Каралеўства Славонія

Каралеўства Славонія (харв.: Kraljevina Slavonija; лац.: Regnum Sclavoniae; ням.: Königreich Slawonien; венг.: Szlavón Királyság) — адна з правінцый Габсбургскай манархіі і Аўстрыйскай імперыі, якая існавала з 1699 да 1868 года. Правінцыя ўключала ў сябе паўночныя часткі сучасных рэгіёнаў Славонія (сучасная тэрыторыя Харватыі) і Срэм (сучасная тэрыторыя Сербіі і Харватыі). Паўднёвыя часткі гэтых рэгіёнаў былі часткай Славонскай вайсковай мяжы, якая ўваходзіла ў склад Аўстрыйскай вайсковай мяжы.

Гістарычная дзяржава
Каралеўства Славонія
харв.: Kraljevina Slavonija
лац.: Regnum Sclavoniae
ням.: Königreich Slawonien
венг.: Szlavón Királyság
Герб Сцяг
Герб Сцяг
Каралеўства Славонія ў 1751 годзе (жоўты колер). Каралеўства Славонія ў 1849 годзе.

Каралеўства Славонія ў 1751 годзе (жоўты колер).

Каралеўства Славонія ў 1849 годзе.
Каралеўства Славонія ў 1849 годзе.
< Flag of the Ottoman Empire (1844–1922).svg
Flag of Croatia-Slavonia.svg >
1699 — 1868

Сталіца Осіек
Мова(ы) Афіцыйныя:
лацінская
(да 1784; 1790–1847),
нямецкая
(1784–1790),
харвацкая
(1847–1868)
Афіцыйная мова лацінская мова
Рэлігія хрысціянства
Грашовая адзінка Austro-Hungarian gulden[d]
Плошча 9,246 км² (1868)
Насельніцтва 381,480 (1868)
Форма кіравання Манархія
Бан
 • 1848–1859 Ёсіп Елачыч
Гісторыя
 • 26 студзеня 1699 Карлавіцкі кангрэс
 • 15 сакавіка 1848 Рэвалюцыя 1848 года
 • 26 верасня 1868 Пагадненне 1868 года
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Гісторыя Харватыі
Coat of arms of Croatia.svg

Дагістарычная Харватыя
Белая Харватыя


Правінцыя Панонія
(Рымская імперыя)
Правінцыя Далмацыя
(Рымская імперыя)


Прыморская Харватыя
Панонская Харватыя
Чырвоная Харватыя


Істрыйская марка
Каралеўства Харватыя
Харватыя ўва уніі з Венгрыяй
Поліцкая рэспубліка
Харвацкая ваенная мяжа
Дуброўніцкая рэспубліка


Ілірыйскія правінцыі
(Першая французская імперыя)
Каралеўства Ілірыя
(Аўстрыйская імперыя)
Аўстрыйскае прымор’е
(Цыслейтанія)


Каралеўства Далмацыя
(Аўстрыйская імперыяЦыслейтанія)


Каралеўства Харватыя // Каралеўства Славонія
(Аўстрыйская імперыя)
Харвацка-венгерская дамова
Каралеўства Харватыя і Славонія
(Каралеўства Венгрыя)


Дзяржава славенцаў, харватаў і сербаў
Харвацкая банавіна
(Каралеўства Югаславія)
Незалежная дзяржава Харватыя
Федэральная Дзяржава Харватыя
(Федэратыўная Дэмакратычная Югаславія)
Сацыялістычная Рэспубліка Харватыя
(СФР Югаславія)
Харвацкая вясна
✯ Вайна за незалежнасць
Рэспубліка Харватыя

ГеаграфіяПравіць

Каралеўства Славонія межавала з Каралеўствам Харватыя на захадзе, Каралеўствам Венгрыя на поўначы і ўсходзе і Асманскай імперыяй на поўдні. Разам з Славонскай вайсковай мяжой тэрыторыя каралеўства складала каля 6600 м². Яна была падзелена на тры графствы: Віравітыца, Пажэга і Срэм. У цэнтры Славонскага караўства размяшчаўся горны ланцуг, а астатняя частка складалася з урадлівых узвышэнняў з вінаграднікамі і фруктовымі дрэвамі і шырокіх раўнін[1].

