Маладзечна

Маладзе́чна (трансліт.: Maladziečna) — горад у Мінскай вобласці Беларусі на рацэ Уша, адміністрацыйны цэнтр Маладзечанскага раёна. За 73 км на паўночны захад ад Мінска. Насельніцтва — 95 233 чал. (2017).

Горад Маладзечна Цэнтральная плошча Герб Сцяг Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Маладзечанскі Каардынаты 54°18′50″ пн. ш. 26°51′40″ у. д. Першая згадка 16 снежня 1388 Горад з 1929 Плошча ~30 км² Насельніцтва 90 136 чал. (1 студзеня 2022) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 176 Паштовы індэкс 222301, 222302, 222303, 222304, 222305, 222306, 222307, 222310 Аўтамабільны код 5 СААТА 6238501000 Афіцыйны сайт http://molodechno.minsk-region.by   (руск.)  Маладзечна на карце Беларусі ±

Маладзечна на Вікісховішчы

Назва

Тапонім «Маладзечна», відаць, паходзіць ад назвы рэчкі Маладачанкі, якая знікла ў выніку меліярацыйных прац. Таксама існуе меркаванне, што назва горада ўтварылася ад словаў «маладзец» (у значэнні — дзяцюк, ваяр у княжацкай дружыне), «малады», «малодшы» або ад спалучэння двух даўніх словаў «мала» і «надэчыць», што азначае «малазмяшчальнае месца».

Гісторыя

Асноўны артыкул: Гісторыя Маладзечна

Як паказалі археалагічныя даследаванні, у раёне Маладзечна ў бронзавым веку (XI тысячагоддзе да н. э. — VII стагоддзе да н. э.) жылі плямены культуры шнуравой керамікі. Насельнікі займаліся жывёлагадоўляй і земляробствам, хоць больш старадаўнія заняткі — паляванне, рыбалоўства і збіральніцтва — таксама займалі значнае месца у іх гаспадарчай дзейнасці. Гэтыя плямёны паступова выціснулі новыя, балцкія, культура якіх (культура штрыхаванай керамікі) стаяла на вышэйшым узроуні. Жыллём для тых насельнікаў служылі хаты слупавой канструкцыі. Прамежкавае становішча тэрыторыі сучаснай Маладзечаншчыны вымушала яе жыхароў вытрымліваць уплыў культуры людзей суседніх зямель, з якімі не заўсёды жылі ў згодзе. У сярэдзіне 1 тысячагоддзя тут пачынае ўсталёўвацца славяянскае насельніцтва, якое прынесла з сабою новую культуру. У VI—IX стагоддзях н. э. пачалі стварацца племянныя саюзы. На тэрыторыі Маладзечаншчыны тады жылі плямёны крывічоў.

Першы пісьмовы ўспамін пра Маладзечна змяшчаецца ў прысяжным лісце князя ноўгарад-северскага Дзмітрыя Альгердавіча вялікаму князю Ягайлу і датуецца 16 снежня 1388 года. У 1413 г. мясцовасць увайшла ў склад Віленскага ваяводства.

У ХV ст. ля сутокаў Маладачанкі і Вушы збудавалі драўляны замак, які неднаразова цярпеў ад пажараў (у 1519 годзе — двойчы, а таксама ў 1533 годзе) і быў зруйнаваны ў XVIII ст.

Цэнтр намесніцтва, у 1500 годзе згадваецца намеснік маладзечанскі Іван Кошка, акольнічы смаленскі. Паводле адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформы 1565—1566 гадоў, Маладзечна ўвайшло ў склад Менскага павета Менскага ваяводства. У 1567 годзе тут праходзілі папярэднія перамовы прадстаўнікоў Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага датычна ўмоў Люблінскай уніі. У канцы ХVI ст. Маладзечна сярод 20 найбуйнейшых гарадоў Вялікага Княства Літоўскага на тэрыторыі сучаснай Беларусі. У розныя часы мясцовасць знаходзілася ва ўладанні Заслаўскіх, Мсціслаўскіх, Сангушкаў, Агінскіх і інш.

У Вялікую Паўночную вайну (1700—1721) у 1708 годзе Маладзечна пэўны час займалі шведскія войскі. У 1757 годзе кароль і вялікі князь Аўгуст Сас надаў мястэчку прывілей на гандаль. У 1758 годзе ўладальнік паселішча Міхал Казімір Агінскі збудаваў тут касцёл Св. Казіміра, пры якім з 1762 года дзейнічаў кляштар трынітарыяў (скасаваны расійскімі ўладамі ў 1831).

