Адыябена
Адыябена (грэч. Ἀδιαβηνή, Адыябенэ, сір. ܚܕܝܐܒ, Ḥaḏy’aḇ, старажытнаперсідская: Надшыракан. армянская Նոր Շիրական /Нор Шыракан[1]) — антычная дзяржава,[2][3][4][5][6] са сталіцай у Арбіле (сучасны Эрбіль, Ірак). Яе кіраўнікі да I стагоддзя н.э. вызнавалі іўдаізм і ашурызм[6].
| васальная дзяржава Парфіі, Арменіі | |
| Адыябена | |
|---|---|
| Ἀδιαβηνή, Ադիաբենե | |
 Адыябена ў складзе Вялікай Арменіі |
|
|
|
|
| Сталіца | Арбіл |
| Мова(ы) |
сірыйская старажытнаперсідская старажытнагрэчаская старажытнаармянская |
| Рэлігія | іўдаізм, зараастрызм, маніхейства, хрысціянства (армянскі абрад) |
| Насельніцтва | асірыйцы, армяне, грэкі, персы, яўрэі |
| Форма кіравання | Манархія |
| Дынастыя |
Арташэсіды Аршакуні |
| Пераемнасць | |
| < Асірыя | |
| [[Парфія, Арменія]] > | |
Дзяржава ў розныя гады ўваходзіла ў склад Парфіі, Рымскай імперыі і Вялікай Арменіі. Цяпер тэрыторыя гістарычнай Адыябены знаходзіцца на тэрыторыі Ірака.
У першыя стагоддзі нашай эры Адыябенай кіравалі цары з мясцовых дынастый, залежныя ад парфян. Пры гэтым яны неаднаразова залучаліся ў спрэчкі, звязаныя з пераходам у спадчыну прастола ў Парфіі і шэраг рымска-парфянскіх канфліктаў. Асабліва падчас кіравання цара Ізата II (каля 36-59/60) быў значны ўплыў парфянскай дзяржавы. Гэта быў той самы Ізат, які разам са сваёй маці Аленай па палітычных прычынах перайшоў у іўдаізм. Царская сям'я падтрымлівалі палесцінскіх яўрэяў у фінансавым плане і пасылалі падчас рымскай вайны нават войскі. Манабаз і Алена таксама часта згадваюцца ў Мішне, дзе іх хваляць за набожнасць.
Калі рымляне заваявалі Месапатамію пры Траяне ў 116 годзе, Адыябена стала рымскай правінцыяй пад назвай Асірыя. Тым не менш, пераемнік Траяна Адрыян пакінуў месапатамскія правінцыі. Толькі Септымій Север паўторна захапіў у 195 годзе Адыябену, але на кароткі тэрмін і прыняў пераможны тытул «Адыябенскі». У часы кіравання Каракалы рымляне ў 216 годзе паўторна ўрываліся ў Адыябену.
Пазней, саюзныя ўладары Адыябены і Кіркука паводле Хронікі Арбіла аб'ядналіся з сасанідскім царом Ардашырам I супраць парфянскага кіраўніка Артабана IV. Падчас панавання Сасанідаў у Адыябене было шмат нестарыянскіх хрысціянскіх грамад.
Зноскі
- ↑ Richard Nelson Frye, 1984, The history of ancient Iran: Volume 3, Part 7 — Page 222
- ↑ The Chronicle of Arbela (PDF)(недаступная спасылка). — «In 115, the Romans invaded Adiabene and named it Assyria.» Архівавана з першакрыніцы 28 красавіка 2004.
- ↑ The Biblical Geography of Central Asia: With a General Introduction, By Ern. Frid. Car. Rosenmüller. Page 122.
- ↑ In Memory of Rabbi and Mrs. Carl Friedman: Studies on the Problem of Tannaim in Babylonia (ca. 130—160 °C. E.) Author(s): Jacob Neusner Source: Proceedings of the American Academy for Jewish Research, Vol. 30 (1962), pp. 79-127.
- ↑ Ammianus Marcellinus, another fourth-century writer. In his excursus on the Sasanian Empire he describes Assyria in such a way that there is no mistaking he is talking about lower Mesopotamia (Amm. Marc. XXIII. 6. 15). For Assyria he lists three major cities-Babylon, Ctesiphon and Seleucia (Amm. Marc. xxIII. 6. 23), whereas he refers to Adiabene as 'Assyria priscis temporibus vocitata' (Amm. Marc. xxIII. 6. 20).
- ↑ а б Gottheil, Richard.. Adiabene. Jewish Encyclopedia. Архівавана з першакрыніцы 6 кастрычніка 2012. Праверана 8 November 2011.
Гл. таксама
правіцьСпасылкі
правіць
На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх- Праваслаўная энцыклапедыя. Адыябена
