Звартноц (арм.: Զվարթնոց, храм Нябесных анёлаў) — храм раннесярэднявечнай армянскай архітэктуры, размешчаны паблізу Ерэвана і Вагаршапата (Эчміядзін).

Кафедральны сабор і цэрквы Эчміядзіна і археалагічны помнік Звартноц*
Cathedral and Churches of Echmiatsin and the Archaeological Site of Zvartnots**
Сусветная спадчына ЮНЕСКА

Храм Звартноц
Краіна Сцяг Арменіі Арменія
Тып Культурная спадчына
Крытэрыі ii, iii
Спасылка 1011
Рэгіён*** Еўропа і Паўночная Амерыка
Гісторыя ўключэння
Уключэнне 2000  (24 сесія)
* Міжнародная канвенцыя «ЮНЕСКА»
** Назва ў афіцыйным англ. спісе
*** Рэгіён па класіфікацыі ЮНЕСКА

Паводле армянскага гісторыка Себеоса, храм пабудаваны пры каталікосе Нерсесе III Будаўніку (641/642-661/662 гг.), які планаваў перанесці сваю рэзідэнцыю з Дзвіна ў Вагаршапат. Нерсесу III таксама прыпісваюцца будаўніцтва ў Дзвіне і Хор-Вірапе і падобнай на Звартноц царквы ў яго роднай вёсцы Ішхане ў Тайцы. На цырымоніі асвячэння храма прысутнічаў візантыйскі імператар Канстант II, які пажадаў пабудаваць такі ж храм у Канстанцінопалі. У X ст. храм з-за слабасці вузлоў апор другога яруса абваліўся падчас землетрасення.

Уплыў Звартноц адчуваецца на помніках 2-й паловы VII ст. (храмы ў Аручы, Зараворы, Таліне, Егвардзе; царква Збаўцы і Пастуховая царква ў Ані, X-XI стст.; цэрквы ў манастырах Хцконк і Мармашэн).

У 2000 руіны храма і археалагічная тэрыторыя вакол яго ўключаны ў спіс Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

Літаратура правіць

  • Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Белэн, 1999. — 608 с.: іл. ISBN 985-11-0279-2

Спасылкі правіць