Запарожжа
Запарожжа (укр.: Запоріжжя) — горад на паўднёвым усходзе Украіны, на рацэ Дняпро. Адміністрацыйны цэнтр Запарожскай вобласці і Запарожскага раёна. Плошча 330 км². Насельніцтва 770 461 чал. (2012).
Горад
Запарожжа на карце Украіны ±   | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
Знаходзіцца за 444 км на паўднёвы ўсход ад Кіева. Чыгуначны вузел, рачны порт.
Этымалогія назвыПравіць
Места атрымала назву Запарожжа з тае прычыны, што яно знаходзілася ніжэй за дняпроўскія парогі (затопленыя ў выніку будаўніцтва ДнепраГЭСа).
ГісторыяПравіць
У 1770 годзе заснавана Аляксандраўская фартыфікацыя, з якой звязваюць пачатак гісторыі сучаснага горада; пачатковая назва паселішча — Аляксандраўскі пасад. У 1806 годзе паселішча атрымала статус горада і назву Аляксандраўск, цэнтр павету.
З 1919 года — у складзе УССР. У 1921 годзе горад перайменаваны ў Запарожжа. З 1939 года — цэнтр вобласці.
З 18 жніўня 1941 года па снежань 1943 года горад знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй.
НасельніцтваПравіць
ЭканомікаПравіць
Прадпрыемствы чорнай (камбінат «Запарожсталь», завод «Днепраспецсталь» і інш.) і каляровай (тытана-магніевы камбінат, алюмініевы завод і інш.) металургіі, машынабудавання (электратэхнічнай прамысловасці; вытворчыя аб'яднанні «АУТАЗАЗ», «Маторабудаўнік» і інш.), хімічнай і коксахімічнай, лёгкай, харчовай прамысловасці.
Адукацыя і навукаПравіць
- Запарожскі нацыянальны ўніверсітэт
- Нацыянальны ўніверсітэт «Запарожская палітэхніка»
- Запароская дзяржаўная інжынерная акадэмія
- Запарожскі дзяржаўны медыцынскі ўніверсітэт
- Запарожскі інстытут эканомікі і інфармацыйных тэхналогій
- Класічны прыватны ўніверсітэт
- Хорціцкая нацыянальная вучэбна-рэабілітацыйная акадэмія
СлавутасціПравіць
ГалерэяПравіць
Абласны тэатр
Краязнаўчы музей
Вялікі мост Праабражэнскага
Выгляд ДнепраГЭС з вострава Хортыца
Скрыжаванне бульвара Т. Шаўчэнкі і вул. Перамогі
Дзіцячая чыгунка
Будынак абласной адміністрацыі
.jpg)
Месты-сябрыПравіць
.svg){kind=small}
Вядомыя асобыПравіць
- Валянцін Налівайчанка (нар. 1966) — украінскі дзяржаўны дзеяч.
- Марыя Сокіл (1902—1999) — оперная спявачка.
- Людміла Супрун (нар. 1965) — украінскі палітык.
- Юрый Васілевіч Шпіт (1930—2008) — беларускі архітэктар.
- Андрэй Анісімавіч Дзюжаў (нар. 1959) — беларускі навуковец і палітык.
- Ірына Міхайлаўна Арэстава (нар. 1956) — урач-акушэр-гінеколаг. Доктар медыцынскіх навук (2004), прафесар (2010).
Зноскі
- ↑ а б https://zp.gov.ua/uk/page/pasport-mista
- ↑ ТОП цікавых куткоў Запарожжа(недаступная спасылка) (27 сакавіка 2008). Архівавана з першакрыніцы 27 жніўня 2011. Праверана 8 снежня 2012.
- ↑ Чисельність населення (за оцінкою) на 1 січня 2022 року та середня чисельність у 2021 році
- ↑ Афіцыйны партал Запарожскай гарадской улады. Рэлігійнае жыццё горада Архівавана 4 верасня 2012.
- ↑ Поштові індекси та відділення поштового зв’язку України (укр.)(недаступная спасылка). Укрпошта. Архівавана з першакрыніцы 9 снежня 2012. Праверана 8 снежня 2012.
- ↑ Александровск // Запарожжа // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
- ↑ Запорожье // Советская историческая энциклопедия : у 16 т. / под ред. Е. М. Жукова. — М. : Советская энциклопедия, 1961—1976.
- ↑ Запорожье // Большая советская энциклопедия, 3-е изд.: в 30 т. / Гл. ред. А.М. Прохоров. — М.: Сов. энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ Запорожье // Большой энциклопедический словарь / Гл. ред. В. П. Шишков. — М.: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998. — 640 с.: ил. ISBN 5-85270-262-5.
- ↑ Про кількість та склад населення Запорізької області за підсумками Всеукраїнського перепису населення 2001 года (англ.)
ЛітаратураПравіць
- Aleksandrówsk // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna. — Warszawa, 1880. S. 29
- Александровск // Запарожжа // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
СпасылкіПравіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Запарожжа- Запарожскі гарадскі савет Архівавана 23 мая 2006.
