Закаханасць
Закаханасць — моцнае станоўча афарбаванае пачуццё (комплекс пачуццяў), накіраванае на іншага чалавека. На думку псіхолагаў, закаханасць суправаджаецца звужэннем свядомасці, следствам чаго можа быць скажоная ацэнка аб’екта закаханасці. Закаханы закрывае вочы на недахопы каханага чалавека і на супярэчнасці, якія ўзнікаюць у стасунках з ім, у той час як яго станоўчыя якасці і пазітыўны досвед узаемадзеяння набываюць асаблівую каштоўнасць. Нягледзячы на станоўчую афарбоўку самога пачуцця закаханасці, яно можа прыводзіць да моцных адмоўна афарбаваных перажыванняў, напрыклад, калі аб’ект закаханасці негатыўна рэагуе на дзеянні закаханага.
Міжасобасныя адносіны |
Тыпы адносін |
Падзеі |
|
Пачуцці і эмоцыі |
|
Учынкі |
|
Гвалт у адносінах |
|
Закаханасць з’яўляецца няўстойлівым станам свядомасці: яна існуе як фаза, якая працякае ў той ці іншы, заўсёды канечны перыяд часу. Яна можа сціхаць, заканчвацца і з’яўляцца зноў. Па заканчэнні закаханасць можа пераходзіць у іншае пачуццё, напрыклад, у каханне.
У англамоўнай псіхалагічнай літаратуры часьцяком выкарыстоўваецца неалагізм лімерэнцыя (англ.: limerence), уведзены амерыканскім прафесарам — біхевіярыстам Дораці Тэнаў. Цікава, што гэтае слова з’яўляецца чыста апрыёрным вынаходствам аўтара, складзеным па меркаваннях мілагучнасці, і не падымаецца ні да якога іншага слова. У нямецкай жа літаратуры лічыцца за лепшае традыцыйны тэрмін Verliebtheit.
Часам кажуць таксама аб закаханасці ў якой-небудзь прадмет ці занятак, калі маюць месца такія пачуцці ў адносінах да яго.
Межы паняцці
правіцьАдназначнае вызначэнне межаў паняцці «закаханасць» выклікае цяжкасці ў спецыялістаў. Закаханасць адрозніваецца ад палавой цягі тым, што не абмяжоўваецца чыста фізіялагічнай сферай, — закохваюцца ў чалавека ў цэлым, а не ў яго цела.
Адрозненні закаханасці ад кахання пазначыць найбольш цяжка. Звычайна падкрэсліваецца меншая працягласць закаханасці ў параўнанні з каханнем і вялікая інтэнсіўнасць звязаных з ёй перажыванняў. Тым не менш, нават гэта не з’яўляецца пэўным крытэрыем.
У рэлігіях
правіцьУ хрысціянстве
правіцьХрысціянскае разуменне закаханасці характарызуецца асаблівым акцэнтаванне ўвагі на адрозненнях закаханасці ад кахання. Так, на думку хрысціян, закаханасць належыць да жывёльнай прыроды чалавека, тады як каханне — да духоўнай прыроды[1].