Кадафісты[1][2][3] (таксама вядомыя як «Зялёны супраціў» або «Тахлуб»[4]) — прыхільнікі зрынутага ў 2011 годзе лідара Лівійскай Джамахірыі Муамара Кадафі. Буйнымі апорамі руху з’яўляюцца гарады Бені-Валід, Себха, Трыпалі, Гат, Аджайлат, Брак і Сірт. Кадафісцкія сілы былі аднымі з асноўных удзельнікаў лівійскага канфлікту.

Кадафісты
Выява лагатыпа
Дзяржаўны сцяг Лівіі 1977—2011 гадоў, які выкарыстоўваецца кадафістамі.
Ідэалогія джамахірыя, трэцяя сусветная тэорыя
Лідары Муамар Кадафі †, Аіша Кадафі, Саіф Кадафі, Хуэлідзі Хамідзі, Аль-Мубрак Эніш
Актыўная ў Лівія
Саюзнікі
Праціўнікі
Колькасць членаў невядома
Удзел у канфліктах

Лівійскі крызіс:

Буйныя акцыі Пратэсты ў Лівіі (2020)
Узброеныя сілы Лівійскай Джамахірыі

На першым этапе ваеннага канфлікту ў Лівіі, калі Кадафі ўсё яшчэ заставаўся ва ўладзе, ударны кулак сіл яго прыхільнікаў складалі ўзброеныя сілы Вялікай Сацыялістычнай Народнай Лівійскай Арабскай Джамахірыі.

Напярэдні грамадзянскай вайны УС Лівіі мелі больш за 2000 танкаў, 3600 бронемашын, больш за 3000 артылерыйскіх гармат і сістэм, уключаючы САУ і РСЗА, некалькі сотняў баявых самалётаў, больш за 100 верталётаў і іншае ўзбраенне. Агульная колькасць арміі складала 76 000 чалавек[5]. Аднак з пачаткам канфлікту частка вайскоўцаў перайшла на бок паўстанцаў. Таксама ў рукі да мяцежнікаў трапіла нямала зброі і тэхнікі, якая раней належала ўрадавай арміі[6].

Элітнымі падраздзяленнямі УС ЛАД лічыліся 32-я брыгада і Рэвалюцыйны корпус аховы, якія захоўвалі вернасць Кадафі на працягу ўсёй вайны.

Таксама ў размяшчэнні ўрада Кадафі мелася Народная міліцыя колькасцю ў 40 000 чалавек, у тым ліку рэвалюцыйная гвардыя і Ісламскі пан-афрыканскі легіён. Апошні складаўся з грамадзян Судана, Егіпта, Туніса, Малі і Чада. Народная міліцыя з’яўлялася па сутнасці апалчэннем[7].

Лівійскі народны нацыянальны рух

15 лютага 2012 года прыхільнікамі зрынутага Кадафі быў заснаваны палітычны рух ЛННР. Генеральны сакратар — генерал Хуэлідзі аль-Хамідзі, былы член Савета рэвалюцыйнага камандавання і цесць Саадзі Кадафі. Арганізацыя паспрабавала прыняць удзел у парламенцкіх выбарах 2012 года, але не была дапушчана.

Народны фронт вызвалення Лівіі

Сфармаваны 26 снежня 2016 года[8]. Лідарам арганізацыі стаў Саіф, малодшы сын Кадафі[9]. У сакавіку 2018 года ён заявіў пра свой намер балатавацца на ўсеагульных выбарах 2018 года ў Лівіі ад Народнага фронту вызвалення[9], але выбары былі перанесены на 2019 год.

Лівійскія плямёны

Сярод плямён рух падтрымалі кадафа, туарэгі і варфала[10][11].

Баявыя дзеянні

правіць

У 2011 годзе супраць Кадафі выступіў Нацыянальны Пераходны Савет Лівіі, прадстаўлены НВАЛ, ФТВЛ, Ансар аль-Шарыя і ЛІБГ. Ваенную дапамогу ім аказалі НАТА, Катар і ААЭ. У сваю чаргу Кадафі заручыўся падтрымкай Беларусі[12] і баевікоў з Дарфура[13].

