Рональд Рэйган

Ро́нальд Уі́лсан Рэ́йган (англ.: Ronald Wilson Reagan; 6 лютага 1911, Тампіка, ЗША — 5 чэрвеня 2004, Лос-Анджэлес, ЗША) — амерыканскі палітык, радыёвядучы і акцёр, які займаў пасаду 40-га прэзідэнта ЗША з 1981 па 1989 гады. Да свайго прэзідэнцтва быў акцёрам і прафсаюзным лідарам у Галівудзе, а з 1967 па 1975 гады займаў пасаду 33-га губернатара штата Каліфорнія.

Рональд Рэйган
англ.: Ronald Reagan
33-і губернатар Каліфорніі[d] 2 студзеня 1967 — 6 студзеня 1975
Папярэднік	Pat Brown[d]
Пераемнік	Джэры Браўн[d]
40-ы Прэзідэнт ЗША 20 студзеня 1981 — 20 студзеня 1989
Папярэднік	Джэймс Эрл Картэр
Пераемнік	Джордж Герберт Уокер Буш
31-ы абраны прэзідэнт ЗША[d] 4 лістапада 1980 — 20 студзеня 1981
Папярэднік	Джэймс Эрл Картэр
Пераемнік	Джордж Герберт Уокер Буш
Нараджэнне	6 лютага 1911(1911-02-06)[…] Тампіка, Тампіка, Уайтсайд[d], Ілінойс, ЗША
Смерць	5 чэрвеня 2004(2004-06-05)[…] (93 гады) Бел Эйр[d], Лос-Анджэлес, акруга Лос-Анджэлес, Каліфорнія, ЗША
Месца пахавання	Прэзідэнцкая бібліятэка Рональда Рэйгана[d]
Імя пры нараджэнні	англ.: Ronald Wilson Reagan
Бацька	Джэк Рэйган[d]
Маці	Нэлі Рэйган[d]
Жонка	Нэнсі Рэйган і Джэйн Уайман
Дзеці	Maureen Reagan[d], Пэці Дэвіс[d], Рон Рэйган[d] і Christine Reagan[d]
Веравызнанне	прэсвітэрыянства, Restorationism[d] і Christian Church (Disciples of Christ)[d]
Партыя	Рэспубліканская партыя ЗША (2004)
Член у	Амерыканскі легіён Tau Kappa Epsilon[d]
Адукацыя	Дзіксанская старэйшая школа[d] (чэрвень 1928) Каледж Эўрыкі[d] (чэрвень 1932)
Дзейнасць	тэлеакцёр, кінаакцёр, палітык, аўтабіёграф, характарны акцёр, сцэнарыст, афіцэр, акцёр, прафсаюзны дзеяч, радыёвядучы, дзяржаўны дзеяч, акцёр агучвання, аўтар дзённіка
Месца працы	Warner Brothers
Аўтограф
Прыналежнасць	ЗША
Род войскаў	United States Army Reserve[d], ваенна-паветраныя сілы ЗША, United States Army Reserve[d] і Air Force Reserve Command[d]
Званне	радавы, малодшы лейтэнант, first lieutenant[d] і captain[d]
Бітвы	Другая сусветная вайна American Theater[d]
Узнагароды	ланцуг ордэна Белага льва[d] ганаровы грамадзянін Берліна[d] Francis Boyer Award[d] (1988) Залаты медаль Кангрэса ЗША Каліфарнійская зала славы[d] (2006) Doublespeak Award[d] (1980) прэмія Тэадора Рузвельта[d] (1990) прэмія Гарацыа Элджэра[d] (1969) Зала працоўнага гонару[d] (2017) зорка на галівудскай «Алеі славы» (8 лютага 1960) honorary doctorate of the Weizmann Institute of Science[d] Doublespeak Award[d] (1983) ганаровы грамадзянін Вільнюса[d] (1995) honorary citizen of Gdańsk[d]
Сайт	whitehouse.gov/about-the…
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Вырас у беднай сям’і ў малых гарадах Паўночнага Ілінойса і ў 1932 годзе скончыў каледж Эўрыкі, пасля чаго працаваў у якасці спартыўнага каментатара на некалькіх рэйгіянальных радыёстанцыях. Пераехаўшы ў Галівуд у 1937 годзе, стаў акцёрам і здымаўся на некалькіх буйных студыях. Двойчы быў абраны прэзідэнтам Гільдыі кінаакцёраў, прафсаюза акцёраў, дзе працаваў з мэтай выкараніць камуністычны ўплыў. У 1950-х гадах здымаўся для тэлебачэння і быў матывацыйным прамоўцам на заводах кампаніі «Джэнерал Электрык» (англ.: General Electric). На працягу ўсяго жыцця прытрымліваўся ліберальна-дэмакратычных поглядаў, але ў 1962 годзе ўвайшоў у Рэспубліканскую партыю і стаў кансерватарам. У 1964 годзе заслужыў усеагульную ўвагу сваёй прамовай «Час выбіраць» у падтрымку прэзідэнцкай кампаніі Бары Галдуотэра. Атрымаўшы мноства прыхільнікаў, у 1966 годзе быў абраны губернатарам штата Каліфорнія. Займаючы гэтую пасаду, падняў падаткі, што прывяло да збалансавання бюджэту, супрацьстаяў пратэстуючым у Каліфарнійскім універсітэце, склікаў войскі нацыянальнай гвардыі на перыяд пратэстных рухаў у 1969 годзе, а ў 1970 годзе быў паспяхова абраны на другі тэрмін. Двойчы, у 1968 і 1976 гадах, беспаспяхова спрабаваў стаць кандыдатам у прэзідэнты ад Рэспубліканскай партыі, але праз чатыры гады ўпэўнена перамог у праймерыз, пасля чаго стаў найстарэйшым прэзідэнтам у гісторыі ЗША, абышоўшы на выбарах 1980 года дзеючага прэзідэнта Джымі Картэра.

У 1981-89 прэзідэнт ЗША ад Рэспубліканскай партыі.

Падчас яго прэзідэнцтва праводзіўся курс на лібералізацыю эканомікі краіны, скарачэнне падаткаў на даходы, федэральнага бюджэту, абмежаванне дзяржаўных сацыяльных праграм, што выклікала значны эканаммчны рост («рэйганоміка»). У знешняй палітыцы ажыццяўлялася т.зв. дактрына Рэйгана (падтрымка антыкамуністычных рухаў, у т.л. ў Нікарагуа, Грэнадзе, Цэнтральнай і Усходняй Еўропе), былі палепшаны адносіны з Савецкім Саюзам (з 1985) і заключаны з ім дагавор аб ліквідацыі ракет сярэдняй і меншай далёкасці (снежань 1987).

У старасці цярпеў ад хваробы Альцгеймера.