Трэматадозы

Трэматадозы (trematodoses) — глісныя хваробы чалавека і жывёл, выкліканыя смактунамі.

Трэматадозы
Медыцынская спецыяльнасць	інфекталогія і гельмінталогія
ICD-9-CM	121.8 і 121.9

Апісанне

Усе трэматадозы — біягельмінтозы. Першым гаспадаром паразіта заўсёды з’яўляецца малюск.

У чалавека ўзбуджальнікі паразітуюць у печані, падстраўнікавай залозе, кішэчніку, лёгкіх, у крыві, абумоўліваючы разнастайныя разлады.

Заражэнне адбываецца звычайна пры пападанні ўнутр лічынак з вадой і прадуктамі харчавання; пры апістархозе і метаганімозе — праз рыбу, пры параганімозе — праз крабаў і прэснаводных ракаў, пры фасцыялёзе — праз ваду і расліны; пры шыстасаматозах лічынкі паразітаў пранікаюць праз скуру падчас купання.

Распаўсюджанне

Апістархоз сустракаецца часцей у Заходняй Сібіры, параганімоз і метаганімоз — на Далёкім Усходзе, шыстасамоз — у трапічных краінах. Лячэнне залежыць ад віду трэматадозу.

Арыентыровачна на трэматадозы печані хворыя каля 17 млн чалавек. Асаблівы аспект складаюць паразітарна-анкалагічныя асацыяцыі трэматадозаў печані з канцэрагенезам. Напрыклад, у Расіі найбольшая частата халангіякарцыномы адзначаецца ў інтэнсіўных агменях апістархозу у Об-Іртышскім рэгіёне. Развіццё халангіякарцыомы пры трэматадозах печані — шматфактарны працэс, у якім паразіты гуляюць ролю стымулятараў злаякаснага росту.

Сімптомы

Пры трэматадозах печані (апістархоз, кланархоз, фасцыялёз) развіваюцца хранічны халецыстахалангіт, гепатыт, панкрэатыт, магчымыя пашкоджанні розных аддзелаў страўнікава-кішачнага тракту, назіраюцца таксама неўралагічныя парушэнні. Характэрнай прыкметай мочапалавога шыстасамозу з’яўляецца «тэрмінальная гематурыя» (з’яўленне крыві ў канцы мачавыпускання) і дызузычныя разлады.

Шыстасомы таксама могуць ствараць умовы для ўзнікнення рака.

Прагноз

Прагноз залежыць ад узбуджальніка і органа-мішэні. Значная доля ускладненняў абумоўлена нетыповай лакалізацыяй гельмінтаў, што звязана са складанай міграцыяй і непрыстасаванасцю да існавання ў арганізме чалавека многіх з іх.

Прафілактыка

Прафілактыкай з’яўляецца ахова навакольнага асяроддзя ад забруджвання нечыстотамі, выкананне правіл асабістай гігіены, устрыманне ад ужывання ў недавараны выглядзе рыбы, ракаў і крабаў.

Спіс трэматадозаў чалавека

У людзей апісаны каля 40 відаў трэматод. У лік трэматадозаў чалавека ўваходзяць:

• Апафалоз
• Алярыёз
• Апістархоз
• Артыфехінастамоз
• Гастрадыскаідоз
• Гетэрафіёз
• Дыкрацэліёз
• Кланархоз
• Метаганімоз
• Метархоз
• Нанафіетоз
• Натакатылідозы
• Параганімоз
• Парамфістаматыдозы
• Плагіярхоз
• Прастаганімоз
• Псеўдамфістамоз
• Уотсаніёз
• Фасцыялёз
• Фасцыялапсідоз
• Хімастлоз
• Цэркарыёз
• Шыстасамоз
• Эўрытрэмоз
• Эхінапарыфіёз
• Эўпарыфіёз
• Эхінастамоз
• Эхінахазмоз

Літаратура

• Дайтер А. Б., Тумка А. Ф. Паразитарные болезни. — Л.: Медицина. Ленингр. отд-ние, 1980. — С. 116. — 304 с. — (Библиотека среднего медработника).
• Озерецковская Н. Н., Зальнова Н. С., Тумольская Н. И. Клиника и лечение гельминтозов. — Л.: Медицина. Ленингр. отд-ние, 1985. — С. 95. — 184 с. — (Библиотека практического врача. Инфекционные и паразитарные заболевания).
• Тропические болезни / Под ред. Е. П. Шуваловой. М., 1989. С. 311.
• Никитин В. Ф. Желудочно-кишечные трематодозы жвачных. — М.: Агропромиздат, 1985. — 240 с.
• Скрябин К. И. Трематоды животных и человека. Т. 1 — 26. — М.; Л., 1947—1978
• Гинецинская Т. А. Трематоды, их жизненные циклы, биология и эволюция. — Л. 1968
• Жариков И. С. Трематодозы домашних животных. — Мн., 1970