Анатаз
Аната́з[1] — мінерал, адна з трох паліморфных мадыфікацый двухвокісу тытану (TiO2). Утрымлівае 59,94 % тытану, 40,06 % кіслароду[2]. Дамешкі жалеза, зрэдку волава і ніобію.
| Анатаз | |
|---|---|
| |
| Крышталь анатазу на кварцы | |
| Формула | TiO2 |
| Прымесь | Fe, Sn, Nb |
| Сінгонія | тэтраганальная |
| Колер | буры, жоўты, сінявата-шэры да чорнага |
| Колер рысы | белы |
| Бляск | алмазны, металічны |
| Цвёрдасць | 5,5—6 |
| Шчыльнасць | 3,8—3,9 г/см³ |
|
Анатаз на Вікісховішчы |
|---|
Апісанне правіць
Крышталізуецца ў тэтраганальнай сінгоніі. Утварае біпірамідальныя, таблітчастыя і прызматычныя крышталі. Колер шэра-буры, жоўты, сінявата-шэры да чорнага. Бляск алмазны, металічны. Цвёрдасць 5,5—6[2][3] па шкале Моаса. Шчыльнасць 3,8—3,9[3] г/см³. Малекулярная маса 79,9[4] а.а.м. Тэмпература плаўлення 1870[4] °C. Тэмпература раскладання 2900[4] °C. Не раствараецца ў вадзе і кіслотах. Пры награванні да тэмпературы 620—650 °C пераўтвараецца ў рутыл[1].
Паходжанне і радовішчы правіць
Анатаз з’яўляецца другасным мінералам, які вылучаецца пры пераўтварэнні іншых тытазмяшчальных мінералаў. Сустракаецца ў пегматытах і крышталічных сланцах. Крышталі сустракаюцца на кварцы ў жылах альпійскага тыпу. Дзякуючы хімічнай устойлівасці і значнай масе, часта сустракаецца ў россыпных радовішчах[3]. Радовішчы ў Швейцарыі, на Урале, у Бразіліі[3]. Сустракаецца разам з рутылам, ільменітам, брукітам, тытанітам, альбітам, адулярам, хларытам, эпідотам, горным хрусталём[3].
Выкарыстанне правіць
Практычнага значэння анатаз не мае[3].
Зноскі
- ↑ а б Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
- ↑ а б Anatase Mineral Data // The Mineralogy Database (англ.)
- ↑ а б в г д е Анатаз // Музей естественной истории. Электронная энциклопедия природы (руск.)
- ↑ а б в Анатаз // Інфармацыя на сайце ХиМиК.ру (руск.)
Літаратура правіць
- Аношка Я. І. Анатаз // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз. — С. 92.
- Анатаз // Большой энциклопедический словарь: В 2-х т. / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Сов. энциклопедия, 1991. — Т. 1. — С. 52. — 863 с. — 2 000 000 экз. — ISBN 5-85270-042-8 (т. 1.). (руск.)