Міхай Фаркаш

Міхай Фаркаш (венг.: Farkas Mihály; 18 ліпеня 1904, Абауйсанта — 6 снежня 1965, Будапешт), ён жа Герман Лёві — венгерскі камуніст яўрэйскага паходжання, міністр абароны ВНР у 1948—1953 гадах. Адзін з арганізатараў масавых рэпрэсій. Лічыўся трэцяй асобай партыйна-дзяржаўнай іерархіі пасля Мацьяша Ракашы і Эрнё Герэ. Пасля падання рэжыму Ракашы быў прыцягнуты да судовай адказнасці, адбываў турэмнае зняволенне.

Міхай Фаркаш
венг.: Farkas Mihály
дэпутат Нацыянальнага сходу Венгрыі[d] 4 лістапада 1945 — 1948
міністр абароны Венгрыі[d] 9 верасня 1948 — 4 ліпеня 1953
Папярэднік	Péter Veres[d]
Пераемнік	István Bata[d]
дэпутат Нацыянальнага сходу Венгрыі[d] 1948 — 13 жніўня 1956
member of the Provisional National Assembly[d] снежань 1944 — 3 лістапада 1945
Нараджэнне	18 ліпеня 1904(1904-07-18) Абаўйсанта, Венгрыя
Смерць	6 снежня 1965(1965-12-06) (61 год) Будапешт, Венгерская Народная Рэспубліка
Месца пахавання	Фаркашрэці[d]
Імя пры нараджэнні	венг.: Lőwy Hermann
Дзеці	Vladimir Farkas[d]
Партыя	Венгерская камуністычная партыя Венгерская партыя працоўных (1956)
Дзейнасць	палітык
Род войскаў	Інтэнацыянальныя брыгады
Бітвы	грамадзянская вайна ў Іспаніі
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У камуністычных арганізацыях

Паходжанне Міхая Фаркаша не цалкам яснае, яго бацька невядомы. Маці — яўрэйка Янка Лёві — працавала пакаёўкай. Пры нараджэнні ён атрымаў імя Герман Лёві.

У 1919 годзе перабраўся ў Чэхаславакію. Працаваў друкаром у друкарні, узначальваў арганізацыю працоўнай моладзі. Прасякнуў ідэямі камунізму, уступіў у чэхаславацкую кампартыю. Адрозніваўся радыкалізмам, быў пахілены да падпольнай дзейнасці і палітычнага гвалту. У 1925—1929 знаходзіўся ў турме. Пасля вызвалення эміграваў у СССР, служыў у апараце Камінтэрну. Браў удзел у іспанскай грамадзянскай вайне на боку камуністаў.

У час Другой сусветнай вайны знаходзіўся ў СССР. Разам з Мацьяшам Ракашы і Эрнё Герэ быў у замежным бюро ЦК Кампартыі Венгрыі (КПВ). У лістападзе 1944 года прыбыў у Венгрыю, на тэрыторыю, што кантралявалася савецкімі войскамі. Браў удзел у дзейнасці часовага ўрада ў Дэбрэцэне. Змяніў імя на венгерскае — Міхай Фаркаш.

У партыйна-дзяржаўным кіраўніцтве

У маі 1945 года Міхай Фаркаш быў кааптаваны ў ЦК рэарганізаванай КПВ. На наступны год стаў намеснікам генеральнага сакратара Сіваграка. Курыраваў партыйныя аддзелы па сілавых структурах, кадравай палітыцы, фінансах і інфармацыі.

У якасці партыйнага куратара арміі і паліцыі Міхай Фар каш актыўна браў удзел у стварэнні Упраўлення па абароне дзяржавы (паліцэйскае падраздзяленне AVO), з 1948 — Упраўленні дзяржбяспекі (AVH) і масавых рэпрэсіях. Займаў пост дзяржсакратара МУС, што ўзначальвалася камуністам Ласла Райкам.

У 1948 годзе Фаркаш увайшоў у кіраўніцтва Венгерскай партыі працоўных (ВПП), створанай пасля паглынання камуністамі Сацыял-дэмакратычнай партыі.

9 верасня 1948 Міхай Фаркаш быў прызначаны міністрам абароны. Атрымаў ваярскае званне генерал-палкоўніка, а з 1950 — генерала арміі. Арганізоўваў палітычныя рэпрэсіі ў арміі, праводзіў цвёрдае чышчанне каманднага складу. Прыняў актыўны ўдзел у адхіленні, арышце, асуджэнні і пакаранні смерцю Ласла Райка. Пасля гэтага высунуўся на трэцюю пазіцыю ў партыйна-дзяржаўнай іерархіі, пасля Ракашы і Герэ. Выступаў актыўным правадыром сталінісцкага курса.

Паданне. Суд і турма

Пазіцыі Міхая Фаркаша аказаліся адчувальна падарваны пасля смерці Сталіна. Ужо ў 1953 годзе Фар каш пакінуў пост міністра абароны, на наступны год быў выведзены са складу палітбюро ЦК ВПП. Аднак ён заставаўся членам партыйнага кіраўніцтва — узначальваў аддзел ЦК па агітацыі і прапагандзе. Выступаў з пазіцый сталінізму і ракашызму, супраць рэфарматарскай палітыкі Імрэ Надзя. У красавіку 1955 Фаркаш быў выведзены з сакратарыята ЦК і скіраваны на навуку ў савецкай ваеннай акадэміі.

У сакавіку 1956 года адмысловая камісія ЦК прыступіла да расследавання «парушэнняў сацыялістычнай законнасці» з боку Міхая Фаркаша. Праз тры месяцы камісія выключыла Фаркаша з ВПП і пазбавіла генеральскага звання. 12 кастрычніка 1956 года Фаркаш быў арыштаваны.

Судовы працэс меркавалася праводзіць у зачыненым рэжыме, што выклікала абурэнне грамадскасці, асабліва студэнтаў. Вымога адкрытага працэсу стала адным з лозунгаў студэнцкай дэманстрацыі 23 кастрычніка 1956, якая паклала пачало антыкамуністычнаму Венгерскаму паўстанню.

23 сакавіка 1957, ужо пры кіраванні Янаша Кадара, суд прызнаў Міхая Фаркаша вінаватым у масавых рэпрэсіях і прысудзіў да 6 гадоў турмы. 19 красавіка тэрмін зняволення быў падоўжаны да 16 гадоў.

Апошнія гады. Смерць

Міхай Фаркаш адбыў у зняволенні менш за пяць гадоў і быў вызвалены ўжо ў 1961. У апошнія гады жыцця працаваў у выдавецтве, займаўся перакладамі, чытаў лекцыі. Падкрэсліваў нязменнасць сваіх камуністычных паглядаў, апраўдваў рэжым Ракашы, адмаўляў уласную вінаватасць.

Кіраўніцтва кіруючай ВСРП ставілася да Фаркаша негатыўна, не дапушчала да палітыкі, абмяжоўвала ў заахвочаннях за прадукцыйную працу ў выдавецтве. Гэта спрыяла развітай дэпрэсіі. Існуе версія пра самагубства Фаркаша, але афіцыйна яна не пацвярджалася.

Сканаў Міхай Фаркаш ва ўзросце 61 года.

Сям'я

Жонка Міхая Фаркаша — Рэгіна Лёві — была славацкай камуністычнай актывісткай. У 1929 годзе пад цяжкім уражаннем ад палітычных няшчасцяў і разводу з мужам яна здзейсніла няўдалую спробу суіцыду. Пасля перабралася ў Францыю, была членам ФКП.

Уладзімір Фаркаш, сын Міхая Фар каша, быў палкоўнікам дзяржбяспекі, блізкім паплечнікам Габара Петара. Падобна свайму бацьку і свайму начальніку, Уладзімір Фаркаш быў асуджаны за ўдзел у рэпрэсіях.