Геадэзія

Геадэ́зія — навука аб вызначэнні памераў, формы і гравітацыйнага поля Зямлі, вымярэнні аб’ектаў мясцовасці з мэтай стварэння картаў і планаў, правядзення праектна-вышуковых даследаванняў.

Геадэзія ўзнікла за некалькі тысячагоддзяў да н.э. Прасцейшыя геадэзічныя вымярэнні праводзіліся ў Вавілоне, Асірыі, Егіпце, Грэцыі і інш. З XVIII ст. праводзяцца градусныя вымярэнні формы і памеру Зямлі. У XIX стагоддзя на Беларусі геадэзічныя работы праводзілі М. Глушневіч, І. Ходзька. Начальнік трыангуляцыі заходніх тэрыторый Расіі І. І. Жылінскі кіраваў вымярэннем дугі паралелі 52 ° паўночнай шыраты.

Раздзелы геадэзіі

• Вышэйшая геадэзія — вывучае гравітацыйнае поле Зямлі і яе форму, тэорыю і метады пабудовы апорнай геадэзічнай сеткі.
• Інжынерная геадэзія — вывучае комплекс работ, якія выконваюцца пры праектаванні, будаўніцтве і эксплуатацыі збудаванняў рознага прызначэння.
• Тапаграфія — арганізацыя і тэхналогія вымярэнняў на мясцовасці з мэтай стварэння планаў і карт.
• Касмічная геадэзія — вывучае форму Зямлі і метады вызначэння геаграфічных каардынат геадэзічных пунктаў на падставе назіранняў з дапамогай штучных спадарожнікаў.
• Уласна геадэзія, якая распрацоўвае спосабы і метады вымярэнняў, выкарыстоўваемых ў інжынернай справе.

Гл. таксама

• Астраномія
• Геаграфія
• Геафізіка
• Картаграфія
• Зваротная геадэзічная задача
• Прамая геадэзічная задача

Літаратура

• Жмойдзяк Р. А. Геадэзія // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5).
• Геодезия (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі