Маладзечанскі раён

Маладзечанскі раён
Маладзечанскі раён
Сцяг	Герб
Краіна	Беларусь
Уваходзіць у	Мінская вобласць
Адміністрацыйны цэнтр	Маладзечна
Дата ўтварэння	15 студзеня 1940
Кіраўнік	Юрый Мікалаевіч Горлаў[d]
Афіцыйныя мовы	Родная мова: беларуская 73,81 %, руская 23,83 %; Размаўляюць дома: беларуская 41,06 %, руская 54,61 %
Насельніцтва (2013);	136 223 чал. (3-е месца)
Шчыльнасць	97,86 чал./км² (1-е месца)
Нацыянальны склад	беларусы — 90,03 %, ; рускія — 6,76 %, ; украінцы — 1,12 %, ; іншыя — 2,09 %
Плошча	1 392,18 км²; (17-е месца)
Вышыня; над узроўнем мора; • Найвышэйшы пункт	; ; 321,7 м
Афіцыйны сайт
Маладзечанскі раён на Вікісховішчы

Маладзе́чанскі раён — адміністрацыйная адзінка ў складзе Мінскай вобласці. Адміністрацыйны цэнтр — горад Маладзечна.

ГеаграфіяПравіць

Раён знаходзіцца на паўночным захадзе Мінскай вобласці, мяжуе з Валожынскім, Вілейскім, Мінскім раёнамі Мінскай вобласці, на захадзе — са Смаргонскім раёнам Гродзенскай вобласці.

Клімат умерана кантынентальны.

Паверхня часткова хвалістая. Паўднёвая частка раёна знаходзіцца на Мінскім узвышшы. Найвышэйшая кропка раёна — гара Капланшчына (321,7 м) на мяжы з Валожынскім раёнам (у цэнтры ландшафтнага заказніка «Бортнікі»).

Па тэрыторыі раёна працякае некалькі рэк:

ГісторыяПравіць

Раён утвораны 15 студзеня 1940 года на падставе Указу Прэзідыума ВС БССР Аб утварэнні раёнаў у Баранавіцкай, Беластоцкай, Брэсцкай, Вілейскай і Пінскай абласцях Беларускай ССР. Цэнтр — горад Маладзечна. 12 кастрычніка 1940 года падзелены на 15 сельсаветаў: Беніцкі, Вялікасельскі, Гарадзілаўскі, Заскевіцкі, Лебедзеўскі, Літвенскі, Маркаўскі, Мароськаўскі, Мясоцкі, Насілаўскі, Палачанскі, Раеўшчынскі, Соўлаўскі, Хажоўскі, Хоўхлаўскі.

У перыяд з 1940 па 1960 гг. уваходзіў у склад Вілейскай вобласці (у 1944 годзе вобласць была пераназвана ў Маладзечанскую).

3 жніўня 1954 года ў склад раёна з Ільянскага раёна перададзены вёскі Кутляны і Самалі^[5].

З 20 студзеня 1960 года знаходзіцца ў складзе Мінскай вобласці.

26 жніўня 1991 года з часткі Красненскага сельсавета ўтвораны Чысцінскі сельсавет. 29 снежня 2009 года Радашковіцкі пассавет як тэрытарыяльная адзінка скасаваны^[6]. 28 мая 2013 года скасаваны Граніцкі і Хоўхлаўскі сельсаветы^[7].

Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзелПравіць

У адпаведнасці з рашэннем Мінскага абласнога савета дэпутатаў аб змяненні адміністрацыйна-тэрытарыяльнага уладкавання Мінскай вобласці ад 28 мая 2013 года колькасць сельсаветаў зменшаная на 2 ^[8] і складае цяпер 12. Гэтым рашэннем былі скасаваныя Граніцкі і Хоўхлаўскі сельсаветы.^[8]

ДэмаграфіяПравіць

Паводле перапісу 2009 г. насельніцтва раёна складала 138 375 чал.^[2]

Усяго налічваецца 276 населеных пунктаў. Раён падзелены на горад Маладзечна, гарадскі пасёлак Радашковічы і 14 сельсаветаў.

Нацыянальны склад: беларусы — 92,3 %, рускія — 5,2 %, палякі — 0,6 %.

ТранспартПравіць

Праз раён праходзяць аўтамабільныя дарогі рэспубліканскага значэння Мінск — Вільнюс, Маладзечна — Вілейка — Мядзел, Маладзечна — Валожын.

КультураПравіць

Палац культуры

У раёне знаходзяцца Мінскі абласны краязнаўчы музей, Мінскі абласны драматычны тэатр, Мінскі абласны тэатр лялек «Батлейка». У горадзе штогод праводзіцца больш 30 культурных мерапрыемстваў, у т.л. рэспубліканскі тэатральны фестываль «Маладзечанская сакавіца» і Маладзечанскі фестываль беларускай песні і паэзіі (з 1993).