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Маладзечна апынулася ў складзе Расійскай імперыі, у Вілейскім павеце Мінскай, з 1847 Віленскай губерні. У вайну 1812 года 4 снежня каля мястэчка расійскія войскі разбілі ар’ергард французскай арміі маршала Віктора.

14 красавіка 1831 года падчас вызваленчага паўстання атрад Міхала Ходзькі пры падтрымцы местачкоўцаў вызваліў Маладзечна з-пад расійскага панавання. Аднак ужо 22 красавіка 1831 года царскія карнікі занялі паселішча, пачалі дзейнічаць ваенна-палявыя суды над паўстанцамі. У 1864 годзе з мэтай русіфікацыі края ўлады адкрылі настаўніцкую семінарыю, выкладанне ў якой вялося выключна на рускай мове пад наглядам Маскоўскага патрыярхату. У 1873 годзе будова Лібава-Роменскай чыгункі спрыяла пераўтварэнню невялікага мястэчка ў чыгуначны вузел.

• Старыя выявы Маладзечна
• 

  Грэка-каталіцкая царква

• 

  Панарама мястэчка

• 

  Сінагога

• 

  Царква-мураўёўка МП

У Першую сусветную вайну Маладзечна з восені 1915 года апынулася ў прыфрантавой паласе. Тут дыслацыраваліся часці расійскай 10-й арміі Заходняга фронту, размяшчаўся яе штаб, пасля Лютаўскай рэвалюцыі 1917 года выдавалася армейская газета «Бюллетень военно-революционного комитета 10-й армии». У сакавіку 1917 года быў створаны Савет рабочых і салдацкіх дэпутатаў. З 23 сакавіка па 13 красавіка 1917 года тут праходзіў 1-ы з’езд 10-й арміі. У гарнізоннай пякарні, дзе працавала 60 салдат і 140 вольнанаёмных рабочых, у ліпені 1917 года створана першая бальшавіцкая арганізацыя.

Савецкая ўлада ўстаноўлена 7 (20) лістапада 1917 года. З 18 лютага 1918 года Маладзечна акупіравана германскімі войскамі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай тэрыторыя абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. З 18 снежня 1918 года адноўлена савецкая ўлада, 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай I з’езда КП(б)Б горад у складзе БССР, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час польска-савецкай вайны з ліпеня 1919 года да ліпеня 1920 года і з кастрычніка 1920 года Маладзечна занята польскімі войскамі.

Згодна з Рыжскім мірным дагаворам (1921) Маладзечна апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе сталі самастойнай гмінай у Вілейскім павеце Віленскага ваяводства. З 1927 года — цэнтр Маладзечанскага павета, а 26 красавіка 1929 года атрымала статус горада. З 1922 па 1939 гады на тэрыторыі фальварка Гелянова (з 1929 года ў складзе горада) размяшчаўся гарнізон 86-га пяхотнага палка Войска Польскага.

У 1939 годзе Маладзечна ўвайшло ў БССР, у 1940 годзе горад стаў цэнтрам раёна Вілейскай вобласці. Імёны людзей, звязаных з Маладзечнам, ёсць у спісах ахвяр катынскага расстрэла, так, былі забіты падпаручнік Стэфан Чапурно, лекар 12-га дывізіёна 19-га палка ў Маладзечна, падпаручнік запасу Тадэвуш Ставіньскі, чыноўнік падатковага ведамства ў Маладзечне, паручнік пяхоты Антоні Дэрвіньскі, які нарадзіўся ў Маладзечне, паручнік Вацлаў Лужынскі, выпускнік мясцовай гімназіі. Загінулі таксама вайскоўцы ды паліцыянты, якія ў розныя часы служылі ў Маладзечне, напрыклад капітан пяхоты Чэслаў Жэшатарскі.

У 1940 годзе ў Маладзечне адкрылася педагагічнае вучылішча, таксама на гэты час у горадзе працавалі 2 клубы, бібліятэка, бальніца, 2 аптэкі. У Вялікую Айчынную вайну з 25 чэрвеня 1941 года да 5 ліпеня 1944 года горад знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй.

20 верасня 1944 года горад стаў адміністрацыйным цэнтрам Маладзечанскай вобласці. 20 студзеня 1960 года пасля скасавання Маладзечанскай вобласці ўвайшоў у склад Мінскай вобласці.

