Альберт Вялікі
Альбе́рт Вялі́кі, ці Святы Альберт, Альберт Кёльнскі, Альберт фон Больштэт (лац.: Albertus Magnus, каля 1200 — 15 лістапада 1280) — філосаф, тэолаг, навуковец. Выдатны прадстаўнік сярэдневяковай схаластыкі, дамініканец, прызнаны Каталіцкай Царквой Настаўнікам Царквы, настаўнік Фамы Аквінскага.
| Альберт Вялікі | |
|---|---|
| лац.: Albertus Magnus | |
_1352_150cm,_treviso,_ex_convento_di_san_niccol%C3%B2,_sala_del_capitolo.jpg) | |
| Дата нараджэння | каля 1200[1][2][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 15 лістапада 1280[6][2][…] |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Род дзейнасці | філосаф, багаслоў |
| Навуковая сфера | філасофія |
| Месца працы | |
| Альма-матар | |
| Вядомыя вучні | Фама Аквінскі[5][6] і Арнольд з Вілановы |
 Альберт Вялікі на Вікісховішчы | |
Нарадзіўся ў сям'і графа фон Больштэта ў Лаўінгене. Дакладная дата нараджэння невядомая, як мяркуюць, нарадзіўся паміж 1193 і 1206 гадамі.
БіяграфіяПравіць
Каля 1212 года паступіў у Падуанскі ўніверсітэт, дзе вывучаў працы Арыстоцеля і Айцоў царквы, а таксама праявіў вялікія здольнасці да прыродазнаўчых навук. У 1223 годзе ўступіў у дамініканскі ордэн, працягваючы заняткі тэалогіяй і навукай. З 1228 па 1254 гады Альберт выкладае ў найбуйнейшых універсітэтах Баварыі і Францыі і знаходзіць славу найвялікшага схаласта Еўропы. Яшчэ да пачатку выкладання ў Парыжы (1245) адбываецца знаёмства з Фамой Аквінскім, які затым стане адным з любімых вучняў Альберта і будзе суправаджаць яго ў паездках па ўніверсітэтах і шматлікіх падарожжах.
У 1254 годзе прызначаны правінцыялам Дамініканскага ордэна. Дзейнасць Альберта на гэтай пасадзе спрыяла развіццю ордэна ў даручанай яму правінцыі Тэўтонія і росту колькасці братоў. У 1260 Папа Рымскі Аляксандр IV прызначыў Альберта біскупам Рэгенсбурга, але па заканчэнні двух гадоў Альберт адмовіўся ад біскупскага служэння, якое замінала яго навуковым і тэалагічным заняткам.
Да 1270 годзе Альберт жыў у Рэгенсбургу, потым пераехаў у Кёльн, дзе і жыў да смерці.
Памёр у 1280 годзе ў Кёльне, дзе і пахаваны ў дамініканскай царквы св. Андрэя.
Беатыфікаваны у 1622 годзе, у 1931 годзе Папа Пій XI кананізаваў Альберта. У 1941 годзе быў абвешчаны заступнікам вучоных.
Дзень памяці ў Каталіцкай Царкве — 15 лістапада.
Зноскі
- ↑ Union List of Artist Names Праверана 14 верасня 2017.
- ↑ 2,0 2,1 Encyclopædia Britannica Праверана 6 жніўня 2022.
- ↑ Nationalencyklopedin — 1999. Праверана 6 жніўня 2022.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek et al. Record #118637649 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 10 снежня 2014.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Albert le Grand // Dictionnaire infernal (6e éd.) — 6 — Plon, 1863.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 41. — ISBN 978-2-221-06888-5
- ↑ Stanford Encyclopedia of Philosophy — Stanford University, Center for the Study of Language & Information, 1995. — ISSN 1095-5054 Праверана 6 жніўня 2022.
ЛітаратураПравіць
- Альберт Вялікі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1: А — Аршын / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1996. — Т. 1. С. 272.
- Альберт фон Больштедт // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.) . — СПб., 1890—1907.
СпасылкіПравіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Альберт Вялікі- Фокин А. Р., Усков Н. Ф. Альберт Великий // Православная энциклопедия. Т. 2. — С. 72—75.
- Святы Альбэрт Вялікі, біскуп і доктар Касцёла
- St. Albertus Magnus. Артыкул на сайце NewAdvent (англ.) Праверана 12 верасня 2008 г.
- Albert the Great. Артыкул на сайце Stanford Encyclopedia of Philosophy (англ.) Праверана 12 верасня 2008 г.
- Удзел Цэрквы ў спрэчцы пра перпетуум мобіле. Артыкул на сайце Перпетуум мобіле Архівавана 29 снежня 2011. Праверана 12 верасня 2008 г.