Пасля забойства Кадафі і захопу ўлады ў краіне паўстанцамі, пазіцыі «Зялёнага супраціва» саслаблі. Тым не менш, кадафісты працягнулі барацьбу. У 2012 годзе сіламі брыгады 93 і племяні Варфала яны ажыцявілі ўзброенае выступленне ў Бені-Валідзе.

У кастрычніку 2017 года НФВЛ пацярпеў паразу ў сутыкненнях з брыгадай рэвалюцыянераў у Трыпалі[14]. 16 кастрычніка трапіў у палон адзін з яе палявых камандзіраў Аль-Мабрука Эніша[14].

28 мая 2019 года брыгада Місураты распачала спробу захапіць паўднёвы раён Азізія, кантраляваны прыхільнікамі Джамахірыі. У выніку шматгадзіннага бою, брыгада страціла 19 чалавек забітымі, больш за 30 параненымі, 1 танк Т-55 і 1 бронемашына турэцкай вытворчасці BMC Kirpi II (MRAP) цалкам знішчаны[15].

6 ліпеня Народны фронт вызвалення Лівіі далучыўся да ЛНА у наступленні на Трыпалі[16].

30 верасня ахдабійскі філіял фронту выступіў з заявай, у якой адзначыў прагрэс Лівійскай нацыянальнай арміі супраць фракцый УНЗ, пацвердзіў падтрымку НВФЛ ЛНА і назваў паўстанне 2011 года турэцка-катарскай змовай[17].

Ідэалогія

правіць

Сістэма поглядаў грунтуецца на тэорыі Муамара Кадафі, якая супрацьпастаўлялася ім камунізму Карла Маркса і капіталізму Адама Сміта. Муамар Кадафі высунуў сістэмную ідэю грамадскага ладу, якая знайшла частковае ўвасабленне ў Лівіі. У дадзенай тэорыі падрабязна раскрытыкавана сучасная дэмакратыя: на думку Кадафі, дэмакратыя перастала быць сапраўды народнай. Разглядаючы сутнасць дэмакратыі, ён прыводзіць пацверджання гэтай думкі. Тэорыя адмаўляе традыцыйныя органы ўлады — парламенты, партыі, рэферэндумы — і супрацьпастаўляе ім канцэпцыю прамой народнай дэмакратыі, заснаванай на народных кангрэсах і народных камітэтах. Пры гэтым Усеагульны народны кангрэс, які прымае агульнадзяржаўныя законы, разглядае толькі тыя пытанні, якія абмеркаваны і прапанаваны ў парадак дня першаснымі народнымі кангрэсамі, што аб’ядноўваюць ўсё дарослае насельніцтва краіны. Закон грамадства не можа залежаць ад палітычнай кан’юнктуры, а павінен грунтавацца на звычаях і рэлігіі. Трэцяя сусветная тэорыя абвяшчае неабходнасць адмены наёмнай працы і права работніка на выраблены ім прадукт.

Рэпрэсіі

правіць

Пасля звяржэння рэжыму Кадафі яго прыхільнікі сутыкнуліся з пераследамі з боку былой апазіцыі.

У жніўні 2011 года ў Місураце паўстанцы забілі каля 1000 палонных кадафістаў[18].

У маі 2012 года паўстанцкі ўрад прыняў закон, які прадугледжваў суровыя пакаранні для ўсіх, хто добразычліва адгукаўся аб Кадафі, яго сям’і, рэжыме або ідэях, а таксама за ўсё, што ачарняе новыя ўлады і іх інстытуты ці іншым чынам наносіць шкоду грамадскай маралі[19].

