Данюшава

Данюшава
Краіна	Беларусь
Вобласць	Гродзенская
Раён	Смаргонскі
Сельсавет	Жодзішкаўскі
Каардынаты	54°33′28″ пн. ш. 26°24′13″ у. д.HGЯO
Першая згадка	1443
Вышыня цэнтра	140 м
Насельніцтва	▼14 чал. (2019);
Часавы пояс	UTC+3
Тэлефонны код	+375 1592
Паштовыя індэксы	231012
Аўтамабільны код	4
СААТА	4256817051
	Данюшава на Вікісховішчы

Даню́шава^[3] (трансліт.: Daniušava, руск.: Данюшево) — вёска ў Смаргонскім раёне Гродзенскай вобласці. Уваходзіць у склад Жодзішкаўскага сельсавета.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У 1620 у Данюшаве з фундацыі Яна Кішкі і яго жонкі Крысціны з Друцкіх-Сакольскіх збудавалі першы касцёл.

У 1728 Мікалай Кошыч заснаваў у Данюшаве езуіцкую місію. Па ліквідацыі ордэна езуітаў у 1773 касцёл стаў парафіяльным.

Пад уладай Расійскай імперыі

Панарама мястэчка, 1871

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) Данюшава апынулася ў складзе Расійскай імперыі. У 1809 Марцін Кліманскі збудаваў у мястэчку новы касцёл. У 1899 святыню з дапамогай прыхаджан пашырыў ксёндз Гінтаўт Ніказег. Каталіцкая парафія Данюшава належала да Свірскага дэканата і налічвала 3720 вернікаў. Само мястэчка ў сярэдзіне XIX ст. знаходзілася ў валоданні Чарноцкіх.

Канстанцін Тышкевіч пасля падарожжа Вяллей ў 1857 у кнізе «Вялля і яе берагі» перадаў свае ўражанні ад Данюшава:

На высокім правым беразе Вяллі, сярод зеляніны дрэваў бялее шляхецкая сядзіба, упарадкаваная і багатая. За ёй сціплы драўляны касцёл, а далей – доўгая вёска, акуратная і чыстая

У Першую сусветную вайну ў Данюшаве месціўся нямецкі шпіталь. У гэты час у двары касцёла паставілі два помнікі памерлым афіцэрам. Пасля таго як лінія фронта стабілізавалася непадалёк ад мястэчка, немцы ўзвялі перад касцёлам вялікі помнік з камянёў і бетону, які прысвяцілі «памяці слаўнага наступлення 1915». Пасля заканчэння вайны парэшткі нямецкіх салдат і афіцэраў перазахавалі на вайсковых могілках у вёсцы Маркоўцы. На высокім каменным пастаменце нямецкага помніка паставілі скульптуру Божай Маці.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 згодна з Трэцяй Устаўной граматай Данюшава абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 у адпаведнасці з пастановай І з’езду КП(б) Беларусі яно ўвайшло ў склад Беларускай ССР^[4]. Згодна з Рыжскім мірным дагаворам (1921) мястэчка апынулася ў складзе міжваенннай Польскай Рэспублікі.

У 1939 Данюшава ўвайшло ў БССР. У 1940—1961 гадах цэнтр Данюшаўскага сельсавета^[5]. У 1960-я савецкія ўлады гвалтоўна закрылі касцёл (зноў дзейнічае з 1980-х)^[6].

Мястэчка на старых здымках
Агульны выгляд, 1917
З боку Вяллі, да 1918
Забудова, 1917
Касцёл, 1917
Касцёл, 1918
Касцёл, 1918
Сядзіба Аскеркаў, 1917
Сядзіба Аскеркаў, да 1918

Насельніцтва

Дэмаграфія

XIX стагоддзе: 1880 — 212 чал.^[7]

Турыстычная інфармацыя

Славутасці

Брама сядзібы Аскеркаў
Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (1809)
Помнік нямецкім салдатам часоў I СВ

Страчаная спадчына

Сядзібна-паркавы комплекс Аскеркаў (XIX ст.)

Галерэя

Краявіды Данюшава
Касцёл
Касцёл, званіца
Помнік
Рака Вялля

Вядомыя асобы

Станіслаў Вінцэнтавіч Шыманоўскі — беларускі паэт.

Зноскі

↑ http://www.fallingrain.com/world/BO/00/Danyushevo.html
↑ http://zip.belpost.by/street/danyushevo-grodn-smorgonskiy-zhodishkovskiy
↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9 (DJVU).
↑ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002.— 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
↑ Рашэнне выканкома Гродзенскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 2 снежня 1961 года // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1962, № 2 (961).
↑ Касцёл Святой Тройцы ў вёсцы Данюшава (нявызн.)(недаступная спасылка). Смаргонскі раённы выканаўчы камітэт (7 студзеня 2012). Архівавана з першакрыніцы 7 снежня 2016. Праверана 24 ліпеня 2018.
↑ Wejssenhof J. Daniszewo // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna (польск.). — Warszawa, 1880. S. 901.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Данюшава

[_6d34491c76f89ba2-1] ttp://www.fallingrain.com/world/BO/00/Danyushevo.html

[_11ce01b8361fa992-2] ttp://zip.belpost.by/street/danyushevo-grodn-smorgonskiy-zhodishkovskiy

[3] Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9 (DJVU).

[at-4] 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002.— 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.

[5] Рашэнне выканкома Гродзенскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 2 снежня 1961 года // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1962, № 2 (961).

[6] Касцёл Святой Тройцы ў вёсцы Данюшава (нявызн.)(недаступная спасылка). Смаргонскі раённы выканаўчы камітэт (7 студзеня 2012). Архівавана з першакрыніцы 7 снежня 2016. Праверана 24 ліпеня 2018.

[7] Wejssenhof J. Daniszewo // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna (польск.). — Warszawa, 1880. S. 901.

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]