Якаў Анатолевіч Бранштэйн
Якаў Анатолевіч Бранштэйн (крыптанім: Я. Бр.; 10 лістапада 1897, Бельск Гродзенскай губерні, цяпер Падляшскае ваяводства, Польшча — 29 кастрычніка 1937, Мінск, НКУС) — беларускі і яўрэйскі савецкі крытык і літаратуразнавец[1][2]. Член-карэспандэнт АН БССР (1936)[2].
| Якаў Анатолевіч Бранштэйн | |
|---|---|
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Псеўданімы | Я. Бр. |
| Дата нараджэння | 10 лістапада 1897 ці 10 лістапада 1899 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 29 кастрычніка 1937 |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | крытык і літаратуразнавец, член-карэспандэнт АН БССР |
| Грамадская дзейнасць | |
| Член у | |
Біяграфія правіць
У 1914—1918 жыў у Варшаве. Удзельнік Грамадзянскай вайны[2]. У 1919 пераехаў у Савецкую Расію (Арол). Добраахвотнікам пайшоў у Чырвоную Армію[1].
Пасля дэмабілізацыі з 1921 працаваў у рэдакцыі газеты «Орловская правда». У 1925 скончыў літаратурны факультэт 1-га Маскоўскага ўніверсітэта; у 1926—1930 вучыўся ў Камуністычнай акадэміі ў Маскве. У 1930—1937 навуковы супрацоўнік Інстытута літаратуры і мастацтва АН БССР; з 1932 адначасова прафесар МВПІ. У 1932—1937 быў адказным сакратаром СП БССР. Уваходзіў у рэдкалегію мінскага часопіса «Штэрн»[3]. Член СП СССР з 1934[1]. Член-карэспандэнт АН БССР з 1936.
Арыштаваны 6 чэрвеня 1937. Асуджаны ў кастрычніку 1937 да расстрэлу. Рэабілітаваны 27 ліпеня 1956 года[1].
Творчая дзейнасць правіць
Друкавацца пачаў у 1918[1][4]. Як крытык выступаў з 1925. Прытрымліваўся вульгарна-сацыялагічных пазіцый[1]. Аўтар артыкулаў па тэарэтычных праблемах літаратуразнаўства, пра творчасць А. Пушкіна, Д. Фурманава, Я. Купалы, Я. Коласа, А. Александровіча, М. Лынькова, Я. Маўра[2], а таксама І. Харыка, З. Аксельрода, Д. Бергельсона і іншых[3]. Пісаў на ідышы, беларускай і рускай мовах[4].
Публікацыі правіць
Аўтар больш за 30 навуковых і літаратурных прац, у тым ліку 4 манаграфій[4].
- Атака: [Зборнік артыкулаў]. Мн., 1930 (ідыш).
- Аб стане яўрэйскай літаратуры ў перыяд рэканструкцыі. Мн., 1932 (ідыш).
- Проблемы ленинского этапа в литературоведении. Минск, 1932.
- Итоги 15-летней борьбы за марксизм-ленинизм в литературоведении. Минск, 1932.
- На закрепленных позициях. Минск, 1934.
- Літаратурная вучоба: У дапамогу выкладчыкам літаратуры і кіраўнікам літгурткоў. Вып. 1. Мн., 1935.
Зноскі
- ↑ а б в г д е Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 1. Абрамовіч—Кушаль. / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Смаленск, 2003. — 480 с. — ISBN 985-6374-04-9.
- ↑ а б в г Бронштейн Яков Анатольевич // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 83. — 737 с.
- ↑ а б http://belisrael.info/?p=13231
- ↑ а б в Член-карэспандэнт БРАНШТЭЙН Якаў Анатольевіч
Літаратура правіць
- Бародзіч Д. Спадчына Я. Бранштэйна // ЛіМ. 1958, 23 ліп.
- Лынькоў М. Ён быў сярод нас… // ЛіМ. 1962, 25 снеж.
- Беларускія пісьменнікі, т. 1.
- Возвращенные имена. Мн.: Наука и техника, 1992.
Спасылкі правіць
- Член-карэспандэнт БРАНШТЭЙН Якаў Анатольевіч
- Инна Бронштейн — За глянцевой обложкой Блаженств (руск.) Архівавана 15 студзеня 2021.
- Якаў Анатолевіч Бранштэйн у базе даных «История белорусской науки в лицах» Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі (руск.)