Прамакрылыя

	Прамакрылыя
	; Шэры конік (Decticus verrucivorus)
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Жывёлы
Падцарства:	Эўметазоі
Без рангу:	Двухбакова-сіметрычныя
Без рангу:	Першаснаротыя
Без рангу:	Ecdysozoa
Без рангу:	Panarthropoda
Тып:	Членістаногія
Падтып:	Трахейнадыхальныя
Надклас:	Шасціногія
Клас:	Насякомыя
Падклас:	Крылатыя насякомыя
Інфраклас:	Навакрылыя насякомыя
Атрад:	Прамакрылыя
Міжнародная навуковая назва
	Orthoptera Latreille, 1793
Сінонімы
	Saltatoria
Падатрады
	Ensifera; Caelifera;
ITIS	102160
NCBI	6993
EOL	683
FW	56641

Прамакрылыя, ці прастакрылыя (Orthoptera) — атрад насякомых.

Апісанне правіць

Даўжыня ад некалькіх міліметраў да 10 см. Цела прадаўгаватае, сціснутае з бакоў, зеленаватае, жаўтаватае, шараватае. Ротавыя органы грызучыя. Заднія ногі скакальныя. Пярэднія крылы скурыстыя, заднія перапончатыя, у шэрагу відаў кароткія або рэдукаваныя. Брушка 10-членікавае з нячленістымі прыдаткамі — цэркамі, у самак з яйцакладам. У некаторых відаў ёсць органы слыху і гукавы апарат. Большасць расліннаедныя, ёсць драпежнікі і ўсёедныя.

Развіццё з няпоўным ператварэннем. Характэрна фазавая зменлівасць — полімарфізм. Адно пакаленне за год.

Арэал і экалогія правіць

Пашыраны амаль усюды, пераважна ў тропіках і субтропіках. Жывуць у траве, на кустах і дрэвах, некаторыя ў глебе і на яе паверхні. На Беларусі каля 70 відаў з надсямействаў конікавых (Tettigonioidea), саранчовых (Acridoidea), тэтрыгідавых (Tetrigoidea) і цвыркуновых (Gryllidae).

Сістэматыка правіць

Вядомы з верхняга карбону (каля 270 млн г. назад). 2 падатрады: даўгавусыя (Nematocera) з надсямействамі конікавых (Tettigonioidea), цвыркуновых (Grylloidea), цвыркунападобных (Gryllacridoidea), эдысхідавых (Oedischioidea) і караткавусыя (Caelifera) з надсямействамі саранчовых (Acridoidea), бестымпанальных (Eumastacidae), пухірчатых (Pneumoroidea), трыперставых (Tridactyloidea), тэтрыгідавых (Tetrigoidea). Каля 20 тысяч відаў.

Значэнне правіць

Некаторыя віды — шкоднікі сельскагаспадарчых культур.

Літаратура правіць

Смірнова Т. Прамакрылыя // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).