Дзяржава Ахеменідаў
Змены шаблонаў/файлаў гэтай версіі чакаюць праверкі.
Стабільная версія была праверана 5 красавіка 2019.
Дзяржава Ахеменідаў — рабаўладальніцкая дзяржава на тэрыторыі сучаснага Ірана і іншых земляў Азіі, ад ракі Інд да Эгейскага і Міжземнага мораў, а таксама Егіпта, часткі Лівіі і Балканскага п-ва. Існавала з сяр. 6 ст. да 300 да н.э.
| Дзяржава Ахеменідаў Ariyānām Xšaçam Імперыя | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Сталіца | Персеполь, Пасаргады, Экбатана, Сузы, Вавілон | |||
| Найбуйнейшыя гарады | Персеполь, Вавілон, Пасаргады, Экбатана, Сарды, Дамаск, Сузы, Мемфіс, Бактра, Мараканда | |||
| Мова(ы) | Старажытнаперсідская, імперская арамейская, эламская, акадская | |||
| Грашовая адзінка | Дарык | |||
| Насельніцтва |
| |||
| Форма кіравання | манархія | |||
| Дынастыя | Ахеменіды | |||
| xšāyaθiya xšāyaθiyānām | ||||
| - 559—530 да н.э. | Кір II Вялікі | |||
| Адміністрацыйны падзел | 20 сатрапій | |||
| Гісторыя | ||||
| - 550 да н.э. | Заснавана | |||
| - 330 да н.э. | Спыніла існаванне | |||
| Пераемнасць | ||||
| ← Мідыя ← Персія ← Сагдыяна ← Бактрыя Македонская імперыя → Селеўкідская імперыя → | ||||
 Гісторыя Ірана | |
 | |
| Персідская імперыя — Персідскія цары | |
| Да нашай эры | |
|---|---|
| Дагістарычны Іран | |
| Прота-эламіты (3200—2700 да н.э.) | |
| Джырофт (3000—500 да н.э.) | |
| Элам (2700—539 да н.э.) | |
| Мана (1000—700 да н.э.) | |
| Мідыя (728—550 да н.э.) | |
| Ахеменіды (648—330 да н.э.) | |
| Селеўкіды (330—150 да н.э.) | |
| Наша эра | |
| Аршакіды (250 да н.э. — 224 н. э.) | |
| Сасаніды (224—650) | |
| Арабскае заваяванне (637—651) | |
| Амейяды (661—750) | |
| Абасіды (750—1258) | |
| Тахірыды (821—873) | |
| Алавіды (864—928) | |
| Сафарыды (861—1003) | |
| Саманіды (875—999) | |
| Зіярыды (928—1043) | |
| Буіды (934—1055) | |
| Газневіды (963—1187) | |
| Сельджукі (1037—1194) | |
| Гурыды (1149—1212) | |
| Харэзмшахі (1077—1231) | |
| Хулагуіды (1256—1353) | |
| Музафарыды (1314—1393) | |
| Чабаніды (1337—1357) | |
| Сербедары (1337—1381) | |
| Джалаірыды (1370—1432) | |
| Туркаманы Кара-Каюнлу (1407—1468) | |
| Туркаманы Ак-Каюнлу (1378—1508) | |
| Сефевіды (1501—1722/1736) | |
| Хатакі (1722—1729) | |
| Афшарыды (1736—1802) | |
| Зенды (1750—1794) | |
| Каджары (1781—1925) | |
| Пехлеві (1925—1979) | |
| Ісламская рэвалюцыя ў Іране (1979) | |
| Ісламская рэспубліка Іран (з 1980) | |
Партал «Іран» |
Заснавальнікам дзяржавы стаў цар Кір II са старажытнаперсідскага роду Ахеменідаў. Дзяржава ў сваёй існасці была нетрывалым ваенна-адміністрацыйным аб’яднаннем; асноўную масу насельніцтва складалі іншыя народнасці; сацыяльны лад быў моцна неаднародным. Унутраныя канфлікты падарвалі магутнасць дзяржавы, і пасля раду паражэнняў ад войскаў Аляксандра Македонскага яна распалася.
ЛітаратураПравіць
- Беларуская Савецкая Энцыклапедыя. У 12 т. Т.2. Афіны — Ведрыч / Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1970. — 640 с.: іл., карты.