Алматы

горад у Казахстане

Алматы (каз.: Алматы [ɑlmɑˈtə]) — самы буйны горад у Казахстане, да 1995 года сталіца. Насельніцтва — 2 264 499 чалавек (2024)[4]. Размешчаны на паўднёвым усходзе рэспублікі, каля паўночных схілаў хрыбта Заілійскі Алатау, на вышыні 650—950 метраў, паміж рэкамі Вялікая і Малая Алмаацінкі. Чыгуначная станцыя, вузел аўтадарог (аўтамагістралі на Бішкек, Сяміпалацінск і да мяжы з Кітаем). Аэрапорт. Буйны індустрыяльны і культурны цэнтр рэспублікі.

Горад
Алматы
каз.: Алматы
Герб[d] Сцяг
Герб[d] Сцяг
Краіна
Каардынаты
Акім
Байбек Баўыржан
Заснаваны
1854
Ранейшыя назвы
Верный, Алма-Ата
Плошча
  • 682 км²
Вышыня цэнтра
893 м[1]
Насельніцтва
  • 2 135 365 чал. (2022)[2]
Часавы пояс
Тэлефонны код
727
Паштовыя індэксы
050000 і 050063
Аўтамабільны код
02 і A
Афіцыйны сайт
almaty.kz
(англ.)(каз.)(руск.)
Алматы на карце Казахстана
Алматы (Казахстан)
Алматы
Алматы (Казахстан)
Алматы

Гісторыя

правіць

Заснаваны ў 1854 годзе як расійскае ваеннае ўмацаванне Вернае на месцы казахскага паселішча Алматы. З 1867 года горад Верны — цэнтр Сямірэчанскай вобласці Туркестанскага генерал-губернатарства. Быў месцам палітычнай ссылкі. У 1921 годзе перайменаваны ў Алма-Ату, у 1929-95 гадах — сталіца Казахстана. Развіццю горада спрыяла Туркестана-Сібірская чыгунка, пабудаваная ў 1930 годзе.

Прамысловасць

правіць

Машынабудаванне і металаапрацоўка, харчасмакавая (кансервавая, тытунёвая), лёгкая (тэкстыльная, футравая, трыкатажная) прамысловасць; вытворчасць будаўнічых матэрыялаў. ЦЭС, каскад ГЭС на Вялікай Алмаацінцы.

Культура

правіць

Транспарт

правіць

На адміністрацыйнай тэрыторыі Алматы знаходзіцца сучасны міжнародны аэрапорт «Алматы». У горадзе дзейнічаюць 2 чыгуначныя вакзалы: «Алматы-1» і «Алматы-2». «Алматы-1» з’яўляецца транзітным вакзалам па маршруце з сібірскіх рэгіёнаў Расіі ў Цэнтральную Азію, размешчаны ў паўночнай частцы горада. Вакзал «Алматы-2» з’яўляецца гарадскім, знаходзіцца блізка да цэнтра горада і прызначаны для пасажыраў, якія прыязджаюць у Алмату. Дзейнічае разгалінаваная сетка маршрутаў аўтобусаў, тралейбусаў, маршрутных таксі. З 2011 года дзейнічае метрапалітэн.

Вядомыя ўраджэнцы і жыхары

правіць

Гл. таксама

правіць

Крыніцы

правіць

Літаратура

правіць