Вільчанка
Вільчанка, Ві́льча, Дзягця́рка, Велічанка, Верчанка, Вейна[1] — рака ў Магілёўскім раёне Магілёўскай вобласці Беларусі, левы прыток ракі Дняпро.
| Вільчанка | |
|---|---|
| Характарыстыка | |
| Даўжыня | 22 км |
| Басейн | 158 км² |
| Вадацёк | |
| Выток | |
| • Месцазнаходжанне | каля вёскі Палетнікі |
| • Каардынаты | 53°50′52,40″ пн. ш. 30°18′07,40″ у. д.HGЯO |
| Вусце | Дняпро |
| • Месцазнаходжанне | за 2 км ад вёскі Вільчыцы |
| • Каардынаты | 53°42′35″ пн. ш. 30°18′24″ у. д.HGЯO |
| Ухіл ракі | 0,9 м/км |
| Размяшчэнне | |
| Водная сістэма | Дняпро → Чорнае мора |
| Краіна | |
| Рэгіён | Магілёўская вобласць |
| Раён | Магілёўскі раён |
   |
|
 выток вусце |
|
|
— выток, — вусце |
|
Назва правіць
Даўнейшая назва ракі — Вейна, астатнія пазнейшыя. Назва балцкага паходжання[2].
Так жа сама называецца прыток вілейскай Дзвінасы рака Вейніца (< Вейна), прыток дзвінскай Обшы рака Вейна.
Назва параўноўваецца з гідронімам Vija (адпачатная літоўская назва ракі Іўянкі), латышскім Vija[3], якія звязаныя з літоўскім vyti «звіваць, скручваць»[4]. Далей да індаеўрапейскага *ṷei- «згінаць, скручваць, віць»[5].
Так жа сама, з дапамогай пашыральніка -n-, ад фанетычна сугучных каранёў утвораныя назвы: бярэзінскай ракі Гайна, дняпроўскай ракі Лойня, дзвінскіх рэк Лойна і Байна, возера Бойна (руск.: Бойно) у басейне Дзвіны.
Назва Вейна значыць «Звілістая (рака)».
Гідраграфія правіць
Даўжыня ракі 22 км. Плошча вадазбору 158 км². Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,9 ‰.
Пачынаецца каля вёскі Палетнікі, вусце за 2 км у напрамку на паўднёвы захад ад вёскі Вільчыцы, на 1419[6] кіламетры ад вусця Дняпра. Адносіцца да Цэнтральна-Бярэзінскага гідралагічнага рэгіёна[7].
Вадазбор у заходняй частцы Аршанска-Магілёўскай раўніны[8]. Ад вусця 1,8 км рэчышча каналізаванае. На рацэ 2 сажалкі каля вёсак Навасёлкі і Вільчыцы. Прыток — рака Шчацінка[9] (злева, упадае ў сажалку Вільчыцы).
Заўвагі правіць
- ↑ П. Л. Маштаков. Список рек днепровского бассейна. С.-Петербург, 1913. С. 36.
- ↑ В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 179.
- ↑ K. Būga. Rinktiniai raštai. Vilnius, 1961. C. 544.
- ↑ A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 380.
- ↑ J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 1120—1122.
- ↑ Притоки реки Днепр // Все реки России (руск.)
- ↑ Агульная характарыстыка рачной сеткі Магілёўскай вобласці Архівавана 29 сакавіка 2017. (руск.)
- ↑ Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — С. 458. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
- ↑ Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — С. 395. — 583 с., іл. — 10 000 экз.
Літаратура правіць
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4).
- Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.
- Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Могилёвская область / Редактор Г. Г. Науменко. — Мн.: РУП «Белкартография», 2012. — С. 17, 51. — 64 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-985-508-173-0. (руск.)
- Ліст карты N-36-73. Выданне 1979 г. (руск.)