Візантыйская Грэцыя
Дагістарычная Грэцыя (да XXX ст. да н. э.) | |||
Эгейская культура (XXX—XII да н. э.) | |||
Заходнеанаталійская цывілізацыя | |||
Мінойская цывілізацыя | |||
Кікладская культура | |||
Эладская цывілізацыя | |||
Мікенская цывілізацыя | |||
Старажытная Грэцыя (XI — 146 да н. э.) | |||
Цёмныя стагоддзі (XI—IX) | |||
Архаічны перыяд (VIII—VI) | |||
Класічны перыяд (V—IV) | |||
Эліністычны перыяд (IV — 146) | |||
Грэцыя ў складзе Рымскай дзяржавы | |||
Рымская Грэцыя (146 да н. э. — 330 н. э.) | |||
Сярэднявечча і Новы час (330—1832) | |||
Візантыйская Грэцыя (330—1453) | |||
Франкакратыя (1204—1458) | |||
Асманская Грэцыя (1458—1832) | |||
Сучасная Грэцыя (пасля 1821) | |||
Вайна за незалежнасць (1821—1832) | |||
Каралеўства (1832—1924) | |||
Другая Рэспубліка (1924—1935) | |||
Рэжым 4 жніўня (1936—1941) | |||
Другая сусветная вайна (1941—1944) | |||
Грамадзянская вайна (1944—1949) | |||
Пасляваенны час (1950—1967) | |||
Рэжым палкоўнікаў (1967—1974) | |||
Трэцяя Рэспубліка (з 1974) | |||
Тэматычныя артыкулы | |||
Ваенная гісторыя | |||
Грэчаскія імёны | |||
Грэчаская мова | |||
Грэчаская літаратура
|
Гісторыя Візантыйскай Грэцыі ў асноўным супадае з гісторыяй Усходняй Рымскай або Візантыйскай імперыі.
З самага пачатку галоўным адрозненнем Візантыі ад Заходняй Рымскай імперыі была перавага на яе тэрыторыі грэчаскай культуры ў той час, як захад быў амаль цалкам лацінізаваным. У Візантыйскай Імперыі панавалі грэчаская мова і грэчаская літаратура. З 4 стагоддзя балканскія тэрыторыі імперыі, у тым ліку Грэцыя, шмат пацярпелі ад варварскіх нашэсцяў. Рэйды і спусташэнні, здейсненыя готамі і гунамі ў 4 і 5 стагоддзях, і славянскае ўварванне ў 7 стагоддзі прывялі да абвалу імператарскай улады на грэчаскім паўвостраве. Пасля ўварвання славянскіх заваёўнікаў імператарскі ўрад захоўваў фармальны кантроль толькі над астравамі і прыбярэжнымі раёнамі Грэцыі, а таксама над густанаселенымі гарадамі-крэпасцямі, як Афіны, Карынф і Фесалонікі. За межамі гэтых абласцей была створана пэўная колькасць славянскіх паселішчаў. У канцы 8 стагоддзя Візантыйская Імперыя пачала вяртаць захопленыя тэрыторыі, і на працягу 9 стагоддзя большая частка грэчаскага паўвострава зноў апынулася пад кантролем імператарскай улады. Гэты працэс паспрыяў прытоку грэкаў з Сіцыліі і Малой Азіі на тэрыторыю Грэцыі, пры гэтым славяне былі захоплены і пераселены ў Малую Азію, а тыя, што засталіся, былі асіміляваныя. Пасля страты Візантыяй гарадоў Александрыя і Антыёхія ў выніку арабскіх заваяванняў у 7 стагоддзі Фесалонікі сталі другім па велічыні горадам Візантыйскай імперыі, які называўся «суправіцелем» (стар.-грэч.: συμβασιλεύουσα), саступаючы толькі Канстанцінопалю. Вяртанне стабільнасці на працягу 11 і 12 стагоддзяў прывяло грэчаскія тэрыторыі да моцнага эканамічнага росту — значна мацнейшага, чым на анаталійскіх тэрыторыях імперыі. Пасля Чацвёртага крыжовага паходу і падзення Канстанцінопаля ў 1204 годзе мацерыковая Грэцыя была падзелена паміж Эпірскім дэспататам (пераемнікам Візантыйскай дзяржавы) і дзяржавамі крыжакоў (Каралеўства Фесалонікі, Ахейскае княства і Герцагства Афінскае), а некаторыя астравы патрапілі пад уплыў рэспублікі Венецыя. Аднаўленне Візантыйскай Імперыі са сталіцай у Канстанцінопале ў 1261 годзе суправаджалася вяртаннем яе ўлады на большай частцы грэчаскага паўвострава, аднак франкскае княства Ахая на Пелапанесе і Эпірскі дэспатат на поўначы заставаліся рэгіянальнымі дзяржавамі ў 14 стагоддзі, а астравы Грэцыі заставаліся пад генуэзскім і венецыянскім кантролем. У канцы 14 стагоддзя большая частка тэрыторыі Грэцыі зноў была захоплена пасля ўварванняў спачатку сербскіх, а пазней асманскіх заваёўнікаў. Пелапанес стаў амаль цэнтрам імперыі і, безумоўна, самай урадлівай вобласцю. Містра і Манемвасія былі густанаселенымі і квітнелі нават пасля Чорнай смерці ў сярэдзіне 14 стагоддзя. У пачатку 15 стагоддзя візантыйская тэрыторыя Грэцыі была абмежавана толькі горадам Фесалонікі і Пелапанесам (Марэйскім дэспататам). У 1430 годзе Асманскай Імперыяй былі захоплены Фесалонікі, а ў 1453 годзе паў Канстанцінопаль, пасля чаго Марэйскі дэспатат на Пелапанесе быў апошняй тэрыторыяй Візантыйскай Імперыі, якая пакарылася захопнікам толькі ў 1460 годзе. Такім чынам, хоць венецыянцы ўсё яшчэ валодалі Крытам і некаторымі партамі, уся мацерыковая Грэцыя была ўключана ў склад Асманскай Імперыі. Пасля таго, як грэчаская тэрыторыя апынулася пад асманскім уплывам, многія візантыйска-грэчаскія вучоныя імігравалі на захад, перавёзшы вялікі аб'ём літаратуры Класічнай Грэцыі і паспрыяўшы такім чынам будучаму грэчаскаму Адраджэнню.