Вольга Іосіфаўна Праабражэнская
Вольга Іосіфаўна Праабражэнская (2 лютага 1871, Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя — 27 снежня 1962, Сен-Мандэ, Францыя) — руская балерына і педагог, прыма-балерына Марыінскага тэатра ў 1902—1920 гадах.
Вольга Іосіфаўна Праабражэнская | |
---|---|
![]() Вольга Праабражэнская ў ролі Ізоры, «Сіняя барада» | |
Імя пры нараджэнні | руск.: Ольга Иосифовна Преображенская |
Дата нараджэння | 2 лютага 1871[1] |
Месца нараджэння | |
Дата смерці | 27 снежня 1962[1] (91 год) |
Месца смерці | |
Месца пахавання | |
Грамадзянства | |
Адукацыя | |
Прафесія | харэограф, балерына, музычны педагог, балетны педагог, танцоўшчыца, танцавальны педагог |
Тэатр | Марыінскі тэатр |
![]() |
Біяграфія
правіцьВольга — ад нараджэння кволая і з крывым пазваночнікам — мела вельмі мала шанцаў стаць прыма-балерынай. Але яна марыла стаць танцоўшчыцай, і на працягу многіх гадоў яе бацькі беспаспяхова спрабавалі запісаць яе ў школу танцаў. Прыёмная камісія неаднаразова адхіляла яе кандыдатуру. Але пасля трох гадоў спробаў яе бацькам гэта ўдалося, і васьмігадовая Вольга паступіла ў Імператарскае тэатральнае вучылішча ў 1879 годзе,[2] дзе займалася ў педагогаў Мікалая Легата і Энрыка Чэкеці.
Сярод яе педагогаў таксама былі Кацярына Вазем і Хрысціян Іагансон. Нягледзячы на фізічныя недахопы, яна памацнела дзякуючы трэніроўкам пад кіраўніцтвам М. І. Петыпа, Л. І. Іванава і Ганны Іагансон.[3] Яна была ад прыроды экспрэсіўная, прыўносячы новае жыццё ў «збіты» рэпертуар, і дэманстравала вытанчанасць і грацыю танцоркі.[4]
Да таго ж Вольга была дзіўна музычная. Яна вучылася спяваць, выконвала оперныя арыі, выдатна грала на раялі.[2]
З 1889 года пасля заканчэння вучылішча выступала ў Марыінскім тэатры, дзе яе асноўнай саперніцай стала Мацільда Кшасінская. Пасля выканання партыі Ізоры («Сіняя барада» Шэнка, 1900, пастаноўка М. Петыпа) стала вядучай танцоркай трупы.
З 1895 года гастралявала ў Італіі, Францыі, Англіі, Германіі, Паўднёвай Амерыцы, паспяхова выступала ў тэатры «Ла Скала», прапагандавала рускую школу класічнага танца.
У 1909 годзе Вользе Праабражэнскай было прысвоена званне заслужанай артысткі імператарскіх тэатраў. З таго ж года яна сумяшчала замежныя гастролі з выступамі на сцэне Марыінскага тэатра.
Пачала сваю педагагічную дзейнасць у 1914 годзе ў Санкт-Пецярбургу, дзе сярод яе вучняў была Аляксандра Данілава. У 1917—1921 гадах кіравала класам пластыкі пры опернай трупе Марыінскага тэатра, выкладала класічны танец у Петраградскім харэаграфічным вучылішчы, у Школе рускага балета А. Л. Валынскага. Была бачным педагогам-метадыстам класічнага танца. Настаўнік і папярэдніца А. Я. Ваганавай.
У 1921 годзе з’ехала за мяжу. Спачатку выкладала ў Берліне, затым пераехала ў Мілан. У тым жа 1921 годзе стала дырэктарам Балетнай школы тэатра Ла Скала, якая зноў адкрылася дзякуючы Артура Тасканіні (не функцыянавала з 1917 года).
З 1923 года жыла ў Парыжы. Тут, у раёне плошчы Клішы, па адрасе вуліца Дуэ, дом № 69, яна адкрыла балетную студыю, у якой выкладала на працягу многіх гадоў.[5] Таксама выкладала ў Лондане і Буэнас-Айрэсе. Як педагог была строгая; па сведчанні вучняў, часта крычала на іх у студыі. Але Вольга была адыходлівая і вельмі дабра (часта не брала плату за навучанне ў сваіх незаможных, але таленавітых вучняў).
Пакінула выкладчыцкую дзейнасць у 1960 годзе.
Вольга Іосіфаўна памерла ў 1962 годзе і пахавана на могілках Сент-Жэнеўеў-дэ-Буа.
Асноўныя ролі
правіцьЛірыка-камедыйны талент Праабражэнскай асабліва праявіўся ў класічным балеце; рэдкая музычнасць рабіла яе непараўнальнай ў галоўных партыях балетаў П. І. Чайкоўскага (Аўрора — «Спячая прыгажуня», фея Дражэ — «Шчаўкунок») і А. К. Глазунова (Раймонда — «Раймонда», Колас — «Поры года», Ізабэла — «Выпрабаванне Даміса»). Сярод яе лепшых партый таксама Ліза, Сванільда, Пахіта; Матылёк («Капрызы матылька» М. Кроткава) — усё пастаноўкі М. Петыпа; Фея («Фея лялек», балетмайстры М. Г. і С. Г. Легаты), Жавота («Жавота» К. Сен-Санса, балетмайстар П. А. Герт) і іншыя.
Першая выканаўца партыі Наілы ў балеце «Ручай» Л. Дэліба і Л. Мінкуса (1902, балетмайстар А. Капіні, па А. Сен-Леону).[6]
Валодала вялікім дарам імправізацыі, Вольга Праабражэнская для кожнай партыі знаходзіла новае тлумачэнне. Танчыла ў балетах, пастаўленых М. М. Фокіным — «Шапэніяна», «Егіпецкія ночы» (Бераніка), «Павільён Арміды» (Арміда).
Вучні
правіцьСярод яе вучняў — Н. Стукалкіна, І. Баронава, М. Мішкавіч, Т. Туманава, С. Галавін, Марыс Бежар, Марго Фонтэйн і інш.
Зноскі
- ↑ а б в г Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
- ↑ а б "Ольга Иосифовна Преображенская"(руск.). BelCanto. 5 April 2011. Праверана 21 March 2015.
- ↑ ballerinagallery.com . www.ballerinagallery.com. Праверана 25 ліпеня 2020.
- ↑ Преображенская Ольга Иосифовна . www.russianculture.ru. Праверана 25 ліпеня 2020.
- ↑ Последняя звезда русского балета Архівавана 15 ліпеня 2014. // «Литовский курьер», 12 сентября 2013
- ↑ ПРЕОБРАЖЕ́НСКАЯ Ольга Иосифовна Архівавана 28 кастрычніка 2021.// Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
Літаратура
правіць- Балет: энциклопедия. / Гл. ред. Ю. Н. Григорович.- М.: Советская энциклопедия, 1981.- 623 стр. с илл. (руск.)
Спасылкі
правіць- Кадры выкладання В. Праабражэнскай у 1959 годзе на YouTube
- Біяграфія Вольгі Праабражэнскай // сайт «Культура России»
- Вядзернікава М. А. Вольга Іосіфаўна Праабражэнская як выдатны педагог класічнага танца XX ст. // Ярославский педагогический вестник, 2011, № 1 — Том I (Гуманитарные науки), cтр. 244—246