Канстанцін Іванавіч Скрабін

Канстанцін Іванавіч Скрабін (руск.: Константин Иванович Скрябин; 25 лістапада (7 снежня) 1878, Санкт-Пецярбург — 17 кастрычніка 1972, Масква) — рускі і савецкі біёлаг, заснавальнік савецкай гельмінталагічнай навукі, акадэмік Акадэміі навук СССР (1939), Акадэміі медыцынскіх навук СССР (1944), Герой Сацыялістычнай Працы (1958), лаўрэат Ленінскай і Сталінскіх прэмій.

Канстанцін Іванавіч Скрабін
руск.: Константин Иванович Скрябин
Дата нараджэння	25 лістапада (7 снежня) 1878
Месца нараджэння	Санкт-Пецярбург, Расійская імперыя
Дата смерці	17 кастрычніка 1972(1972-10-17) (93 гады)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР
Месца пахавання	Новадзявочыя могілкі
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР
Дзеці	Георгій Канстанцінавіч Скрабін
Род дзейнасці	заолаг, ветэрынар, палітык, урач, біёлаг, гельмінтолаг, паразітолаг
Навуковая сфера	гельмінталогія
Месца працы	Данскі дзяржаўны аграрны ўніверсітэт[d] Усерасійскі навукова-даследчы інстытут эксперыментальнай ветэрынарыі імя Я. Р. Каваленкі[d] Усерасійскі навукова-даследчы інстытут гельмінталогіі[d] Маскоўская ветэрынарная акадэмія[d] Інстытут медыцынскай паразіталогіі і трапічнай медыцыны імя Я. І. Марцыноўскага[d] Інстытут паразіталогіі РАН[d] Усесаюзная акадэмія сельскагаспадарчых навук імя Леніна Цэнтр па хіміі лекавых сродкаў[d] Казанская дзяржаўная акадэмія ветэрынарнай медыцыны імя М. Э. Баўмана[d]
Навуковая ступень	доктар медыцынскіх навук (1938) і доктар ветэрынарных навук (1934)
Навуковае званне	спіс правадзейных членаў АН СССР[d] (1939) акадэмік УАСГНІЛ[d] (1935)
Альма-матар	Юр’еўскі ветэрынарны інстытут[d] (1905)
Вядомыя вучні	Варвара Пад’япольская[d]
Член у	Акадэмія навук СССР Сербская акадэмія навук і мастацтваў Акадэмія медыцынскіх навук СССР Польская акадэмія навук
Прэміі
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сістэматык жывой прыроды
Даследчык, які апісаў шэраг заалагічных таксонаў. Для ўказання аўтарства, назвы гэтых таксонаў суправаджаюць абазначэннем «Skrjabin».

Біяграфія

Нарадзіўся ў Санкт-Пецярбургу. У 1905 годзе скончыў Юр’еўскі ветэрынарны інстытут. У 1905—1911 гадах працаваў ветэрынарным урачом у Сярэдняй Азіі ў гарадах Чымкент і Ауліе-Ата. У 1912—1914 гадах знаходзіўся ў навуковай камандзіроўцы ў Германіі, Швейцарыі, Францыі. У 1915—1917 гадах загадчык кафедры ветэрынарыі і гігіены Сцебутаўскіх вышэйшых сельскагаспадарчых курсаў і адначасова супрацоўнік Цэнтральнай ветэрынарнай лабараторыі Пецярбурга. У 1916 годзе абараніў доктарскую дысертацыю. У 1917—1920 гадах прафесар кафедры паразіталогіі Данскога ветэрынарнага інстытута ў Новачаркаску. У 1920—1925, 1933—1941 гадах К. І. Скрабін на пасадзе загадчыка кафедры, у 1922—1923 гадах дэкан Маскоўскага ветэрынарнага інстытута. У 1921—1941 гадах кіраўнік Гельмінталагічнага аддзялення Цэнтральнага трапічнага інстытута, у 1925—1927 гадах загадчык кафедры паразіталогіі Ленінградскага ветэрынарнага інстытута, у 1927—1948 гадах загадчык кафедры паразіталогіі Маскоўскага зоаветэрынарнага інстытута. У 1930—1933 гадах кіраваў Гельмінталагічнай лабараторыяй Усесаюзнага навукова-даследчага хіміка-фармацэўтычнага інстытута (сучаснае ААТ «Цэнтр па хіміі лекавых скродкаў»). У 1932—1956 гадах займаў пасаду дырэктара Усесаюзнага інстытута гельмінталогіі і адначасова ў 1941—1943 гадах — прафесар Казанскага зоаветэрынарнага інстытута. Дырэктар Гельмінталагічнай лабараторыі Акадэміі навук СССР у 1942—1972 гадах, загадчык Гельмінталагічнага сектара Інстытута малярыі, медыцынскай паразіталогіі і гельмінталогіі Акадэміі медыцынскіх навук СССР ў 1945—1949 гадах. У 1948—1960 гадах загадваў кафедрай паразіталогіі Маскоўскай ветэрынарнай акадэміі. Віцэ-прэзідэнт УАСГНІЛ у 1956—1961 гадах.

