Setaria cervi — від паразітычных круглых чарвей сямейства Setariidae. Від заражае буйную рагатую жывёлу, зуброў[1], якаў, паўночных аленяў, буйвалаў, ласёў[1], казуль[1], ланяў[1] і авечак па ўсім свеце. Ён найбольш распаўсюджаны ў Еўропе і Азіі[2]. Розныя віды камароў роду Aedes могуць перадаваць філярый. Асноўны пераносчык — Haematobia stimulans. Дарослыя чэрві ў асноўным прысутнічаюць у брушной (перытанеальнай) поласці, але здольныя міграваць у цэнтральную нервовую сістэму, выклікаючы сур’ёзныя неўралагічныя захворванні  (укр.).

Setaria cervi
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Setaria cervi Rudolphi, 1819

Сінонімы

Пошук выяў
на Вікісховішчы
NCBI  65603

Апісанне

правіць

Setaria cervi дэманструе палавы дымарфізм, як тыповы круглы чарвяк. Самцы адносна меншыя памерам 50 мм у даўжыню і 40 мкм у шырыню, у той час як самкі значна буйнейшыя — 100 мм у даўжыню і 750 мкм у шырыню. Самцоў можна адрозніць ад асобін іншых відаў па бакавых прыдатках, падобным на рогі, і па характэрных палосах на брушным баку хваста[3]. Лічынкі (мікрафілярыі) вельмі дробныя і маюць даўжыню ўсяго каля 200 мкм. Заразныя лічынкі каля 2 мм[4].

Жыццёвы цыкл

правіць

Setaria cervi перадаецца паміж сысунамі ў якасці канчатковых гаспадароў і насякомымі ў якасці прамежкавых гаспадароў. Мікрафілярыі праглынаюцца насякомымі-пераносчыкамі, калі яны кусаюць заражанага гаспадара. Апынуўшыся ў кішачніку насякомага, лічынкі скідаюць сваю ахоўную абалонку, гэты працэс называецца вылучэннем. Як правіла, гэта адбываецца на працягу 90 хвілін пасля першага прыёму. Яны пранікаюць праз сценкі страўніка і мігруюць у поласць цела, гемацэль  (руск.). Праз 48 гадзін яны пераходзяць у тлушчавыя целы, дзе развіваюцца шляхам лінькі. Другая лінька наступае праз 11 дзён пасля заражэння. Неўзабаве пасля гэтага маладыя асобіны вяртаюцца ў гемацэль, каб стаць цалкам інфекцыйнымі лічынкамі. Затым яны рухаюцца да хабатка, адкуль лёгка вызваляюцца. Інфекцыйныя лічынкі характарызуюцца шматлікімі выступамі, што называюцца грудкамі, на хваставым канцы[5].

Інфекцыйныя лічынкі трапляюць у арганізм млекакормячых, дзе яны падвяргаюцца трэцяй ліньцы. За кошт гэтага памеры цела значна павялічваюцца. Поўнае паспяванне ў рэпрадуктыўных дарослых асобін патрабуе каля года. Сярэдняя працягласць жыцця дарослай асобіны — 1,5 года[2].

Патагеннасць

правіць

Setaria cervi у поласці цела звычайна бясшкодная. Але маладыя лічынкі пры заражэнні могуць перамяшчацца ў нервовую сістэму, дзе яны выклікаюць цяжкія неўралагічныя захворванні, а таксама ў вока, дзе яны могуць выклікаць пашкоджанне вачэй, што прыводзіць да слепаты[4].

Лячэнне

правіць

Альбендазол вельмі эфектыўны ў дачыненні да мікрафілярый[6]. Часцей за ўсё выкарыстоўваюцца хетразан, тэтрамізол і левамізол[7].

Зноскі

  1. а б в г Бычкова Е. И, Акимова Л. Н., Дегтярик С. М., Якович М. М. Гельминты позвоночных животных и человека на территории Беларуси : каталог / [Е. И. Бычкова и др. ; Национальная академия наук Беларуси, Государственное научно-производственное объединение "Научно-практический центр по биоресурсам"]. — Минск: Беларуская навука, 2017. — С. 8-12. — 315 с. — ISBN 978-985-08-2187-4.
  2. а б Anderson, R.C. (2000). Nematode Parasites of Vertebrates Their Development and Transmission (2nd ed.). Wallingford: CAB International. pp. 479–480. ISBN 978-0-8519-9786-5.
  3. Almeida, Andrew J.; Deobhankar, Kedar P.; Bhopale, Mahendra K.; Zaman, Viquar; Renapurkar, Dinkar M. (1991). "Scanning electron microscopy of Setaria cervi adult male worms". International Journal for Parasitology. 21 (1): 119–121. doi:10.1016/0020-7519(91)90130-Y. PMID 2040560.
  4. а б Cheng, Thomas C. (1986). General Parasitology (2nd ed.). Oxford: Elsevier Science. p. 546. ISBN 978-0-3231-4010-2.
  5. Ashford, R.W. (2001). Encyclopedia of Arthropod-transmitted Infections of Man and Domesticated Animals. Wallingford, Oxon, UK: CABI Publishing. pp. 465–467. ISBN 9781845933166.
  6. Nayak, A.; Gayen, P.; Saini, P.; Maitra, S.; Sinha Babu, S.P. (2011). "Albendazole induces apoptosis in adults and microfilariae of Setaria cervi". Experimental Parasitology. 128 (3): 236–242. doi:10.1016/j.exppara.2011.03.005.
  7. Khatoon, H; Baqui, A; Wajihullah; Ansari, JA (1983). "Effect of anthelmintics on the enzyme activities of Setaria cervi (Nematoda: Filarioidea)". Angewandte Parasitologie. 24 (2): 72–5. PMID 6614575.

Спасылкі

правіць