Зянон Аляксандравіч Ленскі
Зянон Аляксандравіч Ленскі (1864, маёнтак Сула — 1927, Варшава) — беларускі мастак.
| Зянон Аляксандравіч Ленскі | |
|---|---|
 | |
| Дата нараджэння | 1864 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 1927 |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання |
|
| Бацька | Аляксандр Ленскі[d] |
| Маці | Сабіна з Карказовічаў[d] |
| Жонка | Ганна з Бжазоўскіх[d] |
| Род дзейнасці | мастак, калекцыянер мастацтва, грамадскі дзеяч |
| Вучоба | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Паходжанне
правіць
Зянон Ленскі паходзіць са старажытнага шляхецкага роду герба «Астоя». Дзед Зянона Антоній Ленскі (1797—1873) меў у сваім уладанні некалькі маёнткаў у Мінскай губерні (Хотаў, Сула, Татары, Аннопаль, Стажынкі) і ўзначальваў менскі межавы суд. Магчыма, гэта ягоны партрэт пэндзля Юзафа Пешкі захоўваецца ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі — рамантычны вобраз маладога багатага шляхціца, у будучым — бацькі сямі дзяцей[3].
Бацькамі Зянона былі старэйшы сын Антонія Аляксандр, які нарадзіўся ў 1836 годзе, і яго жонка, дачка прадвадзіцеля дваранства Барысаўскага павета Сабіна Карказовіч.
Біяграфія
правіць
Зянон Ленскі нарадзіўся ў 1864 годзе ў маёнтку Сула каля Койданава, які бацька атрымаў у спадчыну. Быў другім сынам у сям’і, названым у гонар дзядзькі-паўстанца[3]. Ад 1875 года да 1883 года вучыўся ў Віленскай гімназіі. Потым паехаў вучыцца Горны інстытут у Пецярбург. Адначасова з заняткамі ў інстытуце Ленскі наведваў рысавальныя класы пры Акадэміі мастацтваў. Потым ён кінуў інстытут і стаў займацца толькі мастацтвам[4]. У акадэміі мастацтваў Ленскі быў вольным слухачом.
У 1889 годзе выехаў у Мюнхен. У 1898 і 1911 гадах прайшлі выстаўкі ў Мінску, у 1898 годзе ў Пецярбургу, у 1900 годзе ў Кракаве, а ў 1901—1902 гадах — у Варшаве. У 1916 годзе ён уваходзіў у надзорчую раду Таварыства аховы помнікаў.
У сваёй вёсцы Татары каля Ракава, якая дасталася Ленскаму ў спадчыну пасля смерці бацькі (Сула адышла старэйшаму брату Міхалу), ён пабудаваў невялікі палац у стылі Людовіка XV паводле праекта вядомага польскага мастака Уладзіслава Чахурскага[3].
У сваіх мемуарах графіня Марыя Чапская, у маёнтак Прылукі да графа Ежы Эмерыкавіча Чапскага заязджалі такія блізкія сябры як маянткоўцы-суседзі Міхал Антонавіч Ленскі (з маёнтка Хатава), Ядвіга Любанская (з роду Кеневічаў) з маёнтка Лошыца, Пётр Зыгмунтавіч Ваньковіч з жонкай Габрыэлай (з роду Горватаў) з маёнтка Вялікая Сляпянка, Зянон Аляксандравіч Ленскі з жонкай Анетай; а ў маёнтак Станькава да графа Караля Эмерыкавіча Чапскага (бо было больш лясоў для палявання) з’язджаліся маянткоўцы Урбан Баніфацевіч Крупскі, Альгерд Юліянавіч Свіда, Зянон Аляксандравіч Ленскі, а з Варшавы — пан Пульяноўскі і пралат Зыгмунт Хелміцкі (заўзяты паляўнічы)[5].
Памёр ад раку ў лістападзе 1927 года. Пахаваны, верагодна, у радавой пахавальні Ленскіх у Суле.
-
Урбан Баніфацевіч Крупскі (чацвёрты злева, з цыгарэтай), граф Ежы Эмерыкавіч Чапскі (другі злева, сядзіць), Зянон Аляксандравіч Ленскі (у ніжнім радзе сядзіць пяты справа, абапіраецца на лакаток) і іншыя асобы ў дзень палявання (лясы каля Нясвіжа). Фота каля 1910 г.
,_%D0%95%D0%B6%D1%8B_%D0%AD%D0%BC%D0%B5%D1%80%D1%8B%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%A7%D0%B0%D0%BF%D1%81%D0%BA%D1%96,_%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B4_%D0%AE%D0%BB%D1%96%D1%8F%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D1%96%D1%87_%D0%A1%D0%B2%D1%96%D0%B4%D0%B0_-_%D0%B4%D0%B7%D0%B5%D0%BD%D1%8C_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%8F%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F.jpg)
Творы
правіць- Партрэт Схаластыкі Карказовічавай з роду Уняхоўскіх (2-я пал. 1880-х)
- Партрэт княгіні Катажыны Радзівіл (1890)
- Мужчынскі партрэт (1891)
- Партрэт Зыгмунта Піятровіча (1900)
- Партрэт сястры мастака Эльжбеты Ленскай, па мужу Васілеўскай (1903)
Сям’я
правіцьАжаніўся з Ганнай з Бжазоўскіх, дачкой Іяхіма Бжазоўскага і яго другой жонкі Уладзіславы Здзяхоўскай. Дзеці[6]:
- Уладзіслаў (1875);
- Здзіслаў (1877);
- Юзаф (1880);
- Станіслаў (1887);
- Міхаліна;
- Яніна.
Галерэя
правіць-
«Партрэт Эльжбеты Васілеўскай з роду Ленскіх» (сястры мастака), 1903 -
«Партрэт Схаластыкі Карказовічавай з роду Уняхоўскіх» (бабулі мастака з матчынага боку), 1885-90 -
«Партрэт княгіні Катажыны Радзівіл», 1890 -
Аўтапартрэт на кані, 1893
Зноскі
- ↑ Брант Ёзаф. Партрэт Зянона Ленскага. Канец 1880-х — пачатак 1890-х гг. Быў у антыкварным продажы ў Варшаве ў 1993 годзе.
- ↑ Захоўваецца ў сядзібе Ленскіх у Суле
- ↑ а б в Надзея Усава. Вяртанне імя. Зянон Ленскі
- ↑ Piątkowski H. Ś.p. Zenon Łęski // Kurjer Warszawski. № 331. 2 grudnia. 1927.
- ↑ Раюк, А.Р. Урбан Крупскі (1863—1915): ад беларускага народніка да краёўца-кансерватара. — Минск, 2023. — С. 344.
- ↑ Сяргей Дычок. Зянон Ленскі — заснавальнік Гуты // Лідскі Летапісец № 2 (74)
Літаратура
правіць- Усава Н. Вяртанне імя: Зянон Ленскі // «Наша Вера» № 3(9), 1999.
- Mutermilch H. Obrazy Z. Łęskiego. // Prawda, 1900. № 11. S. 129.
- Раюк, А.Р. Урбан Крупскі (1863—1915): ад беларускага народніка да краёўца-кансерватара / А.Р. Раюк // Научные труды Респ. ин-та высш. школы. Истор. и псих.-пед. науки : сб. науч. ст.: в 3 ч. / РИВШ ; редкол. : В.А. Гайсёнок [и др.]. — Минск : РИВШ, 2023. — Вып. 23. — Ч. 1. — С. 339—346.