Гербы Маладзечна

Герб Маладзечна 1988—1999

17 сакавіка 1988 года зацверджаны першы вядомы герб Маладзечна. Аўтары герба: доктар гістарычных навук, краязнаўца, археолаг, дырэктар краязнаўчага музея Генадзь Каханоўскі (1936—1994) і мастак Юрый Герасіменка-Жызнеўскі (1948—1997).

У пачатку 1990-х гадоў старшыня Маладзечанскага гарвыканкама Генадзь Дзмітрыевіч Карпенка правеў самую буйную кампанію па дэсаветызацыі тапанімікі ў Рэспубліцы Беларусь. Так, 25 красавіка 1993 года на цэнтральнай плошчы Маладзечна ў прысутнасці некалькіх тысяч гараджан адбылося ўрачыстае адкрыццё помніка «Пакутнікам за волю і незалежнасць Беларусі». Раней па ініцыятыве настаўніка Лявона Цімохіна і дырэктара завода жалезабетонных вырабаў Мікалая Івашкевіча з Салаўкоў прывезлі камень, які стаў асновай для помніка. Пасля пры падрыхтоўцы да «Дажынак» помнік перанеслі ў Зялёны Гарадок — гістарычны раён горада побач з гарадскім паркам, затым далей у парк.

18 сакавіка 1997 года ў горадзе адбылася ўрачыстая кансекрацыя новага касцёла Св. Іосіфа.

21 снежня 1999 года зацверджаны новы герб Маладзечна (аўтары герба: А. А. Шпунт і мастак І. А. Шпунт).

• Горад на старых фатаздымках
• 

  Касцёл і кляштар трынітарыяў

• 

  Трыўмфальная брама, знішчаная пасля вайны

• 

  Капліца

• 

  Чыгуначная станцыя

31 мая 2005 года адбылося аб’яднанне Маладзечанскага раёна і горада Маладзечна ў адну адміністрацыйна-тэрытарыяльную адзінку — Маладзечанскі раён з адміністрацыйным цэнтрам у горадзе Маладзечна.

У 2011 годзе ў горадзе прайшоў фестываль «Дажынкі-2011».

У 2013 годзе ў межы горада ўключаныя некаторыя вуліцы вёскі Рагазы, частка тэрыторыі Цюрлёўскага сельсавета.

10 сакавіка 2017 года адбылася акцыя пратэсту (каля 1000 чалавек) названая як «Марш недармаедаў» ці «Марш раззлаваных беларусаў». Людзі сабраліся на цэнтральнай плошчы і пасля мітынгу прайшлі маршам да будынка падатковай інспекцыі. Пратэставалі супраць так званага «дэкрэта аб дармаедстве» і «падатку на беспрацоўных» (Дэкрэта прэзідэнта № 3 «Аб папярэджанні сацыяльнага ўтрыманства») і іншых дзеянняў уладаў. Гучалі лозунгі: «Нет декрету № 3 — Лукашенко уходи», «Баста», «Ганьба», «Жыве Беларусь» і іншыя.

13 ліпеня 2019 года адбылося адкрыццё «Вуліцы стрыт-фуда» («Завулак ката Францыска») на міні-рынку па вул. Ф. Скарыны. На дзень адкрыцця працавалi 12 павільёнаў ежы, прастора для выстаў і вулічных выступаў. Лічыцца мясцовай славутасцю.

19 мая 2020 года адменены Нацыянальны фестываль беларускай песні і паэзіі «Маладзечна-2020» у сувязі з пагрозай распаўсюджвання каранавіруснай інфекцыі COVID-19. Фестываль у Маладзечне ў 1993 годзе заснаваны па ініцыятыве Генадзя Карпенкі. З 1993 па 1996 праводзіўся штогод, пасля раз у два гады. З 2011 года зноў праводзіўся штогод, ажно да 2020.

31 ліпеня 2020 года кандыдат у прэзідэнты Рэспублікі Беларусь Святлана Ціханоўская разам з Веранікай Цапкала і Марыяй Калеснікавай падчас перадвыбарчага мітынгу на гарадскім стадыёне сабралі па розных ацэнках ад 3 да 5 тысяч жыхароў.

