Лянтварыс

Лянтварыс
Герб	Сцяг
Краіна	Літва
Павет	Вільнюскі
Раён	Тракайскі
Сянюнія	Лянтварыская
Каардынаты	54°38′00″ пн. ш. 25°03′00″ у. д.HGЯO
Першая згадка	XVI стагоддзе
Ранейшыя назвы	Ляндварова
Горад з	1946
Плошча	7,58 км²;
Вышыня цэнтра	158 м
Насельніцтва	▲9 680 чал. (1 студзеня 2023);
Часавы пояс	UTC+2, летам UTC+3
Афіцыйны сайт	lentvaris.lt (літ.)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ля́нтварыс (літ.: Lentvaris, польск.: Landwarów, традыцыйная беларуская назва — Ляндварова) — горад у Літве, цэнтр сянюніі Тракайскага раёна Вільнюскага павета. Насельніцтва 11 417 чал. (2010). Знаходзіцца за 9 км ад Тракая, за 18 км ад Вільнюса. Чыгуначны вузел на Вільнюс, Гродна, Каўнас.

Назва правіць

Тапонім «Ляндварова»^[2] мае нямецкае паходжанне і ўтварыўся ад словаў Land (зямля) і Warte (варта).

Варыянты назвы горада ў беларускіх тэкстах: Ляндварава, Ляндвараў.

Гісторыя правіць

Першы пісьмовы ўспамін пра Ляндварова датуецца 1596 годам, але археалагічныя даследаванні высветлілі, што першыя пасяленні існавалі тут яшчэ ў XI—XII стагоддзях.

Брама сядзібы Тышкевічаў

У розныя часы Ляндварова знаходзілася ва ўладанні Кунцэвічаў, Сапегаў, Нарушэвічаў, манахаў-бенедэктынаў, Хадкевічаў, Французевічаў, Грыневічаў, Дамброўскіх. У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) мясцовасць апынуліся ў складзе Расійскай імперыі, у Троцкім павеце Віленскай губерні.

У 1850 Ляндварова разам з чатырма фальваркамі (Карпаўка, Пятухова, Рачкуны і Устрань) набыў Юзаф Тышкевіч. У 1862 праз паселішча прайшла чыгунка. Станам на 1881 у Ляндварове было 29 двароў, на 1896 — 39.

Палац Тышкевічаў

У 1920 Ляндварова апынулася ў Сярэдняй Літве, у 1922 — у складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Віленскім павеце Віленскага ваяводства. 10 кастрычніка 1939, згодна з літоўска-савецкім дагаворам, бальшавікі перадалі мястэчка ў склад Літвы.

3 жніўня 1946 Лянтварыс атрымаў статус горада. У 2001 адбылося афіцыйнае зацверджанне гарадскага герба.

Насельніцтва правіць

XIX стагоддзе: 1866 год — 162 чал., усе каталікі^[3]; 1881 год — 385 чал.; 1896 год — 385 чал.^[4]; 1897 год — 300 чал.
XX стагоддзе: 1923 год — 2 тыс. чал.; 1939 год — 2,5 тыс. чал.; 1959 год — 4216 чал.; 1966 год — 5,5 тыс. чал.; 1970 год — 8235 чал.; ; 1976 год — 9,6 тыс. чал.; 1979 год — 10 167 чал.; 1989 год — 12 694 чал.
XXI стагоддзе: 2001 год — 11 773 чал.; 2010 год — 11 417 чал.