Тафаномія

Тафано́мія (ад грэч. τάφος — магіла, пахаванне + νόμος — закон) — навуковая дысцыпліна, раздзел палеанталогіі і археалогіі, які займаецца даследаваннем заканамернасцей, умоў намнажэння і пахавання жывёл і раслін, утварэння месцазнаходжанняў іх выкапнёвых рэшткаў.

Комплексная навука • палеанталогія, археалогія, геалогія
Тафаномія англ.: Taphonomy, фр.: Taphonomie Тафанамічны эксперымент з 3D мадэлямі дыкінсаній
Прадмет вывучэння	заканамернасці ўтварэння выкапнёвых рэшткаў
Перыяд зараджэння	1940—1957 гады
Асноўныя кірункі	тафаномія раслін, тафаномія жывёл, судовая тафаномія
Значныя вучоныя	І. А. Яфрэмаў, Ю. А. Арлоў, Б. Ц. Янін
Тафаномія на Вікісховішчы

Тафаномія была ў 1940—1957 гадах створана на стыку геалагічных навук і біялогіі пісьменнікам-фантастам і палеантолагам І. А. Яфрэмавым.

Вывучае наступныя стадыі працэсу:

• утварэнне пасмяротных скопішчаў арганізмаў (танатацэноз);
• пераход і перапахаванне, пераход іх у паўвыкапнёвы стан (тафацэноз);
• акамянеласці;
• змены і ператварэнні тафацэнозу пад уздзеяннем гіпергенезу ў сукупнасць іх акамянелых рэшткаў (арыктацэноз).

Тафаномія мае значэнне для рэканструкцыі палеабіяцэнозаў, біяцэнозаў і экасістэм мінулых геалагічных перыядаў, умоў існавання арганізмаў і працэсаў утварэння асадкавых парод.

Гл. таксама

• Біястратыграфія

Літаратура

• Тафано́мія // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 462. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Тафоно́мия // Т. 25. Струнино — Тихорецк. — М. : Советская энциклопедия, 1976. — С. 302. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Ефремов И. А. Тафономия и геологическая летопись. Книга 1. Захоронение наземных фаўн в палеозое / Отв. ред. Ю. А. Орлов // Труды Палеантологического института. Том XXIV. — М.—Л.: Издательство Академии наук СССР, 1950. (руск.)
• Ефремов И. А. Что такое тафономия // Природа. 1954. № 3. — С. 48—54. (руск.)
• Тафоно́мия // Геологический словарь. В 2-х тт. Т. 2: М—Я / Под. ред. А. Н. Криштофовича. Отв. ред. Т. В. Спижарский. — М.: Государственное научно-техническое издательство по геологии и охране недр, 1955. — С. 312. — 30 000 экз. (руск.)
• Тафономія // Мала гірнича енциклопедія : у 3 т. / за ред. В. С. Білецького. — Д.: Східний видавничий дім, 2013. — Т. 3 : С — Я. — С. 246—247. — 644 с. — ISBN 978-966-317-156-2. (укр.)
• Якубоўская Т. В. Тафано́мія // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — С. 88. — 583 с., іл. — 10 000 экз.

Спасылкі

• Копырин И. С. Тафономия // Проект «Всё о геологии» (руск.)
• Тафономия (руск.) // Геалагічны музей Паўночна-Каўказскага федэральнага ўніверсітэта
• Крамаренко Е. О. Предмет судебной тафономии // «Актуальные проблемы современной медицины и фармации-2021» — БГМУ, Минск (14.04-16.04). (руск.)