9-11 жніўня 2020 года на цэнтральнай плошчы сабралася да 2 тысяч жыхароў, якія пратэставалі супраць фальсіфікацый на выбарах прэзідэнта Рэспублікі Беларусь, што сканчалася жорсткімi сілавымi разгонамi і затрыманнямі (арыштамі) да 70-80 чалавек штодня, часта з збіццём і катаваннямі пасля і суправаджалася поўным адключэннем інтэрнэту ўсімі правайдэрамі каля трох сутак. 13-22 жніўня прысутнасць супрацоўнікаў сілавых структур у горадзе практычна не назіралася. 16 жніўня адбылася найбольш масавая за ўсю гісторыю пратэстная акцыя на цэнтральнай плошчы горада — па розных ацэнках ад 5 да 7 тысяч жыхароў. З 23 жніўня сілавікі пачалі з’яўляцца падчас акцый пратэсту на цэнтральнай плошчы і ў іншых раёнах горада, затрымліваць пратэстуючых супраць гвалту і фальсіфікацый на выбарах прэзідэнта Рэспублікі Беларусь — распачаліся масавыя палітычныя рэпрэсіі.

19 ліпеня 2021 года сілавікі прыйшлі з ператрусам у рэдакцыю маладзечанскай «Рэгіянальнай газеты», была канфіскавана тэхніка. Ператрус прайшоў і ў галоўрэда выдання Аляксандра Манцэвіча, пасля яго з жонкай павезлі на допыт, пасля чаго адпусцілі. 22 ліпеня 2021 года «Рэгіянальная газета» спыніла выпуск друкаванай версіі выдання па незалежных ад рэдакцыі прычынах, а 20 студзеня 2022 года iнфармацыйную прадукцыю сайта і тэлеграм-канала «Рэгіянальнай газеты» суд Маладзечанскага раёна прызнаў экстрэмісцкімі матэрыяламі.

15 кастрычніка 2021 года судом ліквідавана Рэспубліканскае маладзёжнае грамадскае аб’яднанне «NSNL» (РМГА «Некст Стоп — Нью Лайф»), дзякуючы якому у Маладзечне з’явілася «Вуліца стрыт-фуда» («Завулак ката Францыска»). Арганізацыя была заснавана ў 1989 годзе, а ў Маладзечне пачала дзейнічаць ад 2019 года. Сябры NSNL займаліся актывізмам-урбанізмам, праблемамі інклюзіі, правоў чалавека, гендара. Ліквідацыя найбольш верагодна адбылася ў рамках «зачысткі» КДБ Беларусі грамадскіх арганізацый, якiя фармавалі грамадзянскую супольнасць Беларусі.

Кіраўнікі горада

Маладзечанскі гарвыканкам

• Генадзь Дзмітрыевіч Карпенка (1991—1994).
• Мікалай Усцімавіч Чурсін (з 1995 года).

Маладзечанскі райвыканкам (з 2005)

• Сямён Міхайлавіч Касабуцкі (з 2005).
• Генадзь Мечыслававіч Кучко (з 2009).
• Фёдар Аляксандравіч Дамаценка (верасень 2010—2013).
• Аляксандр Дзмітрыевіч Яхнавец (з 5 сакавіка 2013 года).
• Юрый Мікалаевіч Горлаў (з 31 жніўня 2018 года).

Насельніцтва

• 2006 год — 98 400 чал.;
• 2009 год — 95 012 чал.;
• 2010 год — 94 195 чал.;
• 2011 год — 93 885 чал.;
• 2012 год — 93 736 чал.;
• 2013 год — 93 802 чал.;
• 2014 год — 94 155 чал.;
• 2015 год — 94 686 чал.;
• 2016 год — 94 922 чал.;
• 2017 год — 95 233 чал.

Эканоміка

Прадпрыемствы машынабудавання і металаапрацоўкі (Завод парашковай металургіі), лёгкай, харчовы, дрэваапрацоўчай, будаўнічых матэрыялаў прамысловасці. Гасцініца «Маладзечанская» (знаходзіцца побач цэнтральнай плошчы, у 10 хв. хады ад чыгуначнага і аўтавакзалаў).

Вузел чыгунак на Мінск, Полацк, Вільнюс, Ліду і аўтадарог на Мінск, Вільнюс, курортны пасёлак Нарач.

Адукацыя

У Маладзечне 14 сярэдніх школ, мастацкая школа, 6 вучылішч, у т.л. медыцынскае і музычнае, політэхнічны каледж, гандлёва-эканамічны каледж, 4 публічныя бібліятэкі.

