Сара Даніус
Сара Марыя Даніус (шведск.: Sara Danius; 5 красавіка 1962 — 12 кастрычніка 2019) — шведская літаратуразнаўца і філосаф, навуковец па літаратуры і эстэтыцы . Даніус была прафесарам эстэтыкі ва ўніверсітэце Седэрцёрна дацэнтам літаратуры ва Упсальскім універсітэце[9] і прафесарам літаратурных навук у Стакгольмскім універсітэце.[10]
| Сара Даніус | |
|---|---|
.jpg) | |
| Дата нараджэння | 5 красавіка 1962[1][2] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 12 кастрычніка 2019[4][5][2] (57 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Бацька | Lars Danius[d][2] |
| Маці | Anna Wahlgren[d][2] |
| Муж | Stefan Jonsson[d] |
| Род дзейнасці | філосаф, літаратурны крытык, выкладчыца ўніверсітэта |
| Навуковая сфера | эстэтыка |
| Месца працы | |
| Альма-матар | |
| Член у | |
| Прэміі | |
| Узнагароды | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Даніус была членам Шведскай акадэміі і першай жанчынай пастаяннай сакратаркай. Яна была адной з цэнтральных фігур у супярэчнасцях 2018 года, якія прывялі да адмены Нобелеўскай прэміі па літаратуры ў тым годзе і наступнай рэструктурызацыі акадэміі.
Ранняе жыццё і адукацыяПравіць
Даніус была дачкой пісьменніцы Анны Вальгрэн (нар. 1942) і Ларса Даніуса (1907—1996).[11] Яна была самай старэйшай з дзевяці братоў і сясцёр.[12] Яна пайшла ў гімназію Ава ў Тэбі, дзе вывучала прыродазнаўства.[13] Яна гуляла ў баскетбол у вышэйшай лізе Швецыі «Эліцэрыен» і працягвала гуляць на аматарскім узроўні на працягу ўсяго жыцця.[14] У 1981-82 гадах працавала сертыфікаваным круп’е і дылерам у казіно ў Стакгольме.
Даніус скончыла Стакгольмскі ўніверсітэт у 1986 годзе. Яна атрымала ступень магістра мастацтваў па крытычнай тэорыі ў Нотынгемскім універсітэце ў 1989 годзе. Яна пражыла ў ЗША дзесяць гадоў, а ў 1997 годзе атрымала ступень доктара філасофіі ва ўніверсітэце Дзюка. У 1999 годзе атрымала ступень доктара філасофіі ва Упсальскім ўніверсітэце.[10] Яна пісала публікацыі пра ўзаемасувязь літаратуры і грамадства і пісала пра Марселя Пруста, Гюстава Флобера і Джэймса Джойса .
Кар’ераПравіць
Даніус была літаратурным крытыкам шведскай штодзённай газеты «Dagens Nyheter» з 1986 года [11] У 2008 годзе яна стала прафесарам эстэтыкі ва ўніверсітэце Седэрцёрна і дацэнтам літаратуры ва Упсальскім ўніверсітэце.[15] З 2010 года яна была выканаўчым членам Каралеўскай акадэміі пісьмаў[16] а ў 2013 годзе стала прафесарам літаратурных навук у Стакгольмскім універсітэце.[10]
У сакавіку 2013 года Даніус была абрана ў Шведскую акадэмію, змяніўшы Кнута Анлунда на крэсле 7. Афіцыйная цырымонія ўступлення Даніус на пасаду адбылася ў акадэміі 20 снежня 2013 года.[17] Яна заняла пасаду пастаяннага сакратара акадэміі 1 чэрвеня 2015 замест Пітэра Энглунда.[18][19]
Яе папрасілі пакінуць пасаду і яна пакінула акадэмію 12 красавіка 2018 на фоне крытыкі ў сувязі са скандалам у акадэміі вакол Жана-Клода Арно, звязаны ў «Me Too».[20][21] Скандал ператварыўся ў супярэчнасці 2018 года, якія прывялі да адмены Нобелеўскай прэміі па літаратуры ў гэтым годзе і наступнай рэструктурызацыі акадэміі.[22][23]
Два былыя пастаянныя сакратары, Сцюр Ален і Гарацый Энгдал, назвалі Даніус слабым лідарам у яе вядзенні спраў. 26 лютага 2019 года яна пакінула сваё месца ў Шведскай акадэміі. Гэты крок адбыўся пасля таго, як некалькі членаў акадэміі паспрабавалі замяць скандал, што выклікала адстаўку «з агідай» трох членаў акадэміі. Сара Стрыдсберг таксама пакінула акадэмію ў знак салідарнасці.
Асабістае жыццёПравіць
Даніус цікавіла мода. На Нобелеўскіх банкетах яна насіла спецыяльна распрацаваныя сукенкі, натхнёныя трыма аўтарамі, якімі яна захаплялася: Марсель Пруст, Анарэ дэ Бальзак і Вірджынія Вульф, якія распрацоўваў Пер Энгшэдэн. Гэтыя сукенкі прыцягнулі ўвагу СМІ. Адзенне ў цэлым таксама прыцягвала ўвагу, асабліва блуза з гальштукам, якая выклікала вялікую цікавасць у сувязі з крызісам у Шведскай акадэміі.