На 2014 год, згодна з Amnesty International, каля 7000 былых байцоў арміі Кадафі, а таксама грамадзянскіх асоб, абвінавачаных у падтрымцы зрынутага дыктатара, утрымліваліся ў дзяржаўных турмах. Арганізацыя паведамляла, што ў дачыненні да ворагаў новага ўрад паўсюдна фіксаваліся катаванні і іншыя віды жорсткага абыходжання, уключаючы пакаранні смерцю[20][21][22][23].

Заўвагі

правіць
  1. Игорь Гашков. За что свергли Каддафи? Документы Клинтон пролили свет на планы Саркози // ТАСС, 19 марта 2Грамадзянская вайна ў Лівіі (2011)021.
  2. Александр Гостев. Злой фельдмаршал, сын Каддафи, хаос и лакомая нефть. Выбор Ливии // Радио Свобода, 26 декабря 2021.
  3. Ливия: Почему вернулись каддафисты(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 21 лютага 2020. Праверана 17 сакавіка 2022.
  4. Gaddafi Loyalists Up In Arms
  5. Вооружённые силы Ливийской Арабской Джамахирии
  6. Полковник остался без генералов
  7. Вооружённые силы Ливии Архівавана 17 красавіка 2019.
  8. H.A on Twitter. Архівавана з першакрыніцы 6 кастрычніка 2018. Праверана 6 кастрычніка 2018.
  9. а б In Saif hands: Gaddafi's son to run for Libya president. The New Arab (19 сакавіка 2018). Архівавана з першакрыніцы 6 кастрычніка 2018. Праверана 6 October 2018.
  10. Dagher, Sam (21 June 2011). "Libya City Torn by Tribal Feud". The Wall Street Journal. Праверана 26 July 2011.
  11. Von Rohr, Mathieu (26 July 2011). "Tribal Rivalries Complicate Libyan War". Der Spiegel. Праверана 26 July 2011.
  12. На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны // Комсомольская правда, 6 апреля 2011.
  13. Sudan: Govt Deploys Troops to Borders With Libya
  14. а б Tripoli-based Special Deterrent Force apprehends Gaddafi-loyal armed group. The Libya Observer (16 кастрычніка 2017). Архівавана з першакрыніцы 6 кастрычніка 2018. Праверана 6 October 2018.
  15. Бой за Триполи.
  16. Tobruk MP claims terrorists from Turkey support Tripoli government against Haftar (англ.)(недаступная спасылка). Uprising Today (6 ліпеня 2019). — «There are also reports that the Popular Front for the Liberation of Libya, a pro-Jamahiriya resistance organisation led by Saif al-Islam al-Gaddafi, the son of Brotherly Leader Muammar al-Gaddafi who was overthrown and murdered in 2011, is supporting the Tobruk-based forces.»  Архівавана з першакрыніцы 6 ліпеня 2019. Праверана 9 ліпеня 2019.
  17. In memory of the day of fulfillment.. Popular Front at ajdabiya: Saif al-Islam diagnosed the crisis since 2011, the last solution (англ.)(недаступная спасылка). وكالة الجماهيرية للانباء " أوج " (1 кастрычніка 2019). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2020. Праверана 4 сакавіка 2020.
  18. Back to bloody anarchy: Andrew Malone revisits Libya and finds a country riven by torture, mass murder and savage vengeance
  19. Libya grants immunity to 'revolutionaries'. Alarabiya.net. Праверана 20 May 2015.
  20. Libya: al-Gaddafi loyalists at risk of 'revenge' death sentences | Amnesty International(недаступная спасылка). Amnesty.org. Архівавана з першакрыніцы 31 снежня 2013. Праверана 2 January 2014.
  21. Libyan rebels detaining thousands illegally, Ban Ki-moon reports | World news. The Guardian. Праверана 2 January 2014.
  22. Plight of foreigners in Libya "worse than under Qaddafi" claims Amnesty International. Libya Herald. Праверана 2 January 2014.
  23. 'Libya militias, army torturing detainees'. timesofmalta.com (27 студзеня 2012). Праверана 2 January 2014.