СШ № 8

Сярэдняя навучальная ўстанова па адрасе вуліца Касманаўтаў-3. Упершыню пра будаўніцтва школы згадана на жнівеньскай нарадзе настаўнікаў Маладзечна ў 1963/1964 навучальным годзе. Школа будавалася на новай вуліцы з сакавіка 1965 года, за красавік узведзены 2-гі паверх, у маі — трэці, пачалося будаўніцтва майстэрняў, актавай і спартыўнай залаў. Адкрыццё школы адбылося 1 верасня 1965 года, установа атрымала ганаровае імя Юрыя Гагарына. Першы дырэктар — Уладзімір Цітавіч Каралькоў, першыя намеснікі дырэктара — Ілья Раманавіч Салавейчык, Пётр Пятровіч Валынец і Уладзімір Іосіфавіч Нічыпаровіч.

Сярод выпускнікоў школы: Андрэй Віталевіч Гендрых — намеснік начальніка Службы спецыяльнай сувязі ФСА Расіі; Генадзь Яўгенавіч Тур(wd) бел. — беларускі ўрач-анколаг; Алег Багданавіч Нячаеў — беларускі ўрач-анестэзіёлаг; Юрый Казіміравіч Касабуцкі — беларускі каталіцкі дзеяч, дапаможны біскуп Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі; Людміла Багданаўна Церах — дацэнт кафедры дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва Беларускай акадэміі мастацтваў; Аляксандр Іванавіч Асіповіч — беларускі гісторык; Анатоль Анатолевіч Лабінскі — беларускі ўрач-анколаг-хірург; Васіль Генрыхавіч Богдан — беларускі ўрач-хірург; Ігар Анатолевіч Франчук(укр.) бел. — украінскі прадпрымальнік, народны дэпутат Украіны II, III і IV скліканняў.

Культура

Палац культуры

У горадзе знаходзяцца Мінскі абласны краязнаўчы музей, Мінскі абласны драматычны тэатр, Мінскі абласны тэатр лялек «Батлейка». У горадзе штогод праводзіцца больш 30 культурных мерапрыемстваў, у т.л. рэспубліканскі тэатральны фестываль «Маладзечанская сакавіца» і Маладзечанскі фестываль беларускай песні і паэзіі (з 1993).

У 2006 і 2013 гадах горад стаў месцам правядзення фестывалю «Адна зямля».

У Маладзечне працуюць рэп і хіп-хоп гурты (Usplesk, Буркіна Фасо, ХЗКН, Stickoxydal і іншыя).

Дзяржаўны політэхнічны каледж

Выпускаецца гісторыка-краязнаўчы і літаратурна-мастацкі альманах «Куфэрак Віленшчыны»

СМІ

• «Маладзечанская газета». Орган раённай улады.
• «Рэгіянальная газета». Недзяржаўнае выданне. Уваходзіць у склад Асацыяцыі выдаўцоў рэгіянальнай прэсы «Аб’яднаныя Масмедыі»
• Маладзечанскае кабельнае тэлебачанне «МКТВ»
• Радыё «Маладзечна».

Грамадскае жыццё

Прадстаўніцтва партыі БНФ, аддзяленне праваабарончай арганізацыі Беларуска-Хельсінкскі камітэт, скауцкая дружына «Маладэчына».

Рэлігійнае жыццё

У горадзе зарэгістравана 5 рэлігійных суполак.

Турыстычная інфармацыя

Маладзечна ўваходзіць у турыстычны маршрут «У краі Нарачанскім».

Гатэль «Маладзечна» знаходзіцца побач з цэнтральнай плошчай, за 10 хвілін хады ад чыгуначнага і аўтобуснага вакзалаў. У горадзе працуе краязнаўчы музей.

Славутасці

• Касцёл Святога Айца Піо
• Касцёл Святога Юзафа
• Гарадзішча (XV—XVII стст.) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 613В000295
• Гістарычная забудова горада (ХІХ — пач. ХХ стст.)
• Касцёл і кляштар трынітарыяў (XVIII ст., дагэтуль не вернутыя каталікам) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 612Г000294

Мемарыяльны комплекс «Шталаг 342»

• Мемарыяльны комплекс «Шталаг 342»
• Настаўніцкая семінарыя (1762)
• Сінагога (XIX—XX стст.)
• Царква Покрыва Прасвятой Багародзіцы (1867—1871)
• Чыгуначная станцыя (1907)

Страчаная спадчына

• Брама Трыўмфальная (1920-я)
• Уніяцкая царква Святых Казьмы і Дзям’яна (XVIII ст.)
• Касцёл (1-я пал. ХХ ст.)
• Палац Агінскіх (XVIII ст.)
• Царква (XVI ст.)

