Бітва за Трыпалі (2011)

У гэтага паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Бітва за Трыпалі (значэнні).

Бітва за Трыпалі (араб. معركة طرابلس ‎‎ maʼarikat Ṭarābulus) — узброенае супрацьстаянне грамадзянскай вайны ў Лівіі паміж прыхільнікамі лівійскага лідара Муамара Кадафі і яго праціўнікамі, у ліку якіх, акрамя прыхільнікаў Нацыянальнага пераходнага савета, быў спецпрызн з Катара, ААЭ, ЗША, Вялікабрытаніі і Францыі[11]. Бітва пачалася 20 жніўня 2011 года з наступлення паўстанцкіх сіл звонку горада[12].

Бітва за Трыпалі
Асноўны канфлікт: Грамадзянская вайна ў Лівіі
Battle of Tripoli.svg
Карта прасоўвання сіл Пераходнага Савета па Трыпалі.
Дата 20 жніўня 2011 — 28 жніўня 2011
Месца Трыпалі, Лівія
Вынік Перамога паўстанцаў і заходняй кааліцыі
Праціўнікі
Flag of Libya (1977–2011).svg Прыхільнікі Муамара Кадафі

Замежная падтрымка:

Flag of Libya.svg Нацыянальны пераходны савет Лівіі
Камандуючыя
Flag of Libya (1977–2011).svg Муамар Кадафі Flag of Libya.svg Мустафа аль-Джаліль
Сілы бакоў
Каля 10000 байцоў рэгулярнай арміі і апалчэнцаў.[4] 10000 — 15000 чалавек.
Страты
Армiя Кадафi:
128 забіты, 700 паранены, 600 палонных
Замежныя сiлы:
30 палонных[5][6][7]		 Армiя ПНС:
1700 забіты, 6000 паранены (Па сцвярджэнню ўрада Муамара Кадафі) [8]

400 забіты, больш 2000 паранены (Па сцвярджэнню Нацыянальнага пераходнага савета Лівіі)[9]
Замежныя сiлы:
некалькi параненых i забiтых[10]
Агульныя страты
108 грамадзянскіх загінулі, 167 грамадзянскіх параненыя
Анты- і пра-ўрадавыя сілы вакол Трыпалі напярэдадні бою

Паўстанцы назвалі аперацыю «Аперацыя „Світанак русалкі“» (араб. عملية فجر عروسة البحر‎‎ ʼamaliyyat fajr 'arūsat el-baḥr). Пад «русалкай» у гэтай аперацыі маецца на ўвазе «свабода» (араб. عروسة البحر‎‎ ʼarūsat el-baḥr) (lit: «bride of the sea»).[13]

Ход бітвыПравіць

 
Анты- і пра-ўрадавыя сілы ў Трыпалі на 22 жніўня 2011

20 жніўня паўстанцы бяруць раён Таджура на ўсходнix ускраiнах Трыпалi, а 21 жніўня шлi баі ў Джанзуре i Таджуры. Таксама прайшла высадка дэсанту з паўстанцамі з Місураты ў порце Трыпалі.

У ноч на 22 жніўня ўзялі пад кантроль Зялёную плошчу ў цэнтры Трыпалі. Асобныя вайсковыя падразьдзяленні і асабістая гвардыя Кадафі, склалі зброю. Тым часам праціўнікам Кадафі атрымалася ўварвацца ў цэнтр лівійскай сталіцы і стварыць уражанне, што горад знаходзіцца пад іх кантролем [14]. Тым не менш, апорай кадафістаў застаўся квартал Баб-аль-Азізія, дзе размяшчалася рэзідэнцыя лівійскага лідара[15]. Па інфармацыі Мусы Ібрагіма ў бітве за Трыпалі загінула звыш тысячы чалавек[16]. З'явіліся звесткі пра выпадкі марадзёрства ў ахопленай баямі сталіцы[17].

У ноч з 22-га на 23-га атрад з 17 байцоў брытанскага SAS сутыкнуўся з элітнай 32-й брыгадай лівійскай арміі. Як паведамлялася, інтэрвенты, якія збіраліся ажыццявіць дыверсію ў тыле праціўніка, разам з мясцовым правадыром і нейкімі арабскімі наёмнікамі трапілі ў засаду прыхільнікаў Кадафі і іх саюзнікаў, у выніку чаго загінула некалькі брытанскіх спецназаўцаў, а прав жыхар сталіцы, што дапамагаў групе, трапіў у палон[10].

