Жэрах[1], шэраспер (Aspius aspius) — від рыб роду жэрахі сямейства карпавыя. Адзіны тыповы драпежнік сярод карпавых рыб.

Жэрах
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Aspius aspius Linnaeus, 1758

Сінонімы
Cyprinus aspius

Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  639538
EOL  225105

Народныя назвы: шэрах, бялізна, бялюга, беляспер, дзяляпер, жэраспер, жэрасель, жэрасць, белясць.

Апісанне

правіць

Даўжыня цела да 80 см, маса да 12 кг. Цела светлае, серабрыстае, прадаўгаватае, пляскатае. Жэрах адрозніваецца цёмнай сінявата-шэрай спіной, серабрыста-шараватымі бакамі і белым брухам. Спінны і хваставы плаўнікі яго шэрыя, з цёмнымі канцамі; ніжняя частка хваста крыху даўжэйшая за верхнюю; астатнія плаўнікі чырванаватыя ў пачатку і шараватыя да канца, галава крыху падоўжаная, ніжняя сківіца выступае наперад.

Пашырэнне

правіць

Пашыраны ў басейнах Паўночнага, Балтыйскага, Чорнага, Каспійскага і Аральскага мораў. Жыве на раўнінных частках рэк, радзей у праточных азёрах. Трымаецца адзін, у невялікія чародкі збіраецца ў час нерасту і ўвосень. На Беларусі трапляецца ў вялікіх і сярэдніх рэках, некаторых праточных азёрах з чыстай вадой, у буйных і сярэдніх вадасховішчах, утвораных пры зарэгулявнні рэк. Зімуе ў ямах.

Асаблівасці біялогіі

правіць

Корміцца дробнай рыбай адкрытых мясцін: верхаводка, ялец, радзей плотка і інш. Арыгінальны спосаб палявання жэраха атрымаў назву «бой». Урываючыся ў чараду малявак, жэрах ударам хваста аглушае ахвяр, а затым ротам збірае аглушаных рыбак.

Палаваспелы ў 4—5 гадоў. Нерастуе ў канцы сакавіка — красавіку пры тэмпературы вады 4—6 °С. Плоднасць ад 60 да 480 тыс. буйных ікрынак. Маляўкі кормяцца ракападобнымі, доннымі беспазваночнымі.

Промысел

правіць

Высокі тэмп росту, добрыя смакавыя якасці дазваляюць лічыць жэраха каштоўным аб’ектам промыслу. Аднак доля жэраха ў прамысловых уловах нязначная.

Крыніцы

правіць
  1. Напісанне Жэрах у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т.6. Мн., 1998, С.480

Літаратура

правіць