неалібералізмам. Вельмі часта ў сваіх эсэ ён выкарыстоўвае іронію, прыпавесці і паэтычныя прыёмы, а таксама стыль магічнага рэалізму. Палітычная філасофія Маркаса, якую называюць таксама неасапатызмам, можа быць ахарактарызаваная як сумяшчэнне асноўных прынцыпаў марксізму і анархізму.[8]
Вядомыя кнігі
правіць- Субкамандантэ Маркас. Іншая рэвалюцыя. Сапатысты супраць новага сусветнага парадку. М .: Гілея, 2002. — (Гадзіна «Ч». Сучасная сусветная антыбуржуазная думка.). ISBN 5-87987-019-7
- Субкамандантэ Маркас. Чацвёртая сусветная вайна Архівавана 23 ліпеня 2012.. Екацерынбург: Ультра. Культура, 2005. — («Жизнь Zaпрещённых Людей»). ISBN 5-9681-0029-X
Зноскі
- ↑ Rafael Guillen Vicente // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Gabriel García Márquez y Roberto Pombo. Habla Marcos(недаступная спасылка). Cambio (Ciudad de México) (25 Mar 2001). Архівавана з першакрыніцы 3 чэрвеня 2012. Праверана 29 красавіка 2018. A discussion of Marcos’s background and views. Marcos says his parents were both schoolteachers and mentions early influences of Cervantes and García Lorca.
- ↑ quoted in «First World, Ha! Ha! Ha! The Zapatista Challenge» Interview: Subcomandante Marcos, by Medea Benjamin. City Lights Books, San Francisco 1994. p. 70.
- ↑ Norrell, Brenda. «Zapatistas Select Yaqui to Host Intercontinental Summit in Mexico.» Narco News
- ↑ http://fb.ru/article/302080/prezident-meksiki-enrike-penya-neto
- ↑ Лідар сапатыстаў пакідае рух| РИА Новости(недаступная спасылка)
- ↑ [1]
- ↑ http://fb.ru/article/251528/subkomandante-markos-biografiya-i-foto