Вікіпедыя

Выкраданне расійскіх дыпламатаў у Іраку

Выкраданне расійскіх дыпламатаў у Іраку — інцыдэнт з выкраданнем ісламістамі супрацоўнікаў расійскага пасольства. Акцыя праведзена ў гады Іракскай вайны з мэтай паўплываць на сітуацыю ў зоне Чачэнскага канфлікту.

Ход падзей правіць

Выкраданне расійскіх дыпламатаў адбылося 3 чэрвеня 2006 года ў Багдадзе, Ірак, калі іракскія паўстанцы зладзілі засаду на аўтамабіль, які належаў расійскаму пасольству[1]. Віталь Цітоў (супрацоўнік СВР) быў забіты падчас нападу. Іншыя чатыры чалавекі ў аўтамабілі — Фёдар Зайцаў (трэці сакратар пасольства), Рынат Агліулін (кухар), Алег Федасееў (супрацоўнік СВР) і Анатоль Смірноў (кіроўца) былі выкрадзены[2].

У 13:45, па словах відавочцаў, пазадарожнік Chevrolet Tahoe з дыпнумарамі рухаўся па раёне Эль-Мансур. Да пасольства РФ заставалася прыкладна 400 метраў, калі на скрыжаванні аўтамабілю перагарадзілі шлях легкавая машына і мікрааўтобус. Баевікі адкрылі па расіянах агонь. Па іншых звестках, напад быў здзейснены ў той момант, калі супрацоўнікі пасольства выйшлі з машыны каля крамы, каб зрабіць пакупкі. Толькі ў Цітова была з сабой табельная зброя: ён пачаў адстрэльвацца са свайго пісталета, больш таго, паспеў патэлефанаваць у пасольства і выклікаць дапамогу, але неўзабаве быў цяжка паранены. Паўстанцы выскачылі з машын, кінулі параненага на дарозе, а астатніх пасадзілі ў мікрааўтобус і павезлі. Ахоўнікі расійскай дыпмісіі перанеслі Цітова ў будынак пасольства, але той памёр[3].

19 чэрвеня Савет маджахедаў Ірака — групы, афіляваная з Аль-Каідай — узяў на сябе адказнасць за напад і прад’явіў Расіі ўльтыматум: на працягу 48 гадзін расійскі ўрад павінен быў вывесці войскі з Чачні і высвабадзіць усіх зняволеных-мусульман[4]. 25 чэрвеня група выступіла з заявай, згодна з якой з чатырох закладнікаў трое былі абезгалоўлены, а чацвёрты — застрэлены. Да заявы было прыкладзена відэа, дзе былі паказаны некалькі секунд абезгалоўлівання аднаго закладніка, абезгалоўленае цела другога і расстрэл трэцяга[5].

Рэакцыя правіць

Намеснік міністра замежных спраў Расіі Аляксандр Салтанаў паведаміў, што МЗС «кантактуе з вышэйшым кіраўніцтвам Ірака і камандаваннем кааліцыйных сіл, а таксама з іншымі краінамі, якія могуць аказаць садзейнічанне». У міністэрстве быў створаны аператыўны штаб па вызваленні суайчыннікаў. У сваю чаргу, іракскае МУС абвясціла ў вышук машыны тэрарыстаў. З’явіліся паведамленні аб тым, што вуліцы ў раёне Эль-Мансур блакаваны. Генеральны сакратар ААН Кофі Анан асудзіў напад на расійскіх дыпламатаў. Ён звярнуўся да іракскага ўраду і сілам кааліцыі з заклікам «распачаць усе неабходныя крокі для таго, каб спыніць хвалю гвалту». Асудзілі напад на супрацоўнікаў дыпмісіі і прапанавалі дапамогу і Злучаныя Штаты ў асобе прадстаўніка Дзярждэпартамента Джасуіна Хігінса[3][6].

28 чэрвеня прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін загадаў спецслужбам знайсці і знішчыць тэрарыстаў, адказных за выкраданне і пакаранне смерцю дыпламатаў. Мікалай Патрушаў, кіраўнік Федэральнай службы бяспекі, адзначыў, што загад будзе выкананы «незалежна ад патрабаванага часу і намаганняў»[7][8]. Лічыцца, што аналагічны загад быў аддадзены для ліквідацыі Зелімхана Яндарбіева, выконваючага абавязкі прэзідэнта самаабвешчанай Чачэнскай Рэспублікі Ічкерыя. Яндарбіеў быў забіты ў выніку выбуху бомбы ў Дохе, Катар, у лютым 2004 года[9]. Аднак загадчык аддзела палітыкі і намеснік галоўнага рэдактара выдання «Ежедневный журнал» Аляксандр Гольц у каментары для «Радыё Свабода» паставіў пад сумнеў здольнасць расійскіх спецслужбаў ліквідаваць тэрарыстаў у краіне, у якой ідзе вайна[10].

