Георгій Маркавіч Муха-Мухноўскі
Георгій Маркавіч Му́ха-Мухно́ўскі (Юрка Муха; нар. 1905, м. Мір - ?) — удзельнік падпольнага руху ў Заходняй Беларусі.
| Георгій Маркавіч Муха-Мухноўскі | |
|---|---|
 | |
| Дата нараджэння | 1905 |
| Месца нараджэння | |
| Альма-матар | |
| Партыя | |
| Член у | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія правіць
Нарадзіўся ў 1905 годзе ў мястэчку Мір, у сям’і ганчара[1]. Меў брата Аляксандра (1890, Мір — 15.11.1937, Ленінград, НКУС)[2].
Пасля заканчэння Мірскага вышэйшага пачатковага вучылішча хлопчык паступіў вучыцца ў Навагрудскую беларускую гімназію. У 1923 годзе пасля заканчэння 7 класаў гімназіі вырашыў ехаць вучыцца ў Прагу. Да яго далучыліся мясцовыя хлопцы Алесь Карповіч і Лявон Шавейка. Да Вільні сябры даехалі на цягніку. У Беларускім нацыянальным камітэце атрымалі накіраванне на вучобу ў Прагу, дзе ў той час вучыліся студэнты з Заходняй Беларусі[1].
Па чыгунцы хлопцы дабраліся да азначанай станцыі, знайшлі правадніка, з дапамогаю якога нелегальна перайшлі мяжу, і апынуліся ў Чэхаславакіі. Спачатку ім давялося працаваць і на працягу года наведваць курсы, каб падрыхтавацца да паступлення ў вышэйшыя навучальныя ўстановы. Юрка Муха ўладкаваўся на працу ў рэстаран звычайным рабочым. У 1924 годзе ён здолеў паступіць на лясны факультэт політэхнічнага інстытута. У час вучобы з’яўляўся членам беларускай студэнцкай секцыі пры Беларускай грамадзе, быў членам, а потым кіраўніком «Марксісцкай групы», удзельнічаў у стварэнні арганізацыі «Саюз студэнтаў — грамадзян БССР», якую пазней узначаліў[1].
Супрацоўнічаў з цэнтральным органам КПЧ газетай «Чырвонае права», у якой выступаў з артыкуламі пра сацыяльны і нацыянальны прыгнёт у Заходняй Беларусі[1].
У 1925 годзе ў Празе разам з іншымі беларускімі студэнтамі Юрка Муха прымаў удзел у святкаванні 400-годдзя скарынаўскага беларускага друку. Чэхаславакію неаднаразова наведвалі беларускія пісьменнікі. У 1927 годзе ў Празе адбылася сустрэча пісьменнікаў Янкі Купалы, Цішкі Гартнага, Міхася Зарэцкага і Міхася Чарота з беларускімі студэнтамі, сярод якіх быў і Юрка Муха[1].
У 1930 годзе Юрка Муха скончыў інстытут і, атрымаўшы дыплом інжынера-лесавода, вярнуўся на радзіму, але ў хуткім часе пакінуў мястэчка Мір і пераехаў у Вільню. Член КПЗБ з 1932 года. Накіроўваў ад ЦК КПЗБ дзейнасць беларускага рабоча-сялянскага клуба «Змаганне», быў інструктарам Таварыства беларускай школы[1].
За агітацыйную працу ў кастрычніку 1930 года Георгій Муха быў арыштаваны польскімі ўладамі і зняволены ў віленскую турму Лукішкі, адкуль праз тры месяцы вызвалены пад залог. У лютым 1931 года яго зноў арыштавалі, на гэты раз з турмы ён выйшаў у канцы снежня. У 1932 годзе па рашэнні ЦК КПЗБ перабраўся ў БССР. Атрымаўшы пашпарт на імя Мухноўскага, выехаў у Сочы, дзе ўладкаваўся на працу ў лясгас[1].
У 1933 годзе быў арыштаваны органамі НКУС і асуджаны на 10 гадоў. Рэабілітаваны ў 1956 годзе[1].
Пра сваё жыццё і падпольную дзейнасць Г. Муха-Мухноўскі пазней расказаў у кнізе мемуараў «Шляхі-дарогі»[1].
Зноскі
- ↑ а б в г д е ё ж з ШЛЯХІ — ДАРОГІ ЮРКІ МУХІ
- ↑ МУХА Аляксандр Маркавіч // Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 3. Кніга 2 / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Мн., 2005.
Літаратура правіць
- Святлана Кошур. Муха-Мухноўскі Георгій Маркавіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 5: М — Пуд / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1999. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0141-9.