Івалга звычайная

Авяльга, таксама Івалга звычайная (Oriolus oriolus) — невялікая яркая птушка, адзіны прадстаўнік сямейства авяльгавых, распаўсюджаны ва ўмераным клімаце паўночнага паўшар'я.

Івалга звычайная
Навуковая класіфікацыя
Міжнародная навуковая назва

Oriolus oriolus (Linnaeus, 1758)

Падвіды
  • O. o. oriolus
  • O. o. kundoo
Арэал
выява

     Гнездавы арэал

     Міграцыі
Ахоўны статус

Сістэматыка
на Віківідах

Выявы
на Вікісховішчы
ITIS  561707
NCBI  181099
EOL  1051835

Апісанне

правіць

Даўжыня цела 23—27 см, маса 70—90 г. Апярэнне галавы і тулава ў самцоў залаціста-жоўтае, з чорнымі крыламі і часткай хваста, ад асновы дзюбы да вока ідзе чорная паласа. Самка і маладыя больш аднастайна афарбаваныя. У самак верх цела жаўтавата-зялёны, ніз шаравата-белы з цёмнымі падоўжанымі стракацінамі, крылы і частка хваста больш цёмныя за цела. Дзюба чырвоная. Голас: чысты, флейтавы свіст.

Пашырэнне

правіць
 
Паштовая марка Беларусі, 2002

Арэал: Еўропа (акрамя поўначы), Сібір да Енісея, Цэнтральная Азія, Індыя, Іран, Малая Азія, Паўночна-Заходняя Афрыка.

Насяляе нізіны, ускрайкі лісцевых і мяшаных лясоў; акрамя таго, групы дрэў сярод палёў і паркі з высокімі дрэвамі, сады, старыя алеі і лесапасадкі ўздоўж дарог, прырэчныя лясы. У гарах Швейцарыі даходзіць да вышыні 600 м, у Пірэнеях і Апенінах — да 1000 м, на Сіцыліі — да 1500 м, у Карпатах — 800 м (часам да 1000 м).

Мігруе на далёкія адлегласці, зімуе ў тропіках Азіі і Афрыкі на поўдзень ад Сахары.

Па дадзеных Міжнароднага саюза аховы прыроды, даволі шматлікі від. У сусветнай Чырвонай кнізе авяльга мае статус таксонаў мінімальнага рызыкі (катэгорыя LC).

Асаблівасці біялогіі

правіць

Шумная і рухомая, звычайна трымаецца ў кроне дрэў, пераважна лісцяных. Сустракаецца ў адзіночку або парамі. Сілкуецца вусенямі і іншымі насякомымі, а таксама ягадамі.

Гняздо робіць на бакавой галіне высокага дрэва (звычайна лісцевага), далека ад ствала, рэдка паміж дзвюх суседніх галін ці каля ствала, на вышыні ад 4 да 16-18 м над зямлёй, пераважна слаба замаскіраванае. Гняздо вісячае, бакі аплятаюць развілку галін, краі гнязда закручаны ўнутр. Матэрыял: сухое лісце, трава і раслінныя валокны (у знешняй частцы), а таксама кара бярозы, касмыкі шэрсці, часам кавалкі ануч або паперы (ва ўнутранай частцы). Высцілка з тонкай травы (часам з прымессю некалькіх пёраў, воўны, павуціны, малых кавалкаў паперы).

 
Яйкі

Яйкі (4-5, часам 3-6) даволі падоўжаныя з завостраным вузейшым канцом. Белыя або крэмавыя з ружаватым адценнем і цёмна-вішнёвымі плямкамі (рэдка чорнымі). Памеры: 30х22 мм

Падвіды

правіць
  • O. o. oriolus — Паўночна-Заходняя Афрыка (акрамя поўначы), Заходняя і Цэнтральна-Заходняя Азія;
  • O. o. kindoo — Цэнтральная Азія, Паўночная Індыя.

Літаратура

правіць