• Краявіды Маладзечна
• 

  Вуліца Вялікі Гасцінец — галоўная вуліца горада

• 

  Касцёл Cвятога Aйца Піо

• 

  Касцёл Св. Іосіфа

• 

  Царква Покрыва Прасв. Багародзіцы

• 

  Чыгуначны вакзал

• 

  «Брадвей» — пешаходная частка вуліцы Прытыцкага, папулярнае сярод моладзі месца сустрэч

• 

  Амфітэатр, узведзены да Дажынак-2011

• 

  Помнік-паравоз

• 

  Помнік вандроўніцы з коткай

Вядомыя асобы

Асноўны артыкул: Вядомыя асобы Маладзечна

• Юрый Антонаў (нар. 1945) — савецкі і расійскі кампазітар і спявак.
• Меер Аксельрод (1902—1970) — савецкі мастак.
• Зэлік Аксельрод (1904—1941) — яўрэйскі савецкі паэт і перакладчык.
• Валянцін Анатолевіч Борзды (нар. 1968) — беларускі скульптар.
• Уладзімір Боська (нар. 1984) — пісьменнік, драматург, музыка.
• Аляксандр Арсенавіч Варанецкі (нар. 1951) — акцёр цырка, клоўн.
• Сяржук Вітушка (1965—2012) — беларускі грамадска-палітычны дзеяч. Кіраўнік мінскага таварыства «Талака».
• Алег Груздзіловіч (нар. 1958) — беларускі журналіст.
• Фёдар Фёдаравіч Гулевіч (нар. 1952) — беларускі акцёр цырка, клоўн.
• Ігар Дзедусенка (нар. 1990) — беларускі класічны гітарыст.
• Юрый Касабуцкі (нар. 1970) — беларускі каталіцкі дзеяч, дапаможны біскуп Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі.
• Мікалай Міхайлавіч Кірычэнка (1946—2018) — беларускі акцёр тэатра і кіно.
• Дзмітрый Феафанавіч Матусевіч (нар. 1978) — беларускі дзяржаўны дзеяч.
• Ян Станіслаў Сапега (1589—1635) — вялікалітоўскі дзяржаўны дзеяч.
• Вадзім Іванавіч Сіняўскі (нар. 1970) — генерал-маёр, міністр па надзвычайных сітуацыях Рэспублікі Беларусь (з 2021).
• Уладзімір Іванавіч Сытчанка (1951—2021) — беларускі мастак.
• Кандрат Зігмундавіч Церах (нар. 1935) — апошні міністр гандлю СССР (1986—1991). У 1963—1965 гадах — дырэктар Маладзечанскага гархарчпрамгандлю.

Гарады-пабрацімы

• Велінград, Балгарыя
• Елгава, Латвія
• Ірпінь, Украіна
• Каломна, Расія
• Панявежыс, Літва
• Пётркаў Трыбунальскі, Польшча
• Сакулка, Польшча
• Светлы, Расія
• Фларэшць, Малдова
• Фрунзенскі раён, Санкт-Пецярбург, Расія
• Чарапавец, Расія
• Эслінген-на-Некары, Германія

Гл. таксама

• Гарады Мінскай вобласці
• Гарады Беларусі
• Спіс вуліц Маладзечна

Літаратура

• Акты, издаваемые Виленскою археографическою комиссиею. — Т. 31. Акты о литовских татарах. — Вильна, 1906. — С.108, 138—139, 161—162, 193, 196—197, 222—228, 255—256.
• Акты, издаваемые Виленскою археографическою комиссиею. — Т. 39. Документы и материалы, относящиеся к истории Отечественной войны 1812 года. — Вильна, 1912. — С. 270, 259, 260, 299, 406—407, 465, 470.
• Молодечно // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 5: М — Пуд / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1999. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0141-9.
• Каханоўскі Г. Маладзечна // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
• Mołodeczno // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VI: Malczyce — Netreba. — Warszawa, 1885. S. 647—648.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Маладзечна

• Геаграфічныя звесткі па тэме Маладзечна на OpenStreetMap
• http://www.molodechno.by Архівавана 7 мая 2019. — Старонка горада
• Здымкі на Radzima.org
• «Рэгіянальная газета» анлайн Архівавана 18 мая 2013.
• Агульныя звесткі пра Занальны дзяржаўны архіў г. Маладзечна Архівавана 14 снежня 2006.
• Маладзечанскае аддзяленне РАА «БХК»
• Надвор’е ў горадзе Маладзечна