Памёр К. І. Скрабін 17 кастрычніка 1972 года. Пахаваны на Новадзявочых могілках у Маскве.

Навуковая і грамадская дзейнасць

Займаўся вывучэннем гельмінтафаўны з мэтай барацьбы з ўнутранымі паразітамі чалавека і сельскагаспадарчых жывёл. Аўтар прац па марфалогіі, сістэматыцы, экалогіі гельмінтаў. Распрацаваў тэарэтычныя асновы барацьбы з гельмінтозамі і ўкараніў іх у медыцынскую і ветэрынарную практыку. Увёў паняцце аб дадатковых і рэзервуарных гаспадарах, транзітным паразітызме і сімбіяпаразітызме, біягельмінтозах і геагельмінтозах. Адкрыў і апісаў каля 200 новых відаў гельмінтаў, даў абгрунтаванне 120 новым родам. Апублікавана каля 700 навуковых прац, у тым ліку каля 100 кніг і брашур. Лічыцца заснавальнікам савецкай школы гельмінтолагаў.

Дэпутат Вярхоўнага Савета СССР 2-га і 3-га скліканняў (1946—1954).

Узнагароды і званні

• Герой Сацыялістычнай Працы (1958)
• 6 ордэнаў Леніна (1936, 1949, 1953, верасень і снежань 1958, 1968)
• 3 ордэны Працоўнага Чырвонага Сцяга (1945, чэрвень верасень 1951)
• Ордэн Чырвонай Зоркі (1946)
• Медаль «За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
• Медаль «У памяць 800-годдзя Масквы»
• Залаты медаль імя І. І. Мечнікава
• Ордэн «Кірыл і Мяфодзій» (Балгарыя)
• Ордэн «Георгі Дзімітроў» (Балгарыя)
• 2 Сталінскія прэміі (1941, 1950)
• Ленінская прэмія (1957)
• 4 вялікіх залатых медаля ВДНГ СССР
• Заслужаны дзеяч навукі РСФСР (1927)
• Заслужаны дзеяч навукі Кіргізскай ССР (1945)
• Заслужаны дзеяч навукі Узбекскай ССР (1968)
• Ганаровы доктар навук 4 замежных універсітэтаў і інстытутаў
• Правадзейны і ганаровы член 9 замежных акадэмій навук

Ушанаванне памяці

Імя К. І. Скрабіна прысвоена Маскоўскай ветэрынарнай акадэміі (1973) і Усесаюзнаму інстытуту гельмінталогіі (1972). У 1973 годзе заснаваны Залаты медаль імя акадэміка К. І. Скрабіна, які прысуджаўся УАСГНІЛ за выдатныя працы і адкрыцці ў галіне ветэрынарыі. Расійскай акадэміяй навук прысуджаецца Прэмія імя К. І. Скрабіна за выдатныя даследаванні ў галіне гельмінталогіі і паразіталогіі. Перад будынкам Усесаюзнага інстытута гельмінталогіі ў 1977 годзе ўсталяваны помнік-бюст. У гонар акадэміка Скрабіна названы вуліцы ў Маскве і Бішкеку. На будынках у Маскве, дзе жыў і працаваў К. І. Скрабін, устаноўлены мемарыяльныя дошкі.

Літаратура

• Скрабін Канстанцін Іванавіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 470. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
• Богоявленский Ю. К. СКРЯБИН Константин Иванович // Большая медицинская энциклопедия. В 30-и т. / Гл. ред. Б. В. Петровский. — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1974—1989. — Т. 23. (руск.)
• Скрябин Константин Иванович // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)
• Работы по гельминтологии: К 75-летию академика К. И. Скрябина / Редколлегия: З. Г. Василькова, М. П. Гнедина, Л. Х. Гушанская, В. С. Ершов, А. М. Петров (отв. ред.), В. П. Подъяпольская, К. М. Рыжиков, Т. С. Скарбилович, Н. П. Шихобалова. — М.: Изд-во АН СССР, 1953. — 812 с. — 2 500 экз.

Спасылкі

• Канстанцін Іванавіч Скрабін на сайце «Героі краіны»
• Профіль Канстанціна Іванавіча Скрабіна на афіцыйным сайце РАН
• Скрябин Константин Иванович // Летопись Момковского университета (руск.)
• СКРЯБИН Константин Иванович // Центральная научная сельскохозяйственная библиотека (руск.)
• Скрябин К. И. // ФГБУ «Центр ветеринарии»(недаступная спасылка) (руск.)