Пакаранне адказных правіць

Адзін з выкрадальнікаў расійскіх дыпламатаў, баявік Аль-Каіды Амар Абдала Дад, быў схоплены амерыканцамі 19 снежня таго ж года. Ён прызнаў сваю датычнасьць да выкрадання; як мяркуюць, ім уласнаручна былі абезгалоўлены двое з дыпламатаў[11]. Арганізатар выкрадання Махер аз-Зубейдзі быў забіты падчас баявых сутыкненняў з амерыканскімі войскамі ў кастрычніку 2008 года[12][13]. Яшчэ адзін саўдзельнік тэрарыстаў, член Аль-Каіды Ахмед Салех, быў асуджаны іракскімі ўладамі да смерці ў маі 2010 года[14][15]. Дадзеныя ім паказанні дапамаглі спецслужбам у пошуку месца пахавання целаў загінулых супрацоўнікаў расійскага пасольства[14]. Цела забітых дыпламатаў былі знойдзены ў красавіку 2012 года[16][17].

Узнагароджаны ордэнам Мужнасці правіць

Пасмяротна ўзнагароджаны ордэнам Мужнасці:

  • Алег Яўгенавіч Федасееў (28 лістапада 1964, Масква, РСФСР, СССР — 24 чэрвеня 2006, Багдад, Ірак) — супрацоўнік Службы знешняй разведкі Расіі, ахоўнік расійскага пасольства ў Іраку. У 1984—1986 гадах праходзіў службу ў арміі, а ў 1986—1992 гадах працаваў кіроўцам 29-га аўтакамбіната Масквы. З 1992 года Федасееў займаў розныя адміністрацыйна-тэхнічныя пасады ў Міністэрстве замежных спраў Расіі і неаднаразова выязджаў у кароткатэрміновыя замежныя камандзіроўкі, забяспечваючы ў складзе спецыяльнага атрада СВР «Заслон» ахову расійскіх дыпламатычных прадстаўніцтваў[18][19][18].
  • Анатоль Мікалаевіч Смірноў (10 ліпеня 1973, Вена, Аўстрыя — 24 чэрвеня 2006 г., Багдад, Ірак) — вадзіцель аўтабазы МЗС РФ, кіроўца пасольства ў Іраку. Гэта была яго першая замежная камандзіроўка. Адпрацаваў у пасольстве ў Іраку 2 гады[20][21].
  • Віталь Вітальевіч Цітоў (1973, Масква, РСФСР, СССР — 3 чэрвеня 2006, Багдад, Ірак) — супрацоўнік Службы знешняй разведкі Расіі, ахоўнік расійскага пасольства ў Іраку. Раней быў супрацоўнікам аддзела Блізкага Усходу і Паўночнай Афрыкі Міністэрства замежных спраў Расіі[6].

Фэйкавыя паведамленні правіць

Пасля выкрадання увечары таго ж дня прадстаўнік іракскага МУС Фалах аль-Мухамедаві паведаміў аб паспяхова праведзенай аперацыі па вызваленні расіян і арышце выкрадальнікаў. Аднак 4 чэрвеня іншыя крыніцы ў міністэрстве ў асобе саветніка па нацыянальнай бяспецы МУС Мувафака Рубаі гэтую інфармацыю абверглі. Прадстаўнік пасольства Расіі ў Багдадзе Ігар Маркаў звесткі аб вызваленні расіян таксама не пацвердзіў[3].

