Ядло́вец[1], ядлаве́ц (Juniperus) — род хвойных раслін сямейства Кіпарысавыя (Cupressaceae).

Ядловец

Juniperus chinensis
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Juniperus L., 1753

Сінонімы
Тыпавы від

Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  18047
NCBI  13100
EOL  14001
IPNI  60436243-2
FW  82142

Апісанне

правіць

Вечназялёныя дрэвы вышынёй 10—12, радзей да 30 м, ці кусты, часам сцелістыя. Дыяметр ствала да 0,5 м. Каранёвая сістэма моцная і глыбокая. Драўніна чырванаватая або бураватая, трывалая, духмяная. Большасць відаў — двухдомныя. Крона разнастайнай формы. Парасткі падоўжаныя. Лісце іглападобнае або шылападобнае, часам дарослае лісце лускападобнае, а ювенільнае — іглападобнае, звычайна накрыж супраціўнае або ў кальчаках па 3, застаецца на парастках да 5-6 гадоў. Мікрастробілы дробныя, авальныя. Пасля апладнення мегастробілы зрастаюцца паміж сабой і ўтвараюць сакаўныя шышкі (часам іх называюць шышкаягадамі або ядлоўцавымі ягадамі).

Мужчынскія шышкі дробныя, даўжынёй 0,5-8 мм, акруглыя або прадаўгаватыя, жаўтаватыя. Жаночыя шышкі (шышкаягады), даўжынёй 3-25 мм, акруглыя або авальныя, звычайна не раскрываюцца, сакавітыя, сінія, радзей чырванаватыя, звычайна з шызым налётам, спеюць у розных відаў на працягу 1-3 гадоў пасля апылення. Пасля выспявання ападаюць цалкам. Насенне бяскрылае.

Пашырэнне

правіць
 
Ядловец віргінскі (Juniperus virginiana)

Малапатрабавальныя да ўрадлівасці і вільготнасці глебы, засухаўстойлівыя, святлалюбныя расліны. Налічваецца 50-70 відаў, шырока распаўсюджаных пераважна ў горных абласцях умераных і субтрапічных рэгіёнаў Паўночнага паўшар’я. Часта вырошчваецца ў культуры, дзе прадстаўлены вялікай колькасцю сартоў. На тэрыторыі Беларусі адзін абарыгенны від — ядловец звычайны (Juniperus communis), утварае падлесак у хвойных і мяшаных лясах, радзей — на пераходных балотах амаль па ўсёй тэрыторыі за выключэннем паўднёвага ўсходу; таксама інтрадукавана каля 20 відаў.

Растуць марудна, жывуць да 500—1000 гадоў. Пыленне ў маі — чэрвені (у некаторых відаў восенню).

Захворванні

правіць

Выкарыстанне

правіць

Тэхнічныя, лекавыя, дэкаратыўныя расліны. Драўніна трывалая, устойлівая супраць насякомых і гніення. Салодкія пахучыя шышкаягады ядлоўца выкарыстоўваюць у харчовай і парфумернай прамысловасці; лісце і маладыя парасткі, багатыя эфірнымі алеямі, што ачышчаюць паветра ад мікробаў — у медыцыне, ветэрынарыі і парфумерыі.

Расліны аказваюць аздараўляльны ўплыў на лес — выдзяляюць фітанцыдаў больш за іншыя хвойныя. Гарадскія ўмовы пераносяць здавальняюча.

Крыніцы

правіць
  1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 70. — 160 с. — 2 350 экз.

Літаратура

правіць

Спасылкі

правіць