23 жніўня праціўнікаў Кадафі атрымалася выбіць з Трыпалі[18]. Тэлеканал «Аль-Джазіра» паведамляе, што паўстанцы знаходзіліся ў 500 метрах ад урадавай рэзідэнцыі Баб-эль-Азізія[19]. Наступу паўстанцаў спрыяў налёт авіяцыі НАТА[20]. Да вечара з'явілася інфармацыя, што паўстанцам атрымалася пракрасціся ўнутр рэзідэнцыі Кадафі, аднак лівійскага лідара яны там не выявілі[21]. Кадафі назваў адступ «тактычным ходам»[22]. Тым часам авіяцыя НАТА ажыццявіла наймагутнае бамбаванне Баб-эль-Азіза, уразіўшы як мінімум 40 мэтаў.

24 жніўня па жылых раёнах горада было выпушчана 7 ракет Град, а ў раёне аэрапорта Мiтыга часам чутны мінамётных агонь. Урад адкрыў артылерыйскі агонь, працавалі таксама снайперы. Баі ішлі і на поўдні горада.

25 жніўня актыўныя баявыя дзеянні праходзілі па перыметры захопленай напярэдадні сіламі рэвалюцыянераў Баб-эль-Азіза, а таксама ў суседнім раёне Абу-Салім. 26 жніўня працягнулася наступленне сіл мяцежнікаў на поўдні Трыпалі, у раёнах Абу-Салім і Хатба Шаркія, якія заставаліся галоўнымі агменямі супраціву сіл Кадафі ў сталіцы. Разам з тым войскі Кадафі здзейснілі напад на аэрапорт Трыпалі Мітыга.

27 жніўня супраціў з цэнтральнай частцы горада канчаткова перамясціўся на яго паўднёвыя ўскраіны. Баі вяліся ў раёне Паўднёвага аэрапорта , які, па некаторых дадзеных, ужо захапілі паўстанцы. Пад кантроль ПНС перайшлі раёны Каср ібн Гашыр і Абу Салім. 28 жніўня было абвешчана аб поўным захопе горада сiламi ПНС.

Замежны ўдзелПравіць

Пасля захопу Трыпалі паўстанцамі з'явілася інфармацыя, што іх ударнай сілай быў спецпрызн Катара і ААЭ[23]. Па версіі прыхільнікаў Кадафі ў штурме Трыпалі бралі ўдзел тры дыверсійных падраздзяленні: брытанскі SAS, французскі Замежны легіён і GIGN. Пры гэтым штурм адбываўся не з боку Бенгазі, дзе знаходзіцца штаб-кватэра паўстанцаў, а з процілеглага боку, пераважна з мора[3]. Пры гэтым паведамляюцца падрабязнасці, што колькасць брытанскага атрада складала каля 17 чалавек і большасць дыверсантаў была арабскай нацыянальнасці[10]. Колькасць французскіх дэсантных падраздзяленняў была на парадак вышэй[24] Больш таго, інфармацыя пра вядучую ролю 22-га палка SAS у штурме Трыпалі была афіцыйна пацверджана Мінабароны Вялікабрытаніі(англ.) бел..[25]

На баку ўрада Муамара Кадафі ў баях за сталіцу краіны прымалі ўдзелу найміты і добраахвотнікі з Сербiі[6] і Украiны[26]. Таксама паведамлялася пра беларускіх снайпераў i ваенных саветнiкаў, меркавана, з былога 334-га асобнага атрада 5-й брыгады спецпрызну, якія змагалiся на баку лаялістаў[1]. Аднак МЗС Беларусi афiцына адмаўляе дадзенную iнфармацыю[27]. Паводле інфармацыі ад НПС, замежныя камбатанты патрапілі ў раён Трыпалі з туніскага партовага горада Нуфейда[2]. Парадку 30 замежнікаў былі арыштаваныя па падазрэнні ў супрацоўніцтве з урадам Кадафі. Сярод іх былі дзевятнаццаць украінцаў, пяць сербаў, чацвёра беларусаў і двое расіян[5][6][7].

Адзін з захопленых, беларус Вячаслаў Качура, быў раней камандзірам 334-га асобнага атрада спецпрызначэння. Ён прыбыў у краіну з міжнароднай групай спецыялістаў з Расіі, Беларусі і Украiны. Па яго словах, яны не займаліся армейскімі справамі. Аднак у верасні падчас спробы уцёкаў з сталіцы, Качуру схапілі і абвінавацілі ў працы з ваенным абсталяваннем лаялістаў. У лютым 2018 года беларускія ўлады пры падтрымцы ўрада Чачні змаглі вызваліць Качура з палону, які стаў апошнім грамадзянінам рэспублікі, утрымоўваны ў лівійскім зняволенні. Раней, у 2014, былі вызвалены трое іншых — Валерый Гардзіенка, Ігар Едзімічаў і Фёдар Труфанаў, якія былі захоплены перш Качуры, яшчэ ў жніўні[7][1].

