Званіца

Званіца 15 ст., Умаг (Харватыя)

Званіца — асобнае вежападобнае збудаванне або частка храма ў сакральнай архітэктуры, на якой месціліся званы.

На Беларусі званіцы вядомы з ХІ ст. Дадаткова выкарытоўваліся як гаспадарчыя памяшканні, брамы, дазорныя ці абарончыя вежы. Званіцы звычайна ставілі перад храмам, на вуглу агароджы або над брамай.

Драўляныя званіцы

Драўляная званіца. Строчыцы, 2008

Першым вядомым адлюстраваннем драўлянай званіцы на Беларусі з'яўляецца гравюра Браўна 1572 года. Збудаванні гэтага тыпу былі вельмі распаўсюджаны на Беларусі. З XVI ст. сталі вядомыя і галоўныя віды званіцаў:

• слупавыя,
• каркасныя,
• зрубна-каркасныя або змешаныя.

Па вонкавым вырашэнні на:

• вежавыя,
• адкрытыя (слупавыя).

Найбольш пашыранымі на Беларусі былі квадратныя ў плане двухярусныя званіцы.

Мураваныя званіцы

Мураваныя званіцы звычайна былі яруснымі або аркаднымі.

Літаратура

• Сергачоў, С. А. Драўляныя званіцы // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. 4/1981
• Лазука, Б. А. Слоўнік тэрмінаў: Архітэктура, выяўленчае і дэкаратыўна-прыкладное мастацтва. — Мінск, 2001
• Якімовіч, Ю. А. Драўлянае дойлідства беларускага Палесся. — Мн., 1978.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Званіца