Параф’янава (Сітцаўскі сельсавет)
Параф’я́нава[1] (трансліт.: Parafjanava, руск.: Парафьяново) — вёска ў Докшыцкім раёне Віцебскай вобласці. Уваходзіць у склад Сітцаўскага сельсавета.
Вёска
Параф’янава .jpg)
Параф’янава на карце Беларусі ±   |
Назва
правіцьЁсць некалькі версій паходжання назвы Параф’янава. За самую праўдападобную належыць яе паходжанне ад імя Парфен, што вынікае з формы, якая ўжывалася ў найстарэшых дакументах - Parfyenkowycze (у 1460 годзе)[2] і Parfinów (у 1650 годзе), а таксама з таго, што старыя мясцовыя жыхары нават у пачатку ХХІ стагоддзя называюць мястэчка "Парфенава" або "Пархвенава".
Ад мястэчка Параф’янава атрымала назву чыгуначная станцыя Параф’янаў на лініі Полацк — Маладзечна Балагое-Сядлецкай чыгункі, рух па якой быў адкрыты ў 1906 годзе. Вакол станцыі ўзнікла паселішча, якое таксама называецца Параф'янава, а ў штодзённай камунікацыі мясцовых жыхароў да яго ўжываецца акрэсленне "Станцыя Параф'янава" або "Станцыя".
Вёску Параф'янава мясцовыя жыхары часам называюць, дзеля адрознення ад суседняга паселішча, "Касцельнае Параф'янава" або (радзей) "Малое Параф'янава".
Гісторыя
правіцьУпершыню інфармацыя пра Параф'янава з'яўляецца ў крыніцах пад 1435 годам, калі вялікі князь Жыгімонт Кейстутавіч заснаваў пасаду архідыякана пры катэдральным касцёле ў Вільні, і перадаў для яго забеспячэння, сярод іншага неназваныя "двор, людзей і мядовую даніну" ў Куранецкай воласці[2]. У далейшым у XV - XVI стст. узнікалі памежныя спрэчкі паміж уладальнікамі маёнткаўДаўгінава, Докшыцы і Парфенава за лугі па рэках Бладзь (Блядка), Лыха і Зуя (Зуйка). У працэсе вырашэння такой спрэчкі 16 лістапада 1460 года паўстаў дакумент, у якім першы раз згадваецца назва паселішча ў формах Parfyenkowycze i Parphenkowycze[2].
У 1624 годзе віленскі архідыякан Мельхіёр Гэльяшэвіч збудаваў у Параф'янаве драўляны касцёл[3]. Вядомая выява гэтай святыні на гравюры 1650 года. У час вайны Расіі з Рэччу Паспалітай ў сярэдзіне XVII стагоддзя святыня была спалена, і адбудаваная наноў і кансэкраваная віленскім архідыяканам біскупам Мікалаем Слупскім 8 верасня 1675 года. Касцёлу быў нададзены тытул Імя Найсвяцейшай Панны Марыі[4].
Пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Парфенава ў Расійскай імперыі, у складзе Вілейскага павета спачатку Мінскай, потым Віленскай губерні. 18 жніўня 1795 года маёнтак Парфенава Віленскай архідыяцэзіі быў канфіскаваны, як і большасць маёнткаў каталіцкай царквы. У XIX ст. у розныя часы маёнтак належаў Пшаздзецкім, Тышкевічам. У час сялянскай рэформы 1861 года Парфенава стала цэнтрам воласці. Па звестках «Слоўніка геаграфічнага Каралеўства Польскага і іншых краёў славянскіх», у 1886 годзе ў Парфенаве жыло 45 чалавек. Каля 1880 года ўзведзены бровар.
У 1899-1904 гадах быў пабудаваны мураваны касцёл Імя Найсвяцейшай Панны Марыі. Праект святыні стварыў архітэктар Тадэвуш Раствароўскі. Касцёл быў асвечаны 20 лістапада 1904 года ксяндзом Янам Курчэўскім[5].
У 1920—1940 гадах маёнтак у складзе гміны Параф’янава Дунілавіцкага, а з 1926 года - Дзісенскага павета Віленскага ваяводства.
Пасля 2-й сусветнай вайны значна вырасла аднайменнае паселішча Параф’янава каля чыгуначнай станцыі Параф’янава, у 1940 годзе яно стала цэнтрам асобнага Параф’янаўскага сельсавета і ў 2000-я атрымала статус аграгарадка. У вёсцы ж Параф’янава (былым маёнтку) пасля вайны жыло толькі 250 чалавек, яна не з'яўляецца адміністрацыйным цэнтрам, уваходзіць у склад Сітцаўскага сельсавета.
.jpg)
Славутасці
правіць- Касцёл Найсвяцейшай Дзевы Марыі (1899-1904)[5]
- Параф’янаўская сядзіба (страчана)
Насельніцтва
правіцьВядомыя асобы
правіць- Лявон Гмырак (Мечыслаў Бабровіч; 1891—1915) — беларускі крытык, публіцыст і празаік.
- Уладзімір Аляксандравіч Дукельскі (1903—1969) — кампазітар, піяніст, паэт і перакладчык.
- Ян Станіслававіч Бабровіч (1902—1943) — дзеяч рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі, публіцыст.
Пахаваныя
правіць- Юрый Гіль (1942—2009) — беларускі грамадскі дзеяч.
Галерэя
правіць.jpg)
.jpg)
.jpg)
Зноскі
- ↑ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Віцебская вобласць: нарматыўны даведнік / У. М. Генкін, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2009. — 668 с. ISBN 978-985-458-192-7 (DJVU).
- ↑ а б в Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji wileńskiej / wydali Jan Fijałek, Władysław Semkowicz. — Kraków: Komisja Historyczna Polskiej Akademii Umiejętności, 1932. — С. 266-268.
- ↑ o. Jan Fibek (OFMCap). Wskrzeszenia na pograniczu dwóch światów. Dzieje Kościoła rzymsko-katolickiego w dorzeczu Berezyny i Wilji w granicach Dekanatu Dokszyckiego w Diecezji Witebskiej na Białorusi 1395-2009 r.. — Nowe Miasto n/Pilicą, 2011. — С. 196.
- ↑ Ks. Jan Kurczewski Stan kościołów parafjalnych w djecezji wileńskiej po najściu nieprzyjacielskim 1655-1661 r.(польск.) // Litwa i Ruś: miesięcznik poświęcony kulturze, dziejom, krajoznawstwu i ludoznawstwu : часопіс. — 1912. — Wrzesień — Т. T. III. — № z. III. — С. 218.
- ↑ а б K. M. Z Parafjanowa(польск.) // Gazeta Swiąteczna : газета. — 1904. — Grudzień — № 50. — С. 2.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 32.
- ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 22
Спасылкі
правіць
На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх- Parafianów, folwark, powiat wilejski, gmina Parafianów // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VII: Netrebka — Perepiat (польск.). — Warszawa, 1886. — S. 858.