НаступствыПравіць

Тыя, што засталіся ў горадзе верныя Кадафі атрады разгарнулі актыўную дыверсійную дзейнасць. Паводле інфармацыі расійскага вэб-сайта Аргументы.ру, які спасылаецца на неназваную расійскую ваенна-дыпламатычную крыніцу, у ноч на 4 верасня вайскоўцы брыгады спецыяльнага прызначэння, якой камандаваў Хаміс Кадафі, заняўшы паўднёвыя раёны Трыпалі, правялі некалькі буйных спецыяльных аперацый у сталіцы Лівіі: была падарваная гасцініца «Аль Фатэх», у якой жылі прадстаўнікі паўстанцаў з Місураты (было забіта некалькі дзясяткаў чалавек); лівійская СПА працягвала кантраляваць паветраную прастору над сталіцай; усяго было забіта больш за 100 прыхільнікаў пераходнага Нацыянальнага савета, спецназ Кадафі таксама панёс значныя страты (крыніца не ўдакладніла іх колькасць)[28]..

У той жа час у пачатку верасня жыццё ў горадзе паступова нармалізавалася. Магістралі і тэрыторыі жылых кварталаў сталіцы паступова вызваляліся ад рэшткаў машын, спаленых падчас баёў. Большасць аўтазаправачных станцый адкрыліся, цэны на бензін вярнуліся на звыклы ўзровень. Паступова адкрываліся крамы. У асноўным адноўлены Водазабеспячэнне і падача электраэнергіі; адключэнні электрычнасці ў раёнах Трыпалі працягваліся, аднак доўжыліся ўсяго некалькі гадзін. На вуліцах яшчэ заставаліся пункты праверкі дакументаў[29][30].

ЗноскіПравіць

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Источник: освобожденный из плена в Ливии белорусский военный прибыл в Минск
  2. ↑ 2,0 2,1 Белорусские снайперы защищали Каддафи в Ливии?
  3. ↑ 3,0 3,1 Трыпалі штурмаваў спецпрызн НАТF і наёмнікі
  4. ↑ .[1]
  5. ↑ 5,0 5,1 Суд над русскими «наемниками» в Ливии возмутил Москву // RT, 5 июня 2012
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Пятерых сербов в Ливии повстанцы объявили снайперами-наемниками
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 В Минск вернулся белорус, который провел в ливийском плену больше шести лет // Комсомольская правда, 2 февраля 2018
  8. ↑ BBC News - Scenes of joy as Libya rebels enter central Tripoli
  9. ↑ Libya — Aug 24, 2011 — 02:00 | Al Jazeera Blogs
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Па даных з Трыпалі, сур'ёзныя страты панесла тут група брытанскага спецпрызна
  11. ↑ Інтэрфакс: Сцяг паўстанцаў над рэзідэнцыяй Кадафі
  12. ↑ «Gunfire, Blasts Intensify in Tripoli — Reuters Witness». Reuters. Retrieved 21 August 2011.
  13. ↑ Libyan Rebels in 'Final Push' for Capital. Al Jazeera English. Праверана 21 жніўня 2021.
  14. ↑ Трыпалі апынуўся ў руках паўстанцаў
  15. ↑ У Трыпалі пачаліся баі за рэзідэнцыю Кадафі
  16. ↑ Пры штурме Трыпалі забіты 1300 чалавек
  17. ↑ Жыхары Трыпалі жаліцца на марадзёраў з ліку паўстанцаў
  18. ↑ Паўстанцы сышлі з Трыпалі
  19. ↑ Tuesday, August 23, 2011 — 11:05 GMT+3 — Libya
  20. ↑ Авіяцыя НАТА зноў бамбіць рэзідэнцыю Кадафі
  21. ↑ СМІ: Паўстанцы ўварваліся ў дом Кадафі, але яго там не знайшлі
  22. ↑ Кадафі назваў свой адступ тактычным ходам
  23. ↑ У баях за Трыпалі прыняў удзел замежны спецпрызн
  24. ↑ Другі штурм Трыпалі — уначы высаджаны французскі дэсант. Вялікая частка горада захоплена
  25. ↑ Весці.Ru: Галоўную ролю ў штурме Трыпалі адыграў брытанскі спецпрызн
  26. ↑ В Триполи задержаны 19 якобы украинских снайперов Каддафи
  27. ↑ Белорусских снайперов в Ливии не было, заявил МИД
  28. ↑ Александр Григорьев Спецназ сил Каддафи провел успешную операцию в ливийской столице // Аргументы недели, 04.09. 2011 г.
  29. ↑ Авиация НАТО нанесла удар по позициям сторонников Каддафи Архіўная копія ад 30 снежня 2011 на Wayback Machine (Праверана 16 верасня 2011)
  30. ↑ В Триполи открылось большинство автозаправочных станций, цены на бензин вернулись на докризисный уровень (Праверана 16 верасня 2011)
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Бітва_за_Трыпалі_(2011)&oldid=3801635"