Клімат Азербайджана
Клімат Азербайджана пераходны ад умеранага да субтрапічнага. На клімат Азербайджана асноўны ўплыў аказваюць геаграфічнае становішча, рэльеф і Каспійскае мора. У межах краіны вылучаюцца некалькі тыпаў клімату, ад сухога і вільготнага субтрапічнага (Ленкарань) да горнага тундравага (высакагор'е Вялікага Каўказа).
1 — Клімат паўпустынь і сухіх стэпаў з умеранай зімой і сухім гарачым летам
2 — Клімат полупустынь і сухіх стэпаў з халоднай зімой і сухім гарачым летам
3 — Умерана цёплы клімат з умеранай зімой
4 — Умерана цёплы клімат з сухім летам
5 — Умерана цёплы клімат з раўнамерным размеркаваннем ападкаў
6 — Халодны клімат з сухім летам
7 — Халодны клімат з сухой зімой
8 — Халодны клімат з вялікай колькасцю ападкаў
9 — Горны клімат тундраў
Кліматычныя паясыПравіць
Па класіфікацыі кліматаў Кёпена, у Азербайджане назіраюцца 9 з 11 тыпаў клімату. Большая частка Азербайджана знаходзіцца ў субтрапічным поясе. Тут ёсць паўпустыні, клімат сухіх стэпаў, субтрапічны, сярэдні і халодны клімат. Сухі субтрапічны клімат характэрны для Апшэрона і Кура-Араксінскай нізіны. Вільготны субтрапічны клімат назіраецца толькі на поўдні Талышскіх гор. Умераны клімат, які назіраецца пераважна на пакрытых лясамі ўзвышшах Вялікага і Малога Каўказа, дзеліцца на сухі, умерана-цёплы сухі, умерана-цёплы вільготны і халодны. Халодны клімат назіраецца на высокіх горных хрыбтах, вяршынях Вялікага і Малога Каўказа, паясах альпійскіх і субальпійскіх лугоў.
Тэмпературны рэжымПравіць
Сярэднегадавыя тэмпературы змяняюцца ад 15 °С на нізінах да 0 °С у гарах. Сярэднія тэмпературы — ад +26 °С на раўнінах (максімум +32-35 ° C, але часам даходзіць і да +40 °C) да +5 °С у высакагор'ях, а среднеянварской адпаведна ад +3 °C да −10 °C.
На тэрыторыі рэспублікі абсалютны максімум тэмпературы паветра (+46 ° С) і мінімум (-33 ° С) назіраецца ў далінах Араза ў Нахчыванскай АР, які адрозніваецца рэзкім кантынентальным кліматам.
АпадкіПравіць
Лета сухое. Ападкі размяркоўваюцца нераўнамерна: 200—300 мм у год на раўнінах (у раёне Баку менш за 200 мм), 300—900 мм у перадгор’ях, 900—1400 мм у высакагор’ях Вялікага Каўказа, да 1700 мм у межах Ленкаранскай нізіны. Найбуйнейшыя ападкі выпадаюць на поўдні Ленкаранскай нізіны і схілах Талышскіх гор 1200—1700 мм. У Ленкарані максімум ападкаў прыходзіцца на зімовы перыяд, у гарах і перадгор’ях — на красавік — верасень.
Клімат гарадоўПравіць
| Клімат Баку | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Паказчык | Сту | Лют | Сак | Кра | Май | Чэр | Ліп | Жні | Вер | Кас | Ліс | Сне | Год |
| Сярэдні максімум, °C | 6,6 | 6,3 | 9,8 | 16,4 | 22,1 | 27,3 | 30,6 | 29,7 | 25,6 | 19,6 | 13,5 | 9,7 | 18,9 |
| Сярэдняя тэмпература, °C | 4,2 | 4,0 | 6,3 | 12,3 | 18,0 | 22,8 | 26,4 | 25,6 | 21,8 | 16,0 | 10,8 | 6,6 | 14,5 |
| Сярэдні мінімум, °C | 2,1 | 2,0 | 4,2 | 9,4 | 14,9 | 19,7 | 22,2 | 22,9 | 19,4 | 13,6 | 8,8 | 4,8 | 12,0 |
| Крыніца: World Climate[2] | |||||||||||||
| Клімат Гянджа | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Паказчык | Сту | Лют | Сак | Кра | Май | Чэр | Ліп | Жні | Вер | Кас | Ліс | Сне | Год |
| Сярэдні максімум, °C | 6 | 8 | 12 | 18 | 24 | 29 | 32 | 31 | 26 | 20 | 13 | 8 | 19 |
| Сярэдняя тэмпература, °C | 2 | 3 | 7 | 13 | 18 | 22 | 25 | 24 | 20 | 14 | 7 | 4 | 13 |
| Сярэдні мінімум, °C | −2 | −1 | 2 | 7 | 13 | 16 | 19 | 19 | 15 | 10 | 5 | 0 | 9 |
| Крыніца: Погода и климат[3] | |||||||||||||
| Клімат Ленкарані | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Паказчык | Сту | Лют | Сак | Кра | Май | Чэр | Ліп | Жні | Вер | Кас | Ліс | Сне | Год |
| Сярэдні максімум, °C | 7,2 | 7,2 | 11,0 | 17,5 | 22,5 | 27,2 | 30,4 | 29,5 | 25,9 | 19,9 | 14,1 | 10,1 | 18,5 |
| Сярэдняя тэмпература, °C | 3,4 | 4,0 | 6,9 | 12,5 | 17,7 | 22,2 | 25,3 | 24,4 | 21,2 | 15,8 | 10,4 | 6,0 | 14,1 |
| Сярэдні мінімум, °C | 0,0 | 1,0 | 3,9 | 8,6 | 13,1 | 17,5 | 20,1 | 19,7 | 16,9 | 11,8 | 6,7 | 2,5 | 10,1 |
| Крыніца: World Climate[4] | |||||||||||||
Гл. таксамаПравіць
ЛітаратураПравіць
- Горны энцыклапедычны слоўнік: у 3 т. / Пад рэд. В. С. Бялецкага '. — Данецк: Усходні выдавецкі дом, 2001—2004. ISBN 966-7804-19-4 (укр.)
Зноскі
- ↑ ГУГК. Атлас Азербайджанскай ССР. — Масква, 1979. — С. 16. — 40 с. (руск.)
- ↑ World Climate — Baku (англ.)
- ↑ Надвор'е і клімат — Гянджа (руск.)
- ↑ World Climate — Lenkoran (англ.)
СпасылкіПравіць
- Азербайджан. Энцыклапедыя Кругасвет (руск.)
- Тыпы клімату. Дзяржаўны камітэт па зямлі і картаграфіі Азербайджанскай Рэспублікі (руск.)
- Клімат Азербайджана (карты ў Агракліматычных атласе) (руск.)
- Міністэрства экалогіі і прыродных рэсурсаў Азербайджана (руск.)