Філіп III Добры
Філіп Добры (фр. Philippe le Bon) або Філіп III Бургундскі (31 ліпеня 1396, Дыжон — 15 чэрвеня 1467, Бругэ) — герцаг Бургундыі з 1419. Удзельнічаў у Стагадовай вайне паміж Францыяй і Англіяй на баку апошняй. У час яго кіравання Бургундыя спазнала эканамічны і дыпламатычны росквіт. Перыяд Філіпа ІІІ — росквіт і пачатак дэградацыі вытанчанай рыцарскай сярэдневечнай культуры, якую Й. Хейзінга назваў «Восенню Сярэдневечча».
.png){kind=small}
Біяграфія правіць
Нарадзіўся ў сям’і герцага Іагана Адважнага і Маргарыты Баварскай. Герцагскі тытул атрымаў у 1405 г., у цяжкі перыяд грамадзянскай вайны ў Францыі і англійскай інтэрвенцыі. Яго бацька быў забіты ў час спробы перамоў з французскім дафінам (будучым Карлам VII), што разбурыла надзеі на мірнае супрацоўніцтва з Францыяй. Помстячы за бацьку, Філіп адразу стварыў саюз з англічанамі. У студзені 1419 г. было падпісана пагадненне ў Арасе: Філіп прызнаваў правы караля Англіі на французскі трон. Калі Генрых V памірае, сувязь Бургундскага герцагства з англічанамі толькі ўзмацняецца: у 1423 г. Ганна, сястра Філіпа, выйшла замуж за рэгента пры малалетнім англійскім каралі Генрыхе VI, герцага Бедфарда.
Узвышэнне Бургундскага герцагства правіць
Герцаг Бургундыі пераважыў сваімі ўладаннямі французскага караля, а прыбыткі краіны былі роўныя з прыбыткамі багатай Венецыянскай рэспублікі — адной з самых развітых краін таго часу. Філіп узмацняў Бургундыю (якая фармальна была французскай правінцыяй) на шкоду інтэрэсам Францыі, што яго зусім не клапаціла. Але ён здабываў карысць і ў супрацоўніцтве з англічанамі: у час аблогі Арлеана ён адмовіўся ад намеру пачаць перамовы з дафінам толькі ў абмен на перадачу Бургундыі Шампані, грашовых грантаў і рэгенства пры маладым каралі Англіі.
Перавага ў Стагадовай вайне паступова пераходзіла на бок французаў. Тады Філіп Добры заключыў дамову з французскім каралём, тым самым ануляваўшы папярэдні альянс з англічанамі. Па Араскаму пагадненню (1435 г) ён атрымліваў выбачэнне за забойства бацькі французамі, а ў дадатак — Панцье, Макон, Аксэр і гарады на Соме з правам іх выкупу каралеўскім домам за 400 000 ліўраў. У выніку Бургундскае герцагства фактычна робіцца незалежным ад Францыі.
Пасля смерці Філіпа скончылася эпоха адностай стабільнасці Бургундскага герцагства: яго пераемнік Карл Смелы церпіць паразу ад французскага караля Людовіка ХІ, што прыводзіць да распаду герцагства і яго далучэння да Францыі.
Росквіт прыдворнай культуры правіць
Час Філіпа ІІІ лічыцца перыядам найвышэйшага развіцця палацавай культуры Сярэдневечча. У ёй спалучаліся і старыя элементы рыцарскай куртуазнасці, і рысы ранняга Рэнесансу (творчасць Яна ван Эйка, Ханса Мемлінга, Рагіра ван Дер Вейдэна). У часы Філіпа ІІІ і менавіта дзеля яго была надрукавана першая кніга на французскай мове: «Recueil des histoires de Troys». Адваротным бокам раскошы была вялізарная марнатраўнасць, цяжкая нават для багатай Бургундыі, і дэградацыя нораваў, якая ішла ў першую чаргу ад герцагскага двара.
Дзеці правіць
Ад 3-га шлюбу:
Антуан, граф дэ Шарале
Жазеф, граф дэ Шарале
Карл Адважны, граф дэ Шарале і герцаг Бургундскі
Зноскі
- ↑ а б RKDartists Праверана 8 снежня 2022.
- ↑ а б Филипп III Добрый // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ а б в г д е Kindred Britain
- ↑ а б (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
- ↑ а б Lundy D. R. The Peerage
- ↑ а б Pas L. v. Genealogics — 2003.