Пяршайка
Пярша́йка, канал П-10 — рака ў Беларусі, у Валожынскім раёне Мінскай вобласці, правы прыток ракі Іслач (басейн Нёмана).
| Пяршайка | |
|---|---|
| Характарыстыка | |
| Даўжыня | 13 км |
| Басейн | 67 км² |
| Вадацёк | |
| Выток | |
| • Каардынаты | 54°03′10″ пн. ш. 26°46′05,80″ у. д.HGЯO |
| Вусце | Іслач |
| • Каардынаты | 54°00′50,10″ пн. ш. 26°36′20″ у. д.HGЯO |
| Ухіл ракі | 6,2 м/км |
| Размяшчэнне | |
| Водная сістэма | Іслач → Заходняя Бярэзіна → Нёман → Балтыйскае мора |
| Краіна | |
| Рэгіён | Мінская вобласць |
| Раён | Валожынскі раён |
   |
|
 выток вусце |
|
|
— выток, — вусце |
|
Назва правіць
Назва Пяршайка балцкага паходжання, адпачатная балцкая форма мела выгляд тыпу *Péršeja.
Корань Perš- у літоўскіх водных назвах Peršekė, Peršokšna, Peršaukštis, латышскіх Pērse, Pērsēja, прускіх Persante, Persink, у яцвяжскай (на тэрыторыі Літвы) Persas. Аснова Pars-, варыянт асновы Perš- / Pers- таксама ў літоўскім Parsvėtis, прускім Parse[1][2][3].
Звязана з літоўскім perša «незамерзлае месца ў лёдзе; крынічнае месца ў балоце», pro-perša «незамерзлае або расталае месца ў лёдзе на рацэ, на возеры ўзімку», pro-peršas «вір у рацэ ці ў возеры».
Корань пашыраны балцкім гідранімічным пашыральнікам -j-, які ў балцкіх гідронімах тыпу Асвея, Ілія, Бабруя (-ej-, -ij-, -uj-).
Значэнне назвы Пяршайкі можна перадаць як «Крынічная (рака)».
Гідраграфія правіць
Даўжыня ракі 13 км[4]. Плошча вадазбору 67 км². Сярэдні нахіл воднай паверхні 6,2 ‰.
Пачынаецца каля вёскі Шараі, цячэ па заходніх схілах Мінскага ўзвышша, упадае ў Іслач каля вёскі Яцкава-Карчомныя. Прытокі — Баранаўка, Літанка (справа).
За 1 км на захад ад аграгарадка Пяршаі на працягу 1,2 км уніз па цячэнні каналізаваная. У ніжнім цячэнні на левым беразе ад аграгарадка Пяршаі лясныя масівы, з правага боку прымае сцёк з меліярацыйных каналаў.
Зноскі
- ↑ A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. Vilnius, 1981. С. 245—246.
- ↑ K. Būga. Rinktiniai raštai. T. 3. Vinius, 1961. C. 537.
- ↑ В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 201.
- ↑ Агульная характарыстыка рачной сеткі Мінскай вобласці // Даведнік «Водныя аб’екты Рэспублікі Беларусь» (руск.)
Літаратура правіць
- Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.