Вялікае Княства Літоўскае (1812)
Вялікае Княства Літоўскае (1812) — праект дзяржавы пад патранатам Напалеона I падчас вайны 1812 года супраць Расіі.
| Гістарычная дзяржава | |||
| Вялікае Княства Літоўскае | |||
|---|---|---|---|
|
|||
 |
|||
|
1 ліпеня 1812 — снежань 1812
|
|||
| Сталіца | Вільня | ||
| Мова(ы) | беларуская, руская, польская | ||
| Рэлігія | праваслаўе, каталіцтва, уніяцтва | ||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||
Гісторыя
правіць16 (28) чэрвеня 1812 года Вялікай арміяй была занятая Вільня. Няглядзячы на тое, што палякі разлічвалі на аднаўленне Рэчы Паспалітай у межах 1772 года шляхам далучэння былых зямель Літвы да Княства Варшаўскага, Напалеон пайшоў на аднаўленне Вялікага Княства Літоўскага як умоўна самайстойнай (сатэліцкай) дзяржавы.
Адміністрацыйны падзел
правіцьАдноўленае Вялікае Княства Літоўскае ўключала Віленскую, Гродзенскую, Мінскую губерні (якія былі перайменаваны ў дэпартаменты) і Беластоцкую вобласць. Сталіцай зрабілі Вільню.
Органы ўлады
правіць19 чэрвеня (1 ліпеня) быў створаны часовы ўрад, які называўся Камісія часовага ўрада ў Вялікім Княстве Літоўскім. Часовы ўрад складаўся з сямі камітэтаў. Старшынёй кожнага камітэта быў член камісіі. Камітэты:
- Камітэт харчавання і складоў — Станіслаў Солтан (Старшыня Камісіі),
- камітэт фінансаў — Караль Прозар,
- камітэт паліцыі — Юзаф Серакоўскі,
- судовы камітэт — Францішак Ельскі,
- ваенны камітэт — князь Аляксандр Антоні Сапега,
- камітэт унутраных спраў — граф Аляксандр Патоцкі,
- камітэт адукацыі — Ян Снядэцкі.
Сакратар камісіі — Юзаф Ігнацы Касакоўскі.
Губернатар Вільні — Дзірк ван Гогендорп.
Прэзідэнты часовага ўрада
правіць- Юзаф Серакоўскі (з 18 ліпеня 1812 года)
- Станіслаў Солтан (з 24 жніўня 1812 года)
- Дзірк ван Гогендорп (з верасня 1812 года)
- Станіслаў Солтан (з верасня 1812 года)
Армія
правіць5 (17) ліпеня 1812 года Напалеон выдаў дэкрэт пра стварэнне арміі Вялікага Княства Літоўскага. Для стварэння арміі было вылучана 500 тысяч франкаў. Агулам армія ВКЛ павінна было скласці 14 тысяч чалавек. Акрамя таго некаторыя магнаты за свой кошт стваралі атрады і накіроўвалі іх да арміі. Напалеон стварыў і свой гвардзейскі літоўска-беларускі лёгкаконны полк колькасцю 1026 чалавек. 12 (24) жніўня Камісія часовага ўрада ВКЛ пастанавіла пра стварэнне 6 егерскіх батальёнаў у колькасці 5004 чалавек.
Рэкруты ў армію Вялікага Княства Літоўскага набіраліся на шасцігадовы тэрмін.
Гл. таксама
правіцьЛітаратура
правіць- Януш Івашкевіч , Litwa w roku 1812 (Літва ў 1812 годзе), Варшава, 1912.
- Марыян Кукель , Wojna 1812 roku (Вайна 1812 года), Кракаў, 1937.
- А. Рэмбоўскі, «Konfederacja Generalna i pospolite ruszenie w roku 1812», Biblioteka Warszawska , vol. 1, 1896, fascicle 3, pp. 478—514; vol. 2, 1896, fascicle 1, pp. 67-86.
- Уладзіслаў Заеўскі, Józef Wybicki , Варшава, 1983.
Спасылкі
правіць- В.Сянькевіч. Да 175-годзьдзя аднаўленьня Вялікага Княства Літоўскага(бел. (тар.)) // Зважай. — Таронта: Верасень, 1987. — № 4 (48). — С. 7-8. — ISSN 5172.
- В.Сянькевіч. Да 175-годзьдзя аднаўленьня Вялікага Княства Літоўскага(бел. (тар.)) // Зважай. — Таронта: Лістапад, 1987. — № 4 (48). — С. 2-3. — ISSN 5172.