Электрычная падстанцыя

Электры́чная падста́нцыя таксама трансфарма́тарная падста́нцыя — электраўстаноўка, прызначаная для прыёму, пераўтварэння і размеркавання электрычнай энергіі, якая складаецца з трансфарматараў або іншых пераўтваральнікаў электрычнай энергіі, прылад кіравання, размеркавальных і дапаможных прылад.

Падстанцыя 115 кВ, Мінесота

Паняцце «падстанцыя» ўзнікла падчас развіцця вялікіх сетак, калі кожная падстанцыя была часткай сваёй электрастанцыі і цалкам ад яе залежала.

Электрападстанцыі могуць размяшчацца на адкрытых пляцоўках, у зачыненых памяшканнях, пад зямлёй і на апорах, у адмысловых памяшканнях. Адрозніваюцца звычайна намінальным напружаннем, у Беларусі самай магутнай з’яўляецца падстанцыя 750 кВ «Беларуская».

Прызначэнне

Падстанцыя, у якой стаяць павышальныя трансфарматары, павышае электрычнае напружанне пры адпаведным зніжэнні значэння сілы току, тым часам як паніжальная падстанцыя памяншае выходнае напружанне пры прапарцыйным павелічэнні сілы току.

Павышэнне перадаванага напружання неабходна для шматразовай эканоміі металу ў правадах ЛЭП, і памяншэння страт на актыўным супраціўленні. Неабходную плошчу сячэння правадоў вызначае толькі сіла праходзячага току і патрабаванне адсутнасці ўзнікнення кароннага разраду. Таксама памяншэнне сілы праходзячага току цягне за сабой памяншэнне страт энергіі, якія знаходзяцца ў прамой квадратычнай залежнасці ад значэння сілы току. З іншага боку, каб пазбегнуць высакавольтнага электрычнага прабоя, прымяняюцца спецыяльныя меры: выкарыстоўваюцца спецыяльныя ізалятары, правады разносяцца на дастатковую адлегласць і г. д. Асноўная ж прычына павышэння напружання складаецца ў тым, што чым вышэй напружанне, тым большую электрычную магутнасць і на большую адлегласць можна перадаць па лініі электраперадачы.

Паміж генеравальнай станцыяй і спажыўцом, электраэнергія можа праходзіць праз некалькі падстанцый з рознымі ўзроўнямі напружання.

Камплектная трансфарматарная падстанцыя мачтавага тыпу (звычайна выкарыстоўваюцца ў сельскай мясцовасці)

Будова

Асноўныя элементы электрападстанцый:

• Трансфарматары (сілавыя трансфарматары, аўтатрансфарматары, шунтаваныя рэактары).

• Канструкцыі для ўвода паветраных і кабельных ліній электраперадачы.

• Адкрытыя (АРП) і закрытыя (ЗРП) размеркавальныя прыстасаванне, уключаючы:
  • Сістэмы і секцыі шын.
  • Сілавыя выключальнікі
  • Раз’яднальнікі
  • Вымяральнае абсталяванне (вымяральныя трансфарматары току і напружання, вымяральныя прыборы).
  • Абсталяванне ВЧ-сувязі паміж падстанцыямі (кандэнсатары сувязі, ВЧ-загараджальнікі, фільтры далучэння).
  • Токаабмяжавальныя, рэгулявальныя прылады (кандэнсатарныя батарэі, рэактары, фазавярчальнікі і інш.).
  • Пераўтваральнікі частаты і роду току (выпрамнікі).
• Сістэмы электрасілкавання ўласных патрэб падстанцыі:
  • Трансфарматары ўласных патрэб
  • Шчыт пераменнага току
  • Акумулятарныя батарэі

Трансфарматарная вежа 15 кВ/400 В. Лесьна Падляска, Польшча.

• • Шчыт пастаяннага (аператыўнага) току
  • Дызельныя генератары і іншыя аварыйныя крыніцы энергіі (на буйных і асабліва важных падстанцыях).
• Сістэмы абароны і аўтаматыкі:
  • Прылады рэлейнай абароны і супрацьаварыйнай аўтаматыкі для сілавых ліній, трансфарматараў, шын.
  • Аўтаматычная сістэма кіравання.
  • Сістэма тэлемеханічнага кіравання.
  • Сістэма тэхнічнага і камерцыйнага ўліку электраэнергіі.
  • Сістэма тэхналагічнай сувязі энергасістэмы і ўнутранай сувязі падстанцыі.
• Сістэма зазямлення, уключаючы зазямліцелі і контур зазямлення.
• Маланкаабаронныя збудаванні
• Дапаможныя сістэмы:
  • Сістэма вентыляцыі, кандыцыяніравання, абагравання
  • Сістэма аўтаматычнага пажаратушэння
  • Сістэма асвятлення тэрыторыі
  • Сістэма ахоўна-пажарнай сігналізацыі, кіравання доступам
  • Сістэма тэхналагічнага і ахоўнага відэаназірання.
  • Прылады плаўкі галалёду на паветраных лініях.
  • Сістэмы аварыйнага збору масла.
  • Сістэмы сілкавання масланапоўненых кабеляў.
  • Бытавая, ліўневая каналізацыя, водаправод.
• Бытавыя памяшканні, склады, майстэрні і іншае.

Гл. таксама

• Электрычныя сеткі

Літаратура

• Сацута У. М. Трансфарма́тарная падста́нцыя // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 512. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Трансформа́торная подста́нция / Князевский Б. А. // Т. 26. Тихоходки — Ульяново. — М. : Советская энциклопедия, 1977. — С. 167—168. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Трансформа́торная подста́нция // Новый политехнический словарь (руск.) / Гл. ред. А. Ю. Ишлинский. — М.: Большая Российская энциклопедия, 2000. — С. 553. — 671 с. — 15 000 экз. — ISBN 5-85270-322-2.
• Трансформа́торная подста́нция // Политехнический словарь (руск.) / Редкол.: А. Ю. Ишлинский (гл. ред.) и др. — 3-е изд., перераб. и доп. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 543. — 656 с. — 150 000 экз. — ISBN 5-85270-003-7.