З 1989 па 2010 год яна была замужам за аўтарам Стэфанам Джонсанам, у іх нарадзіўся сын Леў.[11]
Даніус памерла 12 кастрычніка 2019 г. ва ўзросце 57 гадоў, пасля таго як некалькі гадоў пакутавала на рак малочнай залозы.
БібліяграфіяПравіць
- Försök om litteratur, Стакгольм: Bonnier, 1998.ISBN 9789100567569 .
- Prousts motor, Стакгольм: Bonnier, 2000.ISBN 9789100571061ISBN 9789100571061 .
- Пачуцці мадэрнізму: тэхналогіі, успрыманне і эстэтыка, Ітака: Cornell University Press, 2002.ISBN 0-8014-3899-3ISBN 0-8014-3899-3 .
- Проза свету: Флабер і мастацтва рабіць рэчы бачнымі, Упсала: Acta Universitatis Upsaliensis, 2006.ISBN 91-554-6599-4ISBN 91-554-6599-4
- Галасы: сучаснае керамічнае мастацтва са Швецыі, Стакгольм: Carlsson, 2006.ISBN 91-7203-778-4ISBN 91-7203-778-4 .
- Пруст-Веніямін : om fotografin, 2011.ISBN 978-91-86883-05-8ISBN 978-91-86883-05-8 .
- Näsa för nyheter : essä om James Joyce, 2013.ISBN 978-91-87219-02-3ISBN 978-91-87219-02-3 .
- Den blå tvålen: Romanen och konsten att göra saker och ting synliga, 2013.ISBN 978-91-0-012049-8ISBN 978-91-0-012049-8 .
- Husmoderns död och andra texter, Стакгольм: Bonnier, 2014.ISBN 9789100171971ISBN 9789100171971 .
- Ом Боб Дылан, 2018.ISBN 9789100177812ISBN 9789100177812 .
Зноскі
- ↑ https://www.svenskaakademien.se/svenska-akademien/ledamotsregister/danius-sara — Шведская акадэмія. Праверана 12 кастрычніка 2019.
- ↑ а б в г д е ё ж з і к л м н о п Sara Maria Danius Праверана 16 жніўня 2020.
- ↑ а б в г д (unspecified title) Праверана 20 ліпеня 2020.
- ↑ https://www.svd.se/sara-danius-dod — 2019. Праверана 12 кастрычніка 2019.
- ↑ https://www.reuters.com/article/us-nobel-prize-literature-danius-idUSKBN1WR0AO
- ↑ а б Danius, Sara Maria // https://www.svenskagravar.se/gravsatt/91050313 — Svenskagravar.se. Праверана 21 сакавіка 2021.
- ↑ https://www.svd.se/sara-danius-ny-i-svenska-akademien
- ↑ а б http://www.sh.se/p3/ext/res.nsf/vRes/personal_engelsk_1324467007486_cv_meriter_engelsk_version_sh_hemsida_december_2011_pdf/$File/CV%20meriter%20engelsk%20version%20SH%20hemsida%20december%202011.pdf
- ↑ https://www.dn.se/kultur-noje/dn-medarbetare-tar-plats-i-svenska-akademien/%7Ctitle=DN-medarbetare(недаступная спасылка)
- ↑ а б в https://www.tidningencurie.se/nyheter/2013/10/01/vill-bidra-med-humor-och-olydnad/
- ↑ а б в Sara Danius, Vem är det: Svensk biografisk handbok 1993, p. 235
- ↑ The ugly scandal that cancelled the Nobel prize, The Guardian (17 July 2018).
- ↑ Sara Danius – från croupière till första kvinna som ständig sekreterare (шведск.). Dagens Nyheter (12 кастрычніка 2019).
- ↑ Danius, Sara (шведск.). svenskaakademien.se.
- ↑ DN-medarbetare tar plats i Svenska akademien(шведск.) (7 March 2013).
- ↑ Sara Danius (шведск.)(недаступная спасылка). Royal Swedish Academy of Letters, History and Antiquities. Архівавана з першакрыніцы 11 жніўня 2020. Праверана 19 сакавіка 2021.
- ↑ https://www.dn.se/kultur-noje/dn-medarbetare-tar-plats-i-svenska-akademien/
- ↑ Sara Danius ersätter Peter Englund .
- ↑ Chair no. 7 - Sara Danius. The Swedish Academy.
- ↑ Permanent Secretary of the Swedish Academy leaves her position (12 April 2018).
- ↑ Sara Danius forlater Svenska Akademien(нявызн.) .
- ↑ Nobel Prize for Literature postponed amid Swedish Academy turmoil, BBC (4 May 2018).
- ↑ Kungen: Det är nu Akademiens ansvar att vidta nödvändiga åtgärder(шведск.) (2 May 2018).
ЛітаратураПравіць
- Sara Danius at Svenskt kvinnobiografiskt lexikon