Зноскі правіць

  1. ↑ "Russia Confirms Deaths Of Hostages In Iraq". Radio Free Europe/Radio Liberty [англійская]. AFP. 2006-06-26. Архівавана з арыгінала 2006-09-17. Праверана 2017-02-25.
  2. ↑ "Group Claims Russian Hostages Slain". CNN [англійская]. AP. 2006-06-25. Архівавана з арыгінала 2007-03-10. Праверана 2017-02-25. {{cite news}}: Невядомы параметр |deadlink= ігнараваны (прапануецца |url-status=) (даведка) Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 10 сакавіка 2007. Праверана 22 сакавіка 2021.Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 10 сакавіка 2007. Праверана 22 сакавіка 2021.
  3. ↑ а б в Мать погибшего в Ираке российского дипломата: «У Виталия остался семилетний сын»
  4. ↑ Александр Реутов. Российским дипломатам вынесен смертный приговор. Коммерсантъ (22 июня 2006). Архівавана з першакрыніцы 14 мая 2018. Праверана 14 мая 2018.
  5. ↑ Иван Соловьев. Казнь заложников. Время новостей (26 июня 2006). Архівавана з першакрыніцы 18 чэрвеня 2012. Праверана 26 лютага 2018.
  6. ↑ а б Титов, Виталий
  7. ↑ "Putin Orders Hunt For Killers Of Russian Hostages In Iraq". KABC-TV [англійская]. AP. 2006-06-28. Архівавана з арыгінала 2011-06-04. Праверана 2017-02-25. {{cite news}}: Невядомы параметр |deadlink= ігнараваны (прапануецца |url-status=) (даведка) Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 4 чэрвеня 2011. Праверана 22 сакавіка 2021.Архіўная копія. Архівавана з першакрыніцы 4 чэрвеня 2011. Праверана 22 сакавіка 2021.
  8. ↑ Myers, Steven Lee (2006-06-28). "Putin issues order to kill slayers of hostages". The New York Times [англійская]. Архівавана з арыгінала 2008-09-25. Праверана 2007-03-28. {{cite news}}: Невядомы параметр |deadlink= ігнараваны (прапануецца |url-status=) (даведка)
  9. ↑ Walsh, Nick Paton (2004-02-15). "Putin gets blame for Qatar hit". Guardian [англійская]. Архівавана з арыгінала 2013-08-27. Праверана 2017-02-25. {{cite news}}: Невядомы параметр |subtitle= ігнараваны (даведка)
  10. ↑ Valentinas Mite (2006-06-30). "Russia: Putin's Orders In Iraq Create Challenges For The FSB". Radio Free Europe/Radio Liberty [англійская]. Архівавана з арыгінала 2017-03-09. Праверана 2017-02-25.
  11. ↑ Армия США выполнила приказ Владимира Путина: схвачен один из террористов, похитивших и казнивших четверых российских дипломатов в Ираке в 2006 году(недаступная спасылка). 7info.ru (16 мая 2007). Архівавана з першакрыніцы 26 лютага 2018. Праверана 26 лютага 2018.
  12. ↑ Григорий Плахотников, Анна Благовещенская. Американские войска сдержали слово Владимира Путина. Коммерсантъ (6 октября 2008). Архівавана з першакрыніцы 26 лютага 2018. Праверана 26 лютага 2018.
  13. ↑ "Alleged Baghdad Bomb Mastermind Killed". CBS News [англійская]. 2008-10-04. Архівавана з арыгінала 2017-03-09. Праверана 2017-02-25.
  14. ↑ а б Александр Шварев. Боевики «Аль-Каиды» заплатили жизнью за смерть офицеров СВР. Росбалт (12 апреля 2012). Архівавана з першакрыніцы 10 мая 2012. Праверана 26 лютага 2018.
  15. ↑ Саша Пятницкая. В Ираке казнят одного из убийц российских дипломатов. Комсомольская правда (23 мая 2010). Архівавана з першакрыніцы 26 мая 2010. Праверана 26 лютага 2018.
  16. ↑ "Remains of Russian Diplomats Killed in Iraq 'Discovered'". Sputnik News [англійская]. 2012-04-10. Архівавана з арыгінала 2017-03-09. Праверана 2017-02-25.
  17. ↑ Владимир Богданов, Екатерина Забродина, Анна Федякина. Вернулись на родину. Российская газета (11 апреля 2012). Архівавана з першакрыніцы 26 лютага 2018. Праверана 26 лютага 2018.
  18. ↑ а б "Федосеев, Олег". Lenta.ru. Архівавана з арыгінала 2017-03-09. Праверана 2017-02-25.
  19. ↑ В Москве похоронят убитого в Ираке сотрудника СВР. Известия (10 апреля 2012). Архівавана з першакрыніцы 27 лютага 2018. Праверана 27 лютага 2018.
  20. ↑ Константин Гетманский, Евгений Верлин, Мария Баринова. Дипломатия террора. Журнал «Профиль» (3 июля 2006). Архівавана з першакрыніцы 26 лютага 2018. Праверана 26 лютага 2018.
  21. ↑ Смирнов, Анатолий. Lenta.ru. Архівавана з першакрыніцы 26 лютага 2018. Праверана 26 лютага 2018.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Выкраданне_расійскіх_дыпламатаў_у_Іраку&oldid=4667695"