Ізяслаў (горад)
горад ва Украіне
(Пасля перасылкі з Заслаў (Украіна))
Ізя́слаў[2] (укр.: Ізя́слав) — горад у Хмяльніцкай вобласці Украіны. Адміністрацыйны цэнтр Ізяслаўскага раёна. Плошча 23,91 км². Насельніцтва 15 996 чалавек[3] (2022). Знаходзіцца на Гарыні пры ўпадзенні ў яе Паноры і Сашэні, за 127 км ад Луцку і 269 км ад Кіева. Чыгуначная станцыя Ізяслаў на лініі Шапятоўка — Цярнопаль.
Горад
Ізяслаў на карце Украіны ±   | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Утварылася на аснове двух местаў: Старога Заслава (1390) і Новага Заслава (1579).
Этымалогія назвы
правіцьНазва горада ўтварылася ад гідроніма «Славута», што азначае «рэчка». На думку украінскага філолага Васіля Німчука тапонім, такім чынам, паказвае пачатковае размяшчэнне гарадскога паселішча за Гарынню[4].
Назвы горад на розных мовах, у розны час:
- Zaslavia — лацінская назва.
- Zasław — польская назва.
- זסלב — назва на ідыш.
- Изяслав, Изяславль — руская назва.
- Saslaw — нямецкая назва.
Гісторыя
правіць- 1390: першыя згадкі ў пісьмовых крыніцах[5]. Уласнасць князя Фёдара Астрожскага.
- XIV ст.: у складзе Вялікага Княства Літоўскага
- 1455: перайшоў да Заслаўскіх.
- XVІ—XVII стст.: цэнтр Ізяслаўскага княства.
- 1569: у складзе Крэмянецкага павета.
- XVI ст.: у Ізяславе існаваў манастыр, у якім пачалі Перасопніцкае Дабравешчанне (1556).
- 1567: у горадзе існавала пратэстанцкая друкарня. Згадваецца антытрынітарскі пастар.
- 1579: першая згадка пра Новы Ізяслаў.
- 1583: Новы Ізяслаў атрымаў Магдэбургскае права.
- 1648: казацкія войскі захапілі і спалілі горад.
- 1709: перайшоў да Любамірскіх.
- 1738: Горад набыў маршалак Вялікага Княства Літоўскага Павел Караль Сангушка.
- 1754: Аўгуст Сас надаў гораду страчанае Магдэбургскае права, Новы Ізяслаў атрымаў свой другі герб («у чырвоным полі срэбная гарадская брама з трымя вежамі, пакрытымі княжацкімі каронамі, у адчыненых варотах — Пагоня»).
- 1793: у выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай апынуўся ў складзе Расійскай імперыі.
- 1796: атрымаў новы, расійскі герб, таксама з выявай Пагоні.
- 1807: згадваецца яўрэйская друкарня.
- 1842: у Ізяславе працавала паперня.
- 1915: праз горад прайшла чыгунка Шапятоўка — Ланавцы.
- 1917—1920: у складзе УНР.
- 1919: у Ізяславе падпісаны пратакол пра вызначэнне дэмаркацыйнай лініі паміж украінскімі і польскімі войскамі.
- 1920: Валасны i раённы цэнтр Шапятоўскай акругі УССР.
- 1937: раённы цэнтр Камянец-Падольскай вобласці.
- ліпень 1941 — сакавік 1944: знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй. Цэнтр Заслаўскай акругі генеральнай акругі «Валынь-Падолле».
- 1954: раённы цэнтр Хмяльніцкай вобласці.
- 1991: горад у складзе Украіны.
Насельніцтва
правіць
Выдатныя мясціны
правіцьВядомыя асобы
правіць- Мар’ян Дубецкі (1838—1926) — польскі гісторык і пісьменнік, педагог
Зноскі
- ↑ zespół autorów Інтэрнэт-энцыклапедыя PWN Праверана 30 сакавіка 2023.
- ↑ Напісанне ў адпаведнасці з ТКП 177-2009 (03150) «Спосабы і правілы перадачы геаграфічных назваў і тэрмінаў Украіны на беларускую мову»
- ↑ http://db.ukrcensus.gov.ua/PXWEB2007/ukr/publ_new1/2022/zb_Сhuselnist.pdf
- ↑ В. Німчук. Дніпро — Славута // Давньоруська ономастична спадщина в східнослов`янських мовах: Зб. наук. праць. Київ 1986.
- ↑ Tadeusz Jerzy Stecki. Wołyń pod względem statystycznym, historycznym i archeologicznym, Т. 1, Lwów 1864
Літаратура
правіць- Tadeusz Jerzy Stecki. Wołyń pod względem statystycznym, historycznym i archeologicznym, Т. 1, Lwów 1864 (польск.)
- Володимир Александрович. Інвентарі замків у Старому й Новому Заславі з XVII століття(недаступная спасылка) (укр.)
- Наталя Яковенко. Жарти зі смертю (пародійна мініатюра князя Олександра Заславського на тлі його конфесійної ідентичності) (укр.)
- Метафора спільного дому. Заславщина багатьох культур. Зб. мат. наукової конференції. Ізяслав — Острог, 2006. (укр.)
Спасылкі
правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ізяслаў (горад)- Прагноз надвор’я ў горадзе Ізяслаў
- Ізяслаў