ГісторыяПравіць

Каралеўства Славонія было сфармавана з тэрыторый, якія Габсбургская манархія атрымала ад Асманскай імперыі ў выніку Карлавіцкага пагаднення (1699), якое паклала канец Вялікай Турэцкай вайне. Першапачаткова гэта была асобная Габсбургская тэрыторыя з сумеснай ваенна-грамадзянскай адміністрацыяй, якая існавала з 1699 да 1745 года[2]. Жыхары былі вызвалены ад выплаты падаткаў, але былі прывязаны да ваеннай службы[1]. У 1745 годзе была ўведзена поўная грамадзянская адміністрацыя і Каралеўства Славонія ў якасці адной з земляў кароны Святога Іштвана адміністрацыйна была ўключана ў Каралеўства Харватыя і ў Каралеўства Венгрыя. У 1849 годзе Каралеўства Славонія і Каралеўства Харватыя сталі цалкам асобнымі ўстаноўчымі землямі Аўстрыйскай імперыі. У выніку пагаднення з Каралеўствам Венгрыя ў 1868 годзе Каралеўства Славонія было аб'яднана з Каралеўствам Харватыя ў адзінае Каралеўства Харватыя і Славонія, якое знаходзілася пад пратэктаратам кароны Святога Іштвана, але захавала значны ўзровень самакіравання.

НасельніцтваПравіць

Пасля Вялікай Турэцкай вайны Славонія была пакінута ў запусценні, бо з яе тэрыторыі збегла каля 80% даваеннага насельніцтва. Для таго, каб палепшыць дэмаграфічны стан тэрыторыі, людзям, якія збеглі з Славоніі і чыю маёмасць канфіскавалі туркі-асманы, было дазволена вярнуцца на свае землі, калі яны мелі дакументы ўласнасці[3]. Ратуючыся ад асманаў, у Славонію пачалі міграваць перасяленцы з Босніі; у 1691 годзе каля 22300 каталікоў з баснійскай Пасавіны пераехалі ў Славонію[4]. Паводле ацэнак, у 1696 годзе насельніцтва Славоніі складала каля 40 тысяч чалавек, а ўжо ў 1698 годзе яно вырасла да 80 тысяч[5].

Паводле аўстрыйскіх дадзеных аб насельніцтве Славоніі, у 1802 годзе ў правінцыя пражывала каля 148 тысяч каталікоў (51.6%), 135 тысяч праваслаўных (47.2%) і 3500 пратэстантаў (1.2%)[6] .

Паводле іншых статыстычных ацэнак, у 1787 годзе ў грамадзянскай Славоніі жыло 265670 чалавек, а ў 1804–1805 гадах — 286349, але з гэтага ліку былі выключаны духавенства і шляхта. У гэтым перапісу было падлічана толькі мужчынскае насельніцтва: 74671 каталік, 68390 праваслаўных, 1744 кальвіністаў, 97 лютэран і 97160 габрэяў. У графстве Срэм пераважала колькасць праваслаўных хрысціян: 32090 праваслаўных і 12633 каталікі. У двух іншых графствах Славоніі, Пажэзе і Віравітыцы, колькасць каталікоў пераўзыходзіла колькасць праваслаўных.

ЭканомікаПравіць

Каралеўства Славонія, у асноўным, было сельскагаспадарчай зямлёй, таксама як і Каралеўства Харватыя, і было вядома сваёй вытворчасцю шоўку. Найбольш прыбытковымі заняткамі жыхароў былі сельская гаспадарка і развядзенне буйной рагатай жывёлы. На тэрыторыі каралеўства вырошчвалася зерне ўсіх відаў, пенька, лён, тытунь і вялікая колькасць лакрыцы. Апроч таго, выраблялася вялікая колькасць віна, асбліва ў графстве Срэм. У 1857 годзе занятасць у прамысловасці была самай высокай у графстве Осіек — 11.01% — у той час, як 72.3% займаліся сельскай гаспадаркай (у графстве Пажэга сельскай гаспадаркай займаліся 82.9%)[7][1].

Зноскі

  1. а б в Society for the Diffusion of Useful Knowledge: The Penny Cyclopaedia of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge, vol 22, p. 100-101
  2. Balkan economic history, 1550-1950: from imperial borderlands to developing nations, John R. Lampe, Marvin R. Jackson, Indiana University Press, 1982, page 63.
  3. Ive Mažuran – Osnivanje vojne granice u Slavoniji 1702. godine, p. 34
  4. Andrija Zirdum – Počeci naselja i stanovništvo brodskog i gradiškog kraja 1698-1991, Slavonski Brod, 2001, p. 23
  5. Andrija Zirdum – Počeci naselja i stanovništvo brodskog i gradiškog kraja 1698-1991, Slavonski Brod, 2001, p. 24
  6. Mladen Lorković, Narod i zemlja Hrvata, reprint, Split, 2005., page 86
  7. Mariann Nagy - Croatia in the Economic Structure of the Habsburg Empire in the Light of the 1857 Census, page 88