Вялікае Камайскае возера
Вялікае Камайскае возера — возера ў Пастаўскім раёне. У басейне р. Камайка (выцякае з возера), за 17 км на паўднёвы захад ад г. Паставы, каля аг. Камаі.
| Вялікае Камайскае | |
|---|---|
| Морфаметрыя | |
| Вышыня над узроўнем мора | 188 м[1] |
| Даўжыня | 1,05 км |
| Шырыня | 0,36 км |
| Плошча | 0,25 км² |
| Даўжыня берагавой лініі | 2,59 км |
| Найбольшая глыбіня | 22 м |
| Басейн | |
| Плошча вадазбору | 9,8 км² |
| Размяшчэнне | |
| Краіна |
 Беларусь |
| Рэгіён | Віцебская вобласць |
  Вялікае Камайскае |
|
|
|
|
 Вялікае Камайскае |
|
 |
|
Назва правіць
Назва Камайскага возера неад’емная ад назвы ракі Камайкі, адпачатная балцкая форма якой захавалася ў літоўскім ужыванні як Kamojà[2]. У балцкай, літоўскай гідраніміі нярэдка калі назвы прасторава звязаных ракі і возера адрозніваюцца толькі канчаткам, як у назвах літоўскіх ракі Vazajà і возера Vazajis (з-пад яго рака выцякае)[3].
Гідранімічныя аналагі — літоўскія рачныя назвы Kamė, Kamaja, Kamainė, Kamatė, Kamena, Kamužė, Kamža.
Гідранімічны корань Kam- звязаны з літоўскім kamas «камяк, камок» (сціснуты кавалак)[2]. Далей да індаеўрапейскага *kem- «сціскаць»[4].
Тыпалагічныя адпаведнікі — балцкія водныя назвы на ўсходзе тыпу Жлобін, Горадзен (> Гараднічанка), Гамея (> Гамяюк), якія ўрэшце ўзыходзяць да каранёў *gleb(h)- «сціскаць», *gher(d)- «ахопліваць; агароджваць», *gem- «хапаць, сціскаць».
Такія назвы адлюстроўваюць канфігурацыйныя асаблівасці адпаведнай ракі ці возера («акруглыя» азёры, рэкі, што «кружляюць»).
Пашыральнік -oj- вядомы ў літоўскім слова і назваўтварэнні: pupa «боб» — pupojas «бабовае сцябло», aukštas «высокі» — Aukštojis (назва пагорка)[5]. З іншым вакалізмам пашыральнік -j- у водных назвах тыпу Ілія, *Бабруя, Мярэя.
Водаапісанне правіць
Плошча 0,25 км². Найбольшая глыбіня 22 м. Даўжыня 1,05 км. Найбольшая шырыня 0,36 км. Даўжыня берагавой лініі 2,59 км. Аб’ём вады 1,67 млн м³. Плошча вадазбору 9,8 км².
Схілы катлавіны вышынёй 9—14 м, на захадзе і ўсходзе 5—6 м, пад лугам і пашай. Берагі нізкія, параслі хмызняком. У падводнай частцы катлавіны вылучаюцца 4 замкнёныя катлавіны з глыбінямі 8 м, 14,9, 18,5 і 22 м. Дно пясчанае, глыбей 2 м выслана ілам. 26 % паверхні возера занята расліннасцю, шырыня паласы 5—30 м да глыбіні 2 м. Злучана пратокай з Малым Камайскім возерам.
Заўвагі правіць
- ↑ GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.
- ↑ а б A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 144.
- ↑ A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 368.
- ↑ J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 555.
- ↑ P. Skardžius. Rinktiniai raštai. T. 1. Vilnius, 1996. C. 85—87.
Літаратура правіць
- Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.