Ян Матэйка
Ян Алёйзы Матэ́йка (польск.: Jan Alojzy Matejko; 24 чэрвеня 1838, Кракаў — 1 лістапада 1893, Кракаў) — польскі мастак.
Ян Матэйка | |
---|---|
польск.: Jan Matejko | |
| |
Імя пры нараджэнні | польск.: Jan Matejko |
Дата нараджэння | 24 чэрвеня 1838[1][2][…] |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 1 лістапада 1893[5][6][…] (55 гадоў) |
Месца смерці | |
Месца пахавання | |
Грамадзянства | |
Бацька | Franciszek Ksawery Matejko[d] |
Маці | Joanna Karolina Rossberg[d] |
Жонка | Teodora Matejko[d] |
Дзеці | Helena Unierzyska[d], Q124611187? і Q124618387? |
Род дзейнасці | мастак, выкладчык універсітэта |
Месца працы | |
Жанр | гістарычны жывапіс, партрэтны жывапіс[d], анімалістычны жывапіс[d] і рэлігійны жывапіс[d] |
Вучоба | |
Уплыў | Władysław Łuszczkiewicz[d], Wojciech Stattler[d] і Feliks Szynalewski[d] |
Уплыў на | Maurycy Gottlieb[d], Яцак Мальчэўскі, Józef Mehoffer[d], Станіслаў Выспяньскі, Maria Dulębianka[d], Aleksander Augustynowicz[d], Stanisław Grocholski[d] і Stanisław Leopold Daczynski[d] |
Член у | |
Узнагароды | |
Подпіс | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Жыццяпіс
правіцьНарадзіўся дзевятым з адзінаццаці дзяцей у сям'і Матэйкаў. Маці памерла рана і старэйшы брат Францішак меў глыбокі ўплыў на адукацыю Яна Матэйка. У 1852 годзе, калі яму было 14 гадоў, Матэйка пачаў навучацца ў Кракаўскай Акадэміі мастацтваў. Яго настаўнікамі былі сярод іншых Войцех Карнэлі Сатлер (Wojciech Korneli Sattler) і Уладзіслаў Лушкевіч (Władysław Łuszczkiewicz). Яшчэ тады Ян Матэйка меў сур'ёзныя праблемы з вачамі, але нягледзячы на гэта ён лічыўся адным з самых таленавітых вучняў акадэміі. Пасля заканчэння акадэміі ў 1858 годзе Матэйка быў два гады вучням Германа Абшутца (Hermann Anschütz) ў Мюнхене. З 1859 па 1860 гады мастак працаваў у Вене з Крысціянам Рубенам (Christian Ruben), вярнуўся ў Кракаў і ў 1873 годзе заняў пасаду дырэктара Акадэміі мастацтваў.
У Матэйка і яго жонкі Тэадоры было пяцёра дзяцей, самая малодшая дачка памерла незадоўга пасля нараджэння.
Творы
правіцьнумар | назва | дата напісання | памеры | знаходзіцца | ілюстрацыя |
1. | Станьчык | 1862 | 120 × 88 cм | Нацыянальны музей у Варшаве | |
2. | Казанне Скаргі | 1864 | 224 × 397 cм | Каралеўскі замак у Варшаве | |
3. | Польшча — год 1863 | 1864? 1879 |
232 cм | Музей Чартарыйскіх у Кракаве | |
4. | Рэйтан | 1866 | 282 × 487 cм | Нацыянальны музей у Варшаве | |
5. | Люблінская унія | 1869 | 298 × 512 cм | Любельскі музей у Любліне | |
6. | Стэфан Баторый пад Псковам | 1872 | 322 × 545 cм | Каралеўскі замак у Варшаве | |
7. | Астраном Капернік, размаўляе з Богам | 1873 | 225 × 315 cм | Калегіум новага Ягелонскага універсітэта | |
8. | Усталяванне звона Жыгімонта | 1874 | 94 × 189 cм | Нацыянальны музей у Варшаве | |
9. | Смерць караля Пшэмысла II | 1875 | Galeria Nowoczesna w Zagrzebiu | ||
10. | Бітва пад Грунвальдам | 1878 | 426 × 987 cм | Нацыянальны музей у Варшаве | |
11. | Пруская дань | 1880-82 | 388 × 875 cм | Нацыянальны музей у Кракаве | |
12. | Ян III Сабескі пад Wiedniem | 1883 | Ватыканскі музей | ||
13. | Wernyhora | 1883-84 | 290 × 204 cm | Нацыянальны музей у Кракаве | |
14. | Залажэнне акадэміі Lubrańskiego у Познані | 1886 | Нацыянальны музей у Познані | ||
15. | Касцюшка пад Рацлавіцамі | 1888 | 450 × 890 cм | Нацыянальны музей у Кракаве | |
16. | цыкл Dzieje cywilizacji w Polsce | 1888 | |||
17. | Прыход хрысціянства | 1889 | 79 × 120 cм | Нацыянальны музей у Варшаве | |
18. | Канстытуцыя 3 мая | 1891 | 247 × 446 cм | Каралеўскі замак у Варшаве |
Крыніцы
правіць- ↑ Jan Matejko // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
- ↑ а б Матейко Ян // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
- ↑ а б в http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/matejko-jan/ Праверана 30 жніўня 2022.
- ↑ Jan Matejko
- ↑ Jan Matejko // Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7 Праверана 9 кастрычніка 2017.
Спасылкі
правіць- (бел.) Ян Алазій Матэйка (Jan Matejko) ў Юркавым куточку(недаступная спасылка)
- (бел.) Матэйка (Jan Matejko) Ян Алазiй (1838—1893)
- (польск.) Біяграфія і галерэя прац