У 1999, 2006 і 2013 гадах раён стаў месцам правядзення фестывалю «Адна зямля».^[9]^[10]^[11]

СМІПравіць

ПрэсаПравіць

«Маладзечанская газета». Орган раённых улад
«Рэгіянальная газета». Недзяржаўнае выданне. Уваходзіць у склад «Асацыяцыі Аб’яднаных Масмедыяў».

Радыё і тэлебачаннеПравіць

Маладзечанскае кабельнае тэлебачанне «МКТВ»
Радыё «Маладзечна»

Вядомыя асобыПравіць

Мікола Абрамчык (1903, в. Сычавічы — 1970) — Прэзідэнт Рады БНР.
Юліян Бакшанскі — удзельнік вызваленчага руху і паўстання 1863—1864 гадоў у Беларусі і Літве.
Аляксандр Бобрык — палявод, Герой Сацыялістычнай Працы.
Мікалай Верамей — беларускі грамадска-палітычы дзеяч, публіцыст .
Аляксандр Грышкевіч (нар. 1961, Маладзечна) — беларускі мастак-пейзажыст.
Тамаш Зан (1796, в. Мясата — 1855) — удзельнік вызвольнага руху, даследчык прыроды, літаратар, музеязнавец.
Янка Купала (1882, фальв. Вязынка — 1942) — класік беларускай літаратуры.
Ванда Лявіцкая (1895, Радашковічы — 1968) — беларуская пісьменніца.
Сымон Рак-Міхайлоўскі (1885, в. Максімаўка — 1938) — грамадска-палітычны дзеяч, публіцыст, педагог.
Рыгор Сарока — дырэктар Маладзечанскага музычнага каледжа імя Міхала Клеафаса Агінскага, дырыжор сімфанічнага аркестра каледжа.
Рыгор Семашкевіч — беларускі пісьменнік і літаратуразнавец.
Юльян Сергіевіч — беларускі паэт і настаўнік, самадзейны мастак.
Юзаф Трыпуцька — шведскі мовазнавец-славіст.
Кандрат Церах — апошні міністр гандлю СССР (1986—1991). У 1963—1965 — дырэктар Маладзечанскага гархарчпрамгандлю.

Гл. таксамаПравіць

Зноскі

↑ http://president.gov.by/ru/news_ru/view/prinjatie-kadrovyx-reshenij-19390/
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Вынікі перапісу 2009 года
↑ Дадзеныя на сайце Маладзечанскага райвыканкама
↑ «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь» (па стане на 1 студзеня 2011 г.)
↑ Постановление Президиума Верховного Совета БССР от 3 августа 1954 г. О внесении изменения и дополнений в указ Президиума Верховного Совета Белорусской ССР от 16 июля 1954 г. «Об объединении сельских советов Молодечненской области» // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.
↑ Решение Минского областного Совета депутатов от 29 декабря 2009 г. № 246 Об изменении административно-территориального устройства Минской области
↑ Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234 Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области
↑ ^8,0 ^8,1 Маладзечанскі раён. Маладзечна прырасло Рагазамі. На 2 сельсаветы меней. Падрабязнасці // Рэгіянальная газета
↑ «Адна зямля» сцірае межы//«Рэгіянальная газета», 16 ліпеня 1999 г., № 29 (221)
↑ «Адна зямля» ў Маладзечне //«Рэгіянальная газета», 21 ліпеня 2006 г., № 29 (583)
↑ Даша Атрошанка атрымала Гран-пры «Адной зямлі»//«Рэгіянальная газета»

ЛітаратураПравіць

Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987.
Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с.

СпасылкіПравіць

[_759c263d3d737d78-1] ttp://president.gov.by/ru/news_ru/view/prinjatie-kadrovyx-reshenij-19390/

[belstat2009-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Вынікі перапісу 2009 года

[belstat2009mol-3] Дадзеныя на сайце Маладзечанскага райвыканкама

[4] «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь» (па стане на 1 студзеня 2011 г.)

[5] Постановление Президиума Верховного Совета БССР от 3 августа 1954 г. О внесении изменения и дополнений в указ Президиума Верховного Совета Белорусской ССР от 16 июля 1954 г. «Об объединении сельских советов Молодечненской области» // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.

[6] Решение Минского областного Совета депутатов от 29 декабря 2009 г. № 246 Об изменении административно-территориального устройства Минской области

[7] Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234 Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области

[сельсавет-8] 8,0 ^8,1 Маладзечанскі раён. Маладзечна прырасло Рагазамі. На 2 сельсаветы меней. Падрабязнасці // Рэгіянальная газета

[РГ_1999-9] «Адна зямля» сцірае межы//«Рэгіянальная газета», 16 ліпеня 1999 г., № 29 (221)

[РГ_2006-10] «Адна зямля» ў Маладзечне //«Рэгіянальная газета», 21 ліпеня 2006 г., № 29 (583)

[РГ_2013_02-11] Даша Атрошанка атрымала Гран-пры «Адной зямлі»//«Рэгіянальная газета»

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]