Гней Пампей Вялікі

Гней Пампей Магн
Гней Пампей Магн
	лац.: Gnaeus Pompeius Magnus
Род дзейнасці	Военачальнік, неаднаразовы консул Рымскай рэспублікі
Дата нараджэння	29 верасня 106 да н.э.
Месца нараджэння	Піцэн(руск.) бел., Рымская рэспубліка
Дата смерці	29 верасня 48 да н.э. (58 гадоў)
Месца смерці	Пелузій(руск.) бел., Егіпет Пталамеяў
Бацька	Гней Пампей Страбон(руск.) бел.
Маці	Луцылія (?)
Жонка	1. Антыстыя(руск.) бел. ; 2. Эмілія Скаўра(руск.) бел. ; 3. Муцыя Тэрцыя(руск.) бел. ; 4. Юлія Цэзарыс(руск.) бел. ; 5. Карнелія Метэла(руск.) бел.
Дзеці	1. Гней Пампей Малодшы(руск.) бел. ; 2. Пампея Магна(руск.) бел. ; 3. Секст Пампей Магн(руск.) бел. ; (усе ад трэцяга шлюбу)
Партыя	optimates[d];
	Гней Пампей Магн на Вікісховішчы

Запыт «Гней Пампей» перанакіроўваецца сюды; гл. таксама іншыя значэнні.

У гэтага паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Пампей.

Пампей — Гней Пампей «Магн» («Вялікі»); сын Гнея Пампея Страбона (лац.: Gnaeus Pompeius Magnus; 106 — 48 да н.э.): рымскі ваенны і палітычны дзеяч перыяду грамадзянскіх войн, у выніку якіх была знішчана рэспубліка і ўстаноўлены прынцыпат.

Быў асобай палітычна няўстойлівай і беспрынцыпнай. Будучы буйным землеўладальнікам і рабаўладальнікам, Гней Пампей вылучыўся ў барацьбе ў 80-я да н.э., калі далучыўся да Сулы і абараняў устаноўлены ім рэжым, пазней удзельнічаў у падаўленні паўстання Спартака. У 67 да н.э. атрымаў надзвычайныя паўнамоцтвы на тры гады для барацьбы з піратамі ў Міжземным моры. Камандаваў рымскім войскам у Трэцяй пантыйскай вайне з Мітрыдата VI Еўпатарам і канчаткова перамог апошняга (65 да н.э.). Адмова сената зацвердзіць мерапрыемствы Пампея на Усходзе і надзяліць яго салдат зямлёй прывяла яго ў 60 да н.э. да саюзу з Красам і Цэзарам, якія стварылі ў Рыме першы трыумвірат. Пасля яго распаду ў 53 да н.э. быў абраны (у 52 да н.э.) аднаасобным консулам, стаў рашучым палітычным праціўнікам Цэзара. У 50 да н.э. у час грамадзянскай вайны Пампею было даручана камандаванне войскам для барацьбы супраць Цэзара, ад якога ён пацярпеў паражэнне пад Фарсалам (48 да н.э.). Пасля паражэння ў тым жа годзе ён уцёк у Егіпет, дзе і быў забіты.^[1]

Воіны Пампея называлі яго Магнам («Вялікім»). Паводле сцвярджэнняў некаторых крыніц, пасля смерці Пампея ўсе яго статуі былі знішчаныя, аднак вядома, што Цэзар быў забіты каля статуі Пампея, а імператар Адрыян вярнуў тыя статуі, якія былі схаваныя ў храмах.

Верагодная выява — мармуровая галава са збораў Тышкевіча, якая трапіла ў Новую Карлсбергскую гліптатэку ў Капенгагене (1887), і паказвае Пампея каля 50 да н.э., на вяршыні магутнасці. Партрэты з Венецыі і Фларэнцыі паказваюць маладзейшага Пампея^[2].

Зноскі

↑ Скарына Ф.: Творы… С. 185.
↑ Хафнер Г. Выдающиеся портреты античности : 337 портретов в слове и образе / Пер. с нем. В. А. Сеферьянц. — М.: Прогресс, 1984. — 311 с.(руск.)

ЛітаратураПравіць

Плутарх, «Жыццё Пампея».
Caesar, «De bello civili».
Büchner, «Ueber den Lebensplan d. Gn. Pompeius Magnus» (1847 — 49, 2 прагр.).
Dressel, «Ueber die Politische Rolle des Gnaeus Pompeius Magnus» (1863).
Скарына Ф. Творы: Прадмовы, сказанні, пасляслоўі, акафісты, пасхалія / Уступ. арт., падрыхт. тэкстаў, камент., слоўнік А. Ф. Коршунава, паказальнікі А. Ф. Коршунава, В. А. Чамярыцкага. — Мн.: Навука і тэхніка, 1990. — С. 185. — 207 с.: іл. ISBN 5-343-00151-3.

СпасылкіПравіць

	Гней Пампей Вялікі на Вікісховішчы

[СкТв-1] Скарына Ф.: Творы… С. 185.

[par-2] Хафнер Г. Выдающиеся портреты античности : 337 портретов в слове и образе / Пер. с нем. В. А. Сеферьянц. — М.: Прогресс, 1984. — 311 с.(руск